Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xix. Capittel.

1. Pilatus niet konnende de dullicheyt der Ioden teghen Iesum ouerwinnen, cruyst hem met syne beschuldinghe tusschen twee moordenaers, 23. zijn kleederen worden ghedeylt, 26. hy beueelt zijn moeder Ioanni, 28. begeert te drincken, 30. sterft, 33. ende wort doorsteken in de zijde, 38. afghenomen vanden cruyce, ende begrauen.

A.1

DOe ^a nam Pilatus Iesum, ⁺ ende gheesselde hem.

a Matth. 27.c.27 Marci 15.a.6

+ Christus wort ghegeesselt ende ghekroont met doornen.

2

Ende de krijchsknechten vlochten een kroone van doornen, ende settense op zijn hooft, ende deden hem een purpuren kleedt aen.

3

Ende seyden: Weest ghegroet, Koninck der Ioden. Ende gauen hem kinnebackslaghen.

4

Doe quam Pilatus wederom wt, ende seyde tot hen: Siet, ick brenge hem wt tot v, op dat ghy bekennet dat ick in hem gheen schult en vinde.

5

So ghinck Iesus wt, ende droech de doornen kroone, ende het purpuren kleedt. Ende Pilatus seyde tot hen: Siet de mensche.

6

Als hem dan de Ouerpriesters ende de Dienaers sagen, ⁺ riepen sy, ende seyden: Cruyst [hem] cruyst [hem.] Pilatus seyde tot hen: Neemt ghy hem, ende cruyst [hem:] want ick en vinde gheen schult in hem.

+ De Ioden willen Christum gecruyst hebben.

7

De Ioden antwoordden hem: ^b Wy hebben een Wet, ende na onse Wet moet hy steruen, ^c want hy heeft hemseluen Gods sone ghemaect.

b Leuitici 24.b.16

c Ioannis 5.b.18 ende 10.d.33

8

Doe nu Pilatus dit woort hoorde, vreesde hy te meer:

9

Ende ginck wederom in het rechthuys, ende seyde tot Iesum: Van waer bistu? Ende Iesus en gaf hem gheen antwoorde.

B.10

So seyde Pilatus tot hem: ⁺ Spreeckstu tot my niet? weetstu niet, dat ick macht hebbe dy te cruycen, ende hebbe macht dy los te laten?

+ Des Ouericheyts macht is van God.

11

Iesus antwoordde: Du soudest gheen macht hebben teghen my, waerse dy niet van bouen ghegheuen: Daerom die my dy ouergheleuert heeft, die heeft meerder sonde.

12

Van dier tijt af socht Pilatus hem los te laten: maer de Ioden riepen, ende seyden: Laetstu desen los, so bistu des Keysers vrient niet: ^d [Want] so wie hemseluen Koninck maeckt, die wederspreeckt den Keyser.

d Actuum 17.a.7.

13

Als Pilatus dat woort hoorde, brachte hy Iesum wt, ende sat op den rechtstoel, in de plaetse ghenaemt ^e Lithostratos, ende in het Hebreische Gabbatha.

e Dat is, Pauement,

14

Ende het was den [dach der] voorbereydinghe des Pascha, ontrent der ^f† sester vren, ende hy seyde tot den Ioden: Siet uwe Koninck.

f† Anders, derder

15

Ende sy ripen: Neemt wech, neemt wech, Cruyst hem. Pilatus seyde tot hen: Sal ick uwen Koninck cruycen? De Ouerpriesters antwoordden: ^g Wy en hebben gheenen Koninck dan den Keyser.

g Gene. 49.b.10

16

^h Doe gaf hy hem dan hen ouer, op dat hy ghecruyst werde. Ende sy namen Iesum, ende leydden hem wech.

h Matth. 27.c.26 Marci 15.b.15 Luce 23.c.24

17

ⁱ Ende hy droech zijn cruyce, ende ginck na de [plaetse] ghenaemt Hooftscheel plaetse, welcke in het Hebreische ghenaemt is Golgotha,

i Matth. 27.d.32 Marci 15.c.21 Luce 23.c.26

18

Daer cruysten sy hem, ende met hem twee andere op elcke zijde eenen, ende Iesum inden midden.

19

^k Ende Pilatus schreef oock een opschrift, ⁺ ende settede dat op het cruyce, ende daer was gheschreuen: IESVS DE NAZARENER DE KONINCK DER IODEN.

k Matth. 27.d.37. Marci 15.b.16 Luce 23.d.38

+ Opschrift.

C.20

Dit opschrift lasen vele Ioden, want de plaetse daer Iesus gecruyst wert, was by der stadt: ende het was gheschreuen, int Hebreische, Griecxsche, ende Latijnsche.

21

So seyden de Ouerpriesters der Ioden tot Pilatum: Schrift niet, De Koninck der Ioden: maer dat hy gheseyt heeft: Ick ben Koninck der Ioden.

22

Pilatus antwoordde: Dat ick gheschreuen hebbe, dat hebbe ick gheschreuen.

23

^l De krijchsknechten dan, ⁺ als sy Iesum ghecruyst hadden, namen syne kleederen, ende maecten vier deelen, eenen yegelicken krijchsknecht een deel, ende den roock. Ende de rock was sonder naet, van bouen aen te samen ghewracht ouer al.

l Matthei 27.d.35 Marci 15.c.24 Luce 23.d.34

+ De kleederen Christi werden ghedeylt.

24

So seyden sy tot malcanderen: Laet ons hem niet scheyden: maer laet ons daer ouer loten wiens hy wesen sal. Op dat de Schrift veruult werde, die daer seyt: ^m Sy hebben myne kleederen onder hen ghedeylt, ende op myne kleedinghe hebben sy het lot geworpen. Dit deden dan de krijchsknechten.

m Psalm. 22.b.19

25

ⁿ Ende by den cruyce Iesu, stonden syne moeder, ende zijns moeders suster Maria, ^o† Cleophas [wijf] ende Maria Magdalene.

n Matthei 27.f.55 Marci 15.e.40 Luce 23.e.49

o† Anders, Clopa

26

Doe nu Iesus zijn moeder sach, ende den Discipel by staende dien hy lief hadde, seyde hy tot zijn Moeder: Vrouwe, siet dynen sone:

27

Daer na seyde hy tot den Discipel: ⁺ Siet dijn moeder. Ende van dier vren aen, namse de Discipel ^p tot hem.

+ Christus beueelt zijn moeder Ioanni.

p Oft, in zijn huys.

28

Hier na als Iesus wiste dat het nu al volbracht was, ^q op dat de Schrift soude veruult worden, seyde hy: My dorst.

q Psalm. 69.c.22

29

^r So stont daer een vat vol edicx, ende sy vulden een spongie met edick, ende leydense omme ysope, ende brachtense aen synen mont.

r Matth. 27.e.48.

D.30

Als Iesus dan den edick ghenomen hadde, ⁺ seyde hy: ^s Het is ^t volbracht: ende buychde het hooft, ende gaf den gheest.

+ Christus sterft.

s Ioannis 17.a.4

t Of, veruult:

31

De Ioden dan ^u (op dat de lichamen niet aen den Cruyce en bleuen op den Sabbath, de wijle het [den dach der] voorbereydinghe was, want het was den grooten dach des Sabbaths) baden Pilatum, dat hare beenderen souden ghebroken, ende wechghenomen worden.

u Deut. 21.c.22

32

Doe quamen de Krijchsknechten, ⁺ ende braken den eersten de beenderen, ende den anderen die met hem ghecruyst was:

+ Der Moordenaers beenderen worden ghebroken.

33

Maer als sy tot Iesum quamen, ende saghen dat hy nu doot was, so en braken sy syne beenderen niet.

[fol. 43v]

34

Maer een van den Krijchsknechten doorstack zijn zijde met eener speere, ⁺ ende terstont quam daer bloet ende water wt.

+ De zijde Christi wordt doorsteken.

35

Ende die het ghesien heeft, die heeft het betuycht, ende zijn ghetuyghenisse is warachtich, ende hy weet dat hy waer seyt, op dat ghy oock ghelooft.

36

Want dit is gheschiet, op dat de Schrift veruult werde, [namelick] ^x Ghy en sult zijn beenderen niet breken.

x Exodi 12.e.46 Numeri 9.b.12

37

Ende wederom seyt een ander Schrift: ^y Sy sullen sien in wien sy ghesteken hebben.

y Zacha. 12.b.10

38

^z Daer na, ⁺ Ioseph van Arimathia (een Discipel Iesu, maer bedeckt om de vreese der Ioden) badt Pilatum dat hy mochte het lichaem Iesu wech nemen: ende Pilatus veroorloefdet [hem]. Doe ginck hy, ende nam het lichaem Iesu wech.

z Matth. 27.f.57 Marci 15.e.43 Luce 23.f.50

+ Ioseph van Aritmathea.

39

^a Ende daer quam oock Nicodemus, ⁺ die voormaels by nachte tot Iesum komen was, brenghende een vermenginghe van Myrrhe ende Aloes, ontrent hondert ponden.

a Ioannis 3.a.1 ende 7.f.50

+ Nicodemus.

E.40

Sy namen dan het lichaem Iesu, ⁺ ende bondent met graefdoecken ende specerie, ghelijck der Ioden ghewoonte is van het begrauen.

+ Christus wort begrauen.

41

Ende ter plaetsen daer hy gecruyst was, was eenen hof, end in den hof een nieu graf, daer noch noyt niemant gheleydt was.

42

Daer leyden sy dan Iesum, om de voorbereydinghe wille der Ioden, want het graf was na by.