Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iiij. Capittel.

2. Iesus gheuast, ende den Duyuel ouerwonnen hebbende, 15. begint te prediken, 22. waer wt hy van velen ghepresen wort, 28. ende in zijn vaderlant veruolcht. 33. gheneest eenen beseten, 38. de schoonmoeder Petri, ende andere, 43. ende gheeft te kennen waer toe hy ghekomen zy.

A.1

ENde ^a Iesus vol des heyligen Gheests, ⁺ keerde weder vanden Iordaen: ende wert van den Gheest gedreuen in de woestijne.

a Matth. 4.a.1 Marci 1.b.12

+ Christus wort versocht vanden Duyuel.

2

Ende wert veertich daghen versocht vanden Duyuel, ende ^b att niet in die dagen, ende als die geeyndicht waren, ten laetsten so hongerde hem.

b Exodi 34.c.28 1.Regum 19.a.8

3

Ende de Duyuel seyde tot hem: Indien du Gods Sone bist, so segt tot desen steene dat hy broot werde.

4

Ende Iesus antwoordde hem, ⁺ seggende: Daer is geschreuen: ^c De mensche en sal niet by den broode alleenlick leuen, maer by allen woorde Gods.

+ Het leuen is geleghen in den woorde Gods.

c Deuter. 8.a.3 ende 32.e.47 Sapient. 16.c.26

5

Ende de Duyuel leydde hem op eenen hooghen berch, ende thoonde hem in een ooghenblick alle de Koninckrijcken der werelt.

6

Ende de Duyuel seyde tot hem: Alle dese macht ende eerlickheyt wil ick dy gheuen, Want sy is my ouergegeuen, ende ick geefse wien ick wil.

7

Daeromme, ⁺ in dien du [nederuallest ende] my aenbiddest, dit sal dyne wesen.

+ Aenbidden.

8

Iesus antwoorddende, ⁺ seyde hem: Gaet van my Satan, want daer is gheschreuen: ^d Du salt den Heere dynen God aenbidden, ende hem alleene dienen.

+ God alleen sal men dienen.

d Deuter. 6.b.16 ende 10.c.20 1.Sam. 7.a.3

9

Ende hy leydde hem in Ierusalem, ende sette hem op de tinne des Tempels, ende seyde tot hem: Indien du de Sone Gods bist, so worpt dy seluen van hier af nederwaerts.

B.10

Want daer is gheschreuen: Hy sal synen Enghelen van dy beuelen, dat sy dy bewaren.

11

Ende dat sy dy op de handen draghen, op dat du te gheener tijt dynen voet aen eenen steen stootest.

12

Ende Iesus antwoordde ende seyde tot hem: Daer is geseyt: ^e Du salt den Heere dynen God niet versoecken.

e Deut. 6.b.16

13

Ende als de Duyuel alle versoeckinge voleyndt hadde, weeck hy van hem eenen tijt lanck.

14

^f Ende Iesus keerde weder door de kracht des Gheests in Galileam: ende het gheruchte van hem is wtgegaen ouer het geheele omliggende lant.

f Matthei 4.b.12. Marci 1.b.14 Ioannis 4.e.43 Actuum 10.d.37

15

Ende hy leerde in hare vergaderinghen, ende was van allen ghepresen.

16

^g Ende hy quam tot Nazareth, daer hy opgheuoedt was: ende ginck na zijn ghewoonte op de Sabbath daghen in de vergaderinghen, ^h ende stont op om te lesen.

g Matthei 13.f.54 Marci 6.a.1 Ioannis 4.e.43

h 2.Esd. 8.a.6

17

Ende hem wert ghegheuen dat boeck des Propheten Esaia: ende als hy het boeck opghedaen hadde, vandt hy de plaetse daer gheschreuen was:

18

De Gheest des Heeren [is] op my, daerom dat hy my ghesalft heeft. Ende heeft my wtghesonden om den armen te euangelizeren, ende te ghenesen die ghebroken zijn van herten.

19

^* Om den gheuanghenen de verlossinghe te prediken, ende den blinden dat ghesichte: om de verslaghene tot de vrijheyt te brenghen: om te prediken het aenghenaem Iaer des Heeren.

* Esaie 61.a.2

C.20

Ende als hy het boeck toeghedaen, ende den Dienaer ouerghegeuen hadde, sat hy neder. Ende de ooghen van allen die in de vergaderinghe waren, saghen op hem.

21

Ende hy begonst to hen te seggen: Heden is dese Schrift in uwe ooren veruult.

22

Ende sy alle gauen hem ghetuyghenisse, ⁱ ende verwonderden van de aengenaemheyt der woorden die wt synen monde quamen, ende seyden: ^k Is dese niet Iosephs sone?

i Matthei 13.f.54 Marci 6.a.2 Luce 2.e.47

k Ioannis 6.e.42

23

Ende hy seyde tot hen: ⁺ Ghy sult vrijelick tot my dit ^l spreeckwoort seggen: Medecijnmeester heelt dy seluen: Al wat wy gehoort hebben dat in Capernaum gheschiet is, doet dat oock hier in dynen vaderlande.

+ De Nazarenen worden aen Christum geergert.

l Griecx, verghelijckinghe,

24

Ende hy seyde: ⁺ Voorwaer segge ick v, ^m dat gheen Propheet aengenaem is in zijn vaderlant.

+ Propheet.

m Matth. 13.f.57 Marci 6.a.4 Ioannis 4.e.44.

25

Maer ick segge v in der waerheyt, ⁿ daer waren veel weduwen in Israel in de daghen Elie, als den Hemel drye Iaren, ende ses maenden ghesloten was, so dat daer groote dierte was in het gheheele lant.

n 1.Reg. 17.a.9. Iacobi 5.b.17

26

Ende tot gheene van haer was Elias ghesonden, dan tot eener weduwe in Sarepta Sidonis.

27

^o Ende daer waren veel malaetsche in Israel onder den Propheet Elizeo, ende gheen van hen en wert ghereynicht, dan Naaman van Syrien.

o 2.Reg. 5.b.14

28

Ende sy werden alle in de vergaderinghe veruult met toorne als sy dit hoorden.

29

Ende stonden op ende dreuen hem wt der stadt,

[fol. 24r]

ende leydden hem op het hoochste des berchs, waer op hare stadt ghetimmert was, op da sy hem souden van bouen neder worpen.

D.30

Ende hy doort midden van hen doorghegaen zijnde, ginck henen:

31

^p Ende quam af tot Capernaum de stadt Galilee, ende leerdese op de Sabbath daghen.

p Matth. 4.b.13 Marci 1.c.21

32

^q Ende sy verwonderden hen ouer syne leere, want zijn woort was met macht.

q Matth. 7.c.28

33

^r Ende in de vergaderinge was een man hebbende eenen gheest eens onreynen Duyuels, ⁺ ende riep wt met luyder stemme,

r Marci 1.c.23

+ De beseten wort ghereynicht.

34

Segghende: ⁺ Ey, wat hebben wy met dy te doen Iesu van Nazareth? Bistu ghekomen om ons te verderuen? Ick kenne dy wie du bist [namelick] de heylighe Gods.

+ De Duyuel kent Christum, maer hy verwerpt hem, ende synen lof ende zijn getuyghenisse.

35

Ende Iesus strafte hem, ende seyde: Swijcht ende gaet wt van hem. Ende de Duyuel wierp hem in het midden, ende voer wt van hem sonder hem te schaden.

36

Ende daer quam een verschrickinghe ouer allen, ende sy spraken te samen tot malcanderen, segghende: Wat woort is dit? want met gewelt ende kracht gebiet hy den onreynen Gheesten, ende sy varen wt.

37

Ende het gheruchte van hem ginck wt in allen plaetsen des omligghenden lants.

38

^s Ende als Iesus was opghestaen wt der vergaderinge, ⁺ quam hy in het huys Simonis, ende Simonis wijfs moeder was met eener grooter kortsen beuangen: ende sy baden hem voor haer.

s Matth. 8.b.14 Marci 1.c.29

+ Petrus schoonmoeder wordt ghesont.

39

Ende hy stont ouer haer, ende strafte de kortsen, ende de kortse verlietse, ende sy stont haestelick op, ende diende hen.

E.40

^t Ende als de Sonne onder was, ⁺ alle die siecken hadden met menigerley sieckten, brachtense tot hem: ende hy leyde eenen yegelicken de handen op, ende maecktese ghesont.

t Matth. 8.b.16 Marc. 1.d.32

+ Allerhande siecke worden ghenesen.

41

^u Daer voeren oock Duyuelen wt velen, ⁺ roepende ende segghende: Du bist Christus de Sone Gods. Ende hy straftese ende en lietse niet spreken, ^x want sy wisten dat hy Christus was.

u Marci 1.d.34 ende 3.b.11

+ De Duyuelen belijden Christum.

x Ofte, dat.

42

^y Ende als het dach geworden was, ginck hy wt , ende quam na een woeste plaetse: ende de scharen sochten hem, ende quamen tot hem, ende hielden hem dat hy van hen niet gaen en soude.

y Marci 1.d.35

43

Ende hy seyde tot hen: Ick moet oock den anderen steden het Koninckrijcke Gods euangelizeren: want hier toe ben ick wtghesonden.

43[44]

Ende hy predicte in de ^z vergaderinghen Galilee.

z Synagoghen