Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iiij. Capittel.

7. Christus spreeckt metter Samaritaenscher vrouwen, 34. Zijn vyerighe liefde tot synen Uader, ende synen Oogst, 39. bekeeringhe der Samaritanen, 46. ende heelinghe des soons des Houelincx.

A.1

ALs nu de Heere bekende dat de Phariseen ghehoort hadden dat Iesus meer Discipulen maeckte ^a ende doopte dan Ioannes:

a Ioannis 3.c.28

2

(Hoewel Iesus selue niet doopte, maer syne Discipulen.)

3

Doe verliet hy Iudeam, ende ghinck weder na Galileam.

[fol. 36r]

4

Ende moeste door Samarien gaen.

5

So quam hy dan in een stadt Samarie ghenaemt Sychar: by de ^b erue welcke Iacob gaf Ioseph synen Sone.

b Gene. 33.b.19 ende 48.c.22 Ios. 24.d.32

6

Ende daer was Iacobs ^c waterput. Iesus dan vermoeyt van gaen, sat also op den waterput. Het was ontrent ^d der sester vren.

c Of, fonteyne

d Dat is, middach

8[7]

Ende daer quam een vrouwe van Samarien water putten. ⁺ Iesus seyde tot haer: Gheeft my te drincken.

+ Christus vermoeyt, eyscht te drincken van de Samaritaensche vrouwe.

8

Want syne Discipulen waren wechghegaen in de stadt om spijse te koopen.

9

So seyde de Samaritaensche vrouwe tot hem: Hoe begheerstu die du een Iode bist, drincken van my, die een Samaritaensche vrouwe ben? ^e Want de Ioden ^f hebben gheene gemeynschap met die Samaritanen.

e Ioannis 8.e.48.

f Griecx, gebruycken de Samaritanen niet.

B.10

Iesus antwoordde ende seyde tot haer: So du wistest die gaue Gods, ende wie hy is, die tot dy seyt, gheeft my te drincken, du soudest van hem begheert hebben, ende hy soude dy ghegheuen hebben ^g leuende water. ⁺

g Ieremie 2.b.13

+ Leuende water.

11

Die vrouwe seyde tot hem: Heere du hebst niet waermede du putten moghest, ende de put is diepe: van waer hebstu dan dat leuende water?

12

Bistu meerder dan onse vader Iacob, die ons desen put ghegheuen heeft: ende hy heeft wt desen putte ghedroncken, ende syne sonen, ende syne beesten?

13

Iesus antwoordde ende seyde tot haer: So wie van desen water drinckt, die sal weder dorsten,

14

^h Maer so wie drinckt van den water dat ick hem gheuen sal, die sal inder eewicheyt niet dorsten, ⁱ maer het water dat ick hem sal gheuen, dat sal in hem worden een Fonteyne des springhenden waters in dat eewighe leuen.

h Ioannis 3.b.16 ende 6.c.27.f.54

i Ioannis 7.d.38

15

De vrouwe seyde tot hem: Heere, gheeft my dat selue water, op dat my niet en dorste, ende dat ick niet meer hier en kome te putten.

16

Iesus seyde tot haer: Gaet henen roept dynen man, ende koemt hier.

17

De vrouwe antwoordde ende seyde: Ick en heb geenen man. Iesus seyde tot haer: Du hebst wel ghesproken: Ick en heb gheenen man:

18

Want du hebst vijf mannen ghehadt, ende dien du nu hebst, is dijn man niet: dat hebstu met der waerheyt gheseyt.

19

De vrouwe seyde tot hem: Heere, ^k ick sie dat du een Propheet bist.

k Luce 7.b.16 ende 24.b.19 Ioannis 6.b.14

C.20

Onse vaders hebben op desen berch aenghebeden: ende ghy segt ^l dat te Ierusalem de plaetse is daermen moet ^m aenbidden.

l Deut. 12.a.5 1.Regum 9.a.3 2.Para. 7.b.12

m Aenbidden, is in desen handel de gheheele Godsdienst in de Wet van Gode inghestelt, de welcke moeste gheschieden in een seker plaetse in haer lant.

21

Iesus seyde tot haer: Vrouwe ghelooft my de vre koemt, dat ghy noch op desen berghe, noch te Ierusalem den Vader aenbidden sult.

22

ⁿ Ghy aenbidt dat ghy niet en weet: wy aenbidden dat wy weten: ^o Want de salicheyt is wt den Ioden.

n 2.Reg. 17.c.29

o Gene. 12.a.3 ende 18.b.18. ende 22.b.18. ende 26.a.4 Heb. 7.b.14

23

Maer de vre koemt, ende is nu, dat de warachtighe aenbidders den Vader aenbidden sullen in den Gheest ende waerheydt: want oock de Vader soeckt sulcke die hem [also] aenbidden.

24

^p God is een Gheest ende die hem aenbidden, moeten hem inden Gheest ende ^q Waerheydt aenbidden.

p 2.Corint. 3.b.17

q Of, gherechticheyt

25

De vrouwe seyde tot hem: Ick weet dat de Messias komen sal, die genaemt is ^r Christus: als die sal gekomen zijn, dan sal hy ons alle dinghen verkondighen.

r Dat is de Gesalfde.

26

Iesus seyde tot haer: ^s Ick bent die met dy spreke.

s Ioannis 9.d.37

27

Ende onder desen quamen syne Discipulen, ende verwonderden hen dat hy met een vrouwe sprack: nochtans seyde niemant: Wat vraechstu? of, wat spreeckstu met haer?

28

So verliet dan de vrouwe haer watervat, ende ginck henen in de stadt, ende seyde tot de lieden:

29

Koemt, siet eenen mensche die my gheseydt heeft al wat ick ghedaen hebbe: Is dese niet die ^t Christus?

t Dat is, de Gesalfde.

D.30

Doe ghinghen sy wt der stadt, ende quamen tot hem.

31

Hierentusschen baden hem die Discipulen ende seyden: ^u Rabbi, etet.

u dat is, Leeraer

32

Ende hy seyde tot hen: Ick hebbe spijse te eten, die ghy niet en weet.

33

Doe seyden de Discipulen tot malcanderen, Mach hem yemant te eten ghebracht hebben?

34

Iesus seyde tot hen: ⁺ Mijn spijse is, dat ick doe den wille des ghenen die my ghesonden heeft, ende zijn werck volbrenghe.

+ De spijse Christi.

35

Segt ghy niet: Het zijn noch vier maenden, ende dan koemt den Oogst? ⁺ Siet, ick segge v, heft uwe oogen op, ende siet de landen ^x want sy zijn wit tot den Oogst.

+ Oogst.

x Matthei 9.d.37. Luce 10.a.2.

36

Ende wie maeyt die ontfangt loon, ende vergadert vrucht tot den eewighen leuen, op dat oock de saeyer te ghelijcke verblijde, ende de maeyer.

37

Want hier in is dat woordt warachtich, dat de een saeyt, ende de ander maeyt.

38

Ick hebbe v wtghesonden te maeyen dat ghy niet bearbeyt en hebt: Andere hebben gearbeyt, ende ghy zijt tot haren arbeyt inghegaen.

39

Ende vele Samaritanen wt dier seluer stadt geloofden in hem, ⁺ om de woorden der vrouwen die daer betuychde: Hy heeft my gheseyt al wat ick ghedaen hebbe.

+ De Samaritanen gheloouen in Christum.

E.40

Als nu de Samaritanen tot hem quamen, so baden sy hem, dat hy by hen blijuen soude. Ende hy bleef daer twee daghen.

41

Ende veel meer [lieden] gheloofden om zijns woorts wille,

42

Ende seyden tot der vrouwen: Wy geloouen [nu] niet meer om dyner woorden wille, ^y want wy hebbent selue ghehoort, ende weten dat dese warachtelick is ^z Christus, de Salichmaker der werelt.

y Ioannis 17.a.8.

z Dat is, de Gesalfde

43

Ende na twee daghen ghinck hy van daer, ende ghinck na Galileam.

44

Want Iesus betuychde selue ^a dat een Propheet in zijn eygen vaderlant gheen eere en heeft.

a Matthei 13.f.57 Marci 6.a.4 Luce 4.c.24

45

Als hy nu in Galileam quam, ⁺ ontfingen hem de Galileische, die alle dinghen ghesien hadden die hy te Ierusalem dede in het Feest. Want sy waren oock tot het Feest ghegaen.

+ Christus wort van de Galileers ontfanghen.

46

So ghinck Iesus weder tot ^b Cana Galilee, daer hy het water tot wijn gemaeckt hadde. Ende daer was eens Konincx houelinck, wiens sone te Capernaum kranck was.

b Ioan. 2.a.1.b.13

47

Dese als hy ghehoort hadde dat Iesus wt Iudea in Galileam ghekomen was, ⁺ ghinck tot hem, ende badt hem, op dat hy af quame ende synen sone ghesont maeckte, want hy was doot kranck.

+ Des Houelincx sone wordt ghesont.

48

So seyde Iesus tot hem: ^c Ten zy dat ghy teeckenen ende wonderlicke dingen siet, so sult ghy niet gheloouen.

c 1.Corinth. 1.c.22

49

De Konincx houelinck seyde tot hem: Heere koemt af eer mijn kindeken sterft.

F.50

Iesus seyde tot hem: Gaet, dijn sone leeft. Ende de mensche gheloofde den woorde dat hem Iesus seyde, ⁺ ende ghinck henen.

+ Ghelooue.

51

Ende als hy nu af ghinck, quamen hem syne Dienstknechten te gemoete, ende bootschapten [hem,] segghende: Dijn kint leeft.

52

So vraechde hy van hen de vre in welcke het beter met hem gheworden was. Ende sy sey-

[fol. 36v]

den hem: Ghisteren te seuen vren verliet hem de kortse.

53

Doe bekende de vader, dat het in de selue vre [was] in welcke Iesus tot hem seyde: Dijn sone leeft. Ende hy gheloofde, ende gheheel zijn huysghesin.

54

Dit tweedde teecken dede Iesus wederom doe hy wt Iudea in Galileam ghinck.