Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxiij. Capittel.

1. Christus hardelick ghehandelt voor Pilatus ende Herodes, 18. van Barrabas, 26. van Simon van Cyrenen, 27. de weeninghe der vrouwen, 33. van syne cruycinge ende van de twee moordenaers, 34. syne vriendelickheyt tot syne vrienden, 40. hy bekeert eenen moordenaer ende meer andere in synen doot, 50. ende wordt begrauen.

A.1

ENde ^a de gheheele menichte stont op, ende leydden hem tot Pilatum:

a Matthei 27.a.2 Marci 15.a.1 Ioannis 18.c.28

2

Ende begonsten hem te beschuldigen, segghende: Wy hebben desen beuonden, dat hy het volck verkeert: ^b ende verbiedt den Keyser schattinghe te gheuen: ^c segghende dat hy selue ^d Christus de Koninck is.

b Matthei 17.c.25 ende 22.c.21 Roman. 13.a.7

c Actuum 17.a.7

d Dat is, de Ghesalfde.

3

^e Ende Pilatus vraechde hem, seggende: Bistu die Koninc der Ioden? Hy antwoordde hem ende seyde: Du segst het.

e Matthei 27.b.11 Marc. 15.a.2 Ioannis 18.d.33

4

Ende Pilatus seyde tot de Ouerpriesters ende de scharen: Ick en vinde gheen schuldt in desen mensche.

5

Ende sy verstercktent meer, segghende: Hy maeckt het volck oproerich, leerende door geheel Iudea, beginnende van Galilea tot hier toe.

6

Als Pilatus van Galilea hoorde, vraechde hy, of die mensche een Galileer ware.

7

^f Ende als hyt vernomen hadde, ⁺ dat hy wt Herodis ^g Heerschappie was, so sandt hy hem tot Herodem, de welcke oock selue in die daghen in Ierusalem was.

f Luce 3.a.1

+ Christus wort tot Herodem gesonden.

g Griecx, macht.

8

^* Ende als Herodes Iesum sach, ⁺ verblijdde hy seer: want hy hadde hem ouer langhe tijt begheert te sien, daeromme dat hy vele van hem ghehoort hadde: ende hoepte dat hy eenich teecken van hem soude sien gheschieden.

* Luce 9.a.7.

+ Herodes hoepte teeckenen te sien

9

Ende hy vraechde hem met vele woorden: maer hy antwoordde hem niet. ⁺

+ Christus swijcht.

B.10

Ende de Ouerpriesters ende Schriftgheleerden stonden daerby, ende beschuldichden hem sterckelick.

11

Ende als hem Herodes met syne ^h bende veracht ende bespot hadde, dede hy hem een wit kleet aen, ende sandt hem weder tot Pilatum.

h Oft, hofghesin.

12

Ende in dien seluen daghe werden Pilatus ende Herodes geurienden met malcanderen, want daer te voren vyantschap tusschen hen was.

13

ⁱ Ende als Pilatus de Ouerpriesters ende de Ouerste, ende het volck by een gheroepen hadde, seyde hy tot hen:

i Matthei 27.c.23 Marci 15.b.14 Ioannis 18.d.38 ende 19.a.4.

14

Ghy hebt desen mensche tot my ghebracht, ⁺ als eenen die het volck verkeerende is, ende siet ick hebbe hem voor v onderuraecht, ende vinde in hem geen schult daer ghy hem mede beschuldicht.

+ Pilatus wil Christum los laten.

15

Ia noch Herodes oock, want ick hebbe v tot hem ghesonden: ende siet hem is niet gedaen dat de doot weerdich is.

16

Daerom sal ick hem castijden ende ontslaen.

17

^k Ende hy moeste hen op elcke Feeste [des Pascha] eenen los laten.

k Matth. 27.b.15 Marci 15.a.6 Ioannis 18.d.39

18

Ende alle de menichte riep, seggende: ^l Wech met desen, ende laet ons Barrabam los.

l Actuum 3.b.14

19

De welcke was, om eenen oproer, die in de stadt gheschiet was, ende om eenen dootslach, in de gheuanckenisse gheworpen.

C.20

So sprackse Pilatus wederom aen, willende Iesum los laten: ⁺

+ De Ioden begeeren Christum gecruyst, ende Barrabam los gelaten te hebben.

21

Maer sy riepen tegen, seggende: Cruyst hem.

22

Ende hy seyde derdemael tot hen: Wat heeft dese doch quaets gedaen? Ick hebbe gheen schult des doots in hem geuonden: Daerom sal ick hem castijden ende los laten.

23

Maer sy hielden aen met luyder stemmen, ende eyschten dat hy soude gecruyst worden. Ende hare ende der Ouerpriesters stemmen werden geweldich.

24

^m Ende Pilatus oordeelde dat haren eysch geschieden soude.

m Matth. 27.c.26 Marci 15.b.15 Ioannis 19.b.16

25

Ende liet los den ghenen die om den oproer ende dootslach in de gheuanckenisse gheworpen was, den welcken sy begheerden: ende Iesum gaf hy ouer [tot] haren wille.

26

ⁿ Ende als sy hem wech leydden, namen sy eenen Simon van Cyrenen, die van den Acker quam, ende leyden hem het cruyce op, dat hijt achter Iesum droeghe.

n Matthei 27.d.32 Marci 15.c.21

27

Ende hem volchde een groote menichte volcx, ⁺ ende vrouwen de welcke hem oock beklaechden ende beweenden:

+ Vrouwen die Christum beweenen.

28

Ende Iesus omgekeert tot haer, seyde: Ghy dochters van Ierusalem, weent niet ouer my, maer weent ouer v seluen ende ouer uwe kinderen,

29

Want siet de dagen komen, ⁺ in de welcke men seggen sal. ^o Salich zijn de onuruchtbare, ende de buycken die niet ghebaert en hebben, ende de borsten die niet ghesoocht en hebben.

+ De verwoestinge Ierusalems.

o Of, gheluckich

D.30

Dan sullen sy beginnen te seggen tot de bergen, ^p valt op ons: ende tot de heuuelen, bedeckt ons.

p Esaie 2.b.18 Osee 10.a.9 Apocal. 6.b.16 ende 9.a.6

31

^q Want indien sy dit doen ^* in den groenen houte, wat sal in den dorren gheschieden:

q 1.Petre 4.b.17

* Griecx, in den vochtigen houte.

32

^r Ende daer werden oock twee andere misdaders gheleydt om met hem ghedoot te worden.

r Ioannis 19.b.18

33

^s Ende als sy quamen op de plaetse genaemt hooftscheel plaetse, daer cruysten sy hem, ende die misdaders: den eenen ter rechter, ende den anderen ter slinker hant.

s Matthei 27.d.38 Marci 15.c.22

34

Ende Iesus seyde: ^t Vader vergeuet hen, want sy weten niet wat sy doen. ^u Ende sy deylden syne kleederen, werpende het lot [daerom.]

t Actuum 7.g.60 1.Corinth. 4.b.15

u Matth. 27.d.32 Marci 15.c.24 Ioannis 19.c.23 Psalm. 22.b.19

35

Ende het volck stont ende aensacht: ⁺ de Ouerpriesters ^x bespotteden hem oock met hen, segghende: Hy heeft andere gheholpen, dat hy nu

+ Christus aen het cruyce bespot.

x Griecx, runselden de neuse

[fol. 34r]

hemseluen helpe, is hy die ^y Christus die wtuerkoren Gods.

y Dat is, de Ghesalfde.

36

Ende de Krijchsknechten quamen oock toe ende bespotteden hem, hem edick biedende,

37

Ende seggende: Indien du die Koninc der Ioden bist, so helpt dy seluen.

38

^z Ende daer was oock een opschrift bouen hem gheschreuen met Grieckse, Latijnsche, ende Hebreische letteren: DESE IS DE KONINCK DER IODEN.

z Matth.27.d.37 Marci 15.c.26 Ioannis 19.b.19

39

Ende een van de Misdaders die daer ghehangen waren, ⁺ lasterde hem, ende seyde: Indien du Christus bist, so helpt dy seluen ende ons.

+ De een Moordenaer lastert Christum.

E.40

Maer de ander antwoorddende strafte hem, segghende: Vreesestu oock God niet, daer du in het selue oordeel bist?

41

Ende wy doch ten rechten, want wy ontfangen wat onse wercken weert zijn: maer dese heeft niet onbehoorlicks ghedaen.

42

Ende hy seyde tot Iesum: ⁺ Heere ghedenckt myner als du in dijn Koninckrijcke komest.

+ De geloouige Moordenaer wort salich.

43

Ende Iesus seyde tot hem: Voorwaer segghe ick dy, Heden saltu met my in den Paradijse wesen.

44

^a Ende het was ontrent der sester vren, ende daer quam duysternisse ouer de gantsche Aerde, totter neghenster vre.

a Matth. 27.e.45. Marci 15.d.33

45

Ende de Sonne wert verduystert, ende de voorhanck der Tempels scheurde midden [in twee.]

46

Ende Iesus riep met luyder stemmen, ende seyde: ^{+ b} Vader, in dyne handen sal ick mynen Gheest ^c beuelen. Ende als hy dat gheseyt hadde, so heeft hy den gheest ghegheuen.

+ Christus sterft

b Psalm. 31.a.6 Actuum. 7.g.60

c Of, te bewaren setten.

47

^d Ende als de Hooftman ouer hondert sach dat daer gheschiedde, prees hy God, ende seyde: Waerlick dese mensche was rechtueerdich.

d Matth. 27.f.53 Marci 15.d.39

48

Ende alle de scharen die daer te samen ghekomen waren tot deser aenschouwinge, aenschouwende dat daer gheschiedde, sloeghen hare borsten, ⁺ ende keerden wederom.

+ Leedtwesen.

49

Ende alle syne bekende stonden van verre, ende de vrouwen die hem wt Galilea mede nagheuolcht waren, siende dit aen.

F.50

^e Ende siet een man met name Ioseph, ⁺ die een Raedsheere was, een goedt ende rechtueerdich man:

e Matthei 27.f.57 Marci 15.e.43 Ioannis 19.d.83

+ Ioseph van Arimathea.

51

Dese hadde niet bewillicht in haren raet ende daet, [ende was] van Arimathea een Ioodtsche stadt, de welcke oock selue verwachtede het Koninckrijcke Gods,

52

Dese ghinck tot Pilatum, ende begheerde het lichaem Iesu.

53

Ende hy nam hem af, ⁺ ende want hem in fijn lijnwaet, ^f ende leyde hem in een graf dat in een steenrotse wtgehouwen was, daer noyt niemant in gheleyt was.

+ Christus wort begrauen.

f Matthei 12.e.40 ende 26.b.11. ende 27.f.59 Marci 15.e.46

54

Ende het was de dach der voorbereydinghe ende de Sabbath quam aen.

55

Ende de vrouwen die nauolchden, ^g (de welcke met hem ghekomen waren wt Galilea) besaghen het graf, ende hoe zijn lichaem geleyt was.

g Luce 8.a.2

56

Ende sy weder gekeert zijnde, bereydden specerie ende salue, ende op den Sabbath hebben sy gherust na der Wet.