Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat x. Capittel

1. Uan houwelick te scheyden, 13. salicheyt der kinderen, 27. middel ende swaricheydt der salicheydt, 29. loon der ghener diet al verlaten om Christi wille, 32. van zijn verdruckinghe, doodt, ende opstandinghe, 39. van cruyce ende vernederinghe, 46. Bartimeus wort siende.

A.1

ENde ^a van daer opghestaen [zijnde] is hy gekomen in de palen des Iootschen lants door het lant ouer den Iordaen: ende de scharen versamelden wederom tot hem, ende hy leerdese wederom na sy ghewoonte.

a Matth. 19.a.1

2

Ende de Phariseen quamen ende vraechden hem: Ist den manne gheoorloeft zijn wijf te verlaten? hem beproeuende.

3

Ende hy antwoordde ende seyde tot hen: Wat heeft v Moses gheboden?

4

Sy seyden, ^{+ b} Moses heeft toeghelaten eenen scheydbrief te schrijuen, ende haer te verlaten.

+ Alleenlick om ouerspel machmen zijn wijf verlaten.

b Deut. 24.a.2 Ieremie. 3.a.1

5

Iesus antwoordde ende seyde tot hen: Om ws herten hardicheyts wille heeft hy v dat ghebodt gheschreuen:

6

^c Maer vanden beghinne der Scheppinghe heeftse God man ende wijf ghemaeckt.

c Gene. 1.c.27 Matth. 19.a.4

7

^d Daerom sal de mensche synen vader ende zijn moeder verlaten, ende sal synen wijue aenhanghen.

d Gene. 2.c.24 1.Corint. 6.b.16 Ephe. 5.d.31

8

Ende sy twee sullen een vleesch wesen, ^eso dat sy nu niet meer twee zijn, maer een vleesch.

e Griecx, aenhelijmt worden.

9

^f Daerom wat God tsamen gheuoecht heeft, dat scheyde gheen mensche.

f 1.Corint. 7.b.10

B.10

Ende in huys vraechden hem syne Discipulen wederom van dat selue.

11

Ende hy seyde tot hen: ^g So wie zijn wijf ver-

g Matth. 5.d.32 ende 19.a.9 Luce 16.b.18 1.Corinth. 7.b.10

[fol. 18v]

laet, ende trout een ander, die doet ouerspel ^h met haer.

h Oft, tegen haer

12

Ende so een wijf haren man verlaet, ende trout eenen anderen, die doet ouerspel.

13

ⁱ Ende sy brochten kinderkens tot hem, dat hyse raken soude: ende de Discipulen straften de aenbrengers.

i Matth. 19.b.13 Luce 18.b.15

14

Als Iesus dat sach, ⁺ nam hijt onweerdelick ende seyde tot hen: Laet de kinderkens tot my komen, ende weert hen niet, ^k want sulcker is het Koninckrijcke Gods.

+ Kinderkens worden tot Christum gebracht.

k Matth. 18.a.3 ende 19.b.14 1.Cor. 14.c.20 2.Petr. 2.a.2

15

Voorwaer segghe ick v, so wie het Koninckrijcke Gods niet en ontfangt gelijck een kindeken, die sal daer niet in komen.

16

Ende hy omuinckse in syne armen, ende leyde de hant op hen, ende seghendese.

17

^l Ende als hy wtgegaen was op den wech, ⁺ so liep een tot hem, ende vallende hem aen de knyen, vraechde hem: Goede Meester wat sal ick doen dat ick het eeuwighe leuen besitte?

l Matth. 19.b.16 Luce 18.b.18

+ Hoemen het Hemelrijck besit.

18

Ende Iesus seyde tot hem: Wat naemstu my goet? ⁺[daer is] niemant goet dan een [namelick] God.

+ God is alleen goedt.

19

Du weetst de geboden, ^m Du salt gheen ouerspel doen, Du salt niet doot slaen, Du salt niet stelen, Du salt gheen valsche ghetuygenisse geuen, Du salt niet bedrieghen: Du salt dynen vader en dyne moeder eeren.

m Exod. 20.d.30 ende 21.b.12. Deut. 5.b.17 Rom. 13.a.9

C.20

Hy antwoordde ende seyde: Meester dese hebbe ick alle gehouden van myner ionckheyt aen.

21

Ende Iesus hem aensiende, hadde hem lief, ende seyde tot hem: ^{+ n} Een [dinck] ontbreeckt dy, gaet henen verkoopt al wat du hebst, ende gheuet den armen, ende du salt eenen schat inden Hemel hebben. Ende koemt, neemt dyne cruyce op, ende volcht my na.

+ Al verkoopen.

n Matth. 6.b.19 Luce 12.c.23 ende 16.a.9 1.Timo. 6.b.17

22

Ende hy werdt bedroeft om dies woorts wille, ende ghinck truerich henen, want hy besat veel goets.

23

Ende Iesus sach rontomme, ⁺ ende seyde tot syne Discipulen: ^o Hoe swaerlick sullen die, die rijckdom hebben in het Koninckrijcke der Hemelen komen.

+ Rijcke die op haren rijckdom betrouwen.

o Matth. 19.c.23 Luce 18.c.24 Prouerb. 11.c.28

24

Ende de Discipulen verwonderden hen van dese syne woorden. Maer Iesus antwoordde wederom, ende seyde tot hen: Kinders hoe swaerlick konnen die op het goet haer vertrouwen setten, int Koninckrijcke Gods komen.

25

Het is lichter eenen ^p Kemel door een naelden ooghe te gaen, dan den rijcken in het Koninckrijcke der Hemelen te komen.

p Oft, Kabel

26

Ende sy verschrickten noch meer, segghende tot malcanderen, wie kan dan salich worden?

27

Maer Iesus sachse aen, ⁺ ende seyde: By de menschen ist onmogelick, maer niet by God: ^q Want alle dinghen zijn moghelick by God.

+ Salicheyt is een gaue Gods.

q Iob 42.a.2 Zacha. 8.a.6 Sapient. 11.c.20 Luce 1.d.33

28

^r Ende Petrus begonst tot hem te segghen: Siet, wy hebbent al verlaten, ende zijn dy na gheuolcht.

r Matth. 4.c.20 Marci 10.c.28 Luce 5.b.11 ende 18.c.28

29

Ende Iesus antwoorddende seyde: Voorwaer segghe ick v, daer is niemant die achterghelaten heeft, huys, of broeders, of susters, of vader, of moeder, ⁺ of wijf, of kinderen, of ackers om my, ende om des Euangeliums wille,

+ Het verlaten om des Euangeliums wille.

D.30

Die niet hondertfout ontfangt in desen tegenwoordighen tijdt, huysen, ende broeders, ende susters, ende moeders, ende kinders, ende ackers, met de ^* veruolginghen: ende in de toekomende werelt, het eeuwighe leuen.

* Dat is, hoe wel sy veruolcht worden, so sullen sy sulckes al ghenoechsaem aen de vreemde vinden als sy des noodt hebben.

31

^s Maer vele eerste sullen die laetste wesen: ende de laetste de eerste.

s Matth. 19.d.30 ende 20.b.16 Luce 13.d.30

32

^t Ende sy waren op den wech, ende ginghen op na Ierusalem: ende Iesus ghinck voor hen, ende sy waren verbaest, ende volchden hem na met vreese: Ende hy nam de twaelue wederom, ende begonst hen te segghen wat hem gheschieden soude.

t Matth. 16.c.21 ende 17.c.28 ende 20.b.18 Marci 8.d.31 ende 9.d.31 Luce 9.c.22. ende 18.d.31 ende 24.a.7

33

[Seggende:] Siet wy gaen op naer Ierusalem, ende de Sone des menschen sal den Ouerpriesteren ende Schriftgeleerden ouergeleuert worden, ende sy sullen hem veroordelen totter doot, ende den Heydenen ouerleueren.

34

Ende sy sullen hem bespotten ende geesselen, bespouwen ende dooden: ende ten derden daghe sal hy weder opstaen.

35

^u Ende tot hem quamen Ioannes ende Iacobus de sonen Zebedei, ⁺ segghende: Meester wy willen dat du ons doest dat wy begheeren.

u Matth. 20.c.20

+ Der kinderen Zebedei eergiericheyt.

36

Hy seyde tot hen: Wat wilt ghy dat ick v doe?

37

Sy seyden hem: Gheeft ons dat wy sitten in dyne heerlickheyt, de eene aen dijn rechter hant, dander aen dijn slincker hant.

38

Iesus seyde tot hen: Ghy weet niet wat ghy begeert: ⁺ kont ghy den Drinckbeker drincken dien ick drincke? ⁺ ende gedoopt worden met den Doope ^x daer ick mede ghedoopt worde?

+ Drinckbeker.

+ Doop.

x Luce 12.f.50 Matth. 20.c.22.

39

Sy seyden hem: Wy konnent. Iesus seyde tot hen: den Drinckbeker dien ick drincke sult ghy drincken: ende ghy sult met den Doope gedoopt worden daer ick mede ghedoopt worde,

E.40

Maer aen mijnder rechter ofte slincker hant te sitten, dat staet my niet te gheuen: maer [het sal ghegheuen worden] ^y dien het bereyt is.

y Matth. 25.d.34

41

Ende als de thiene dit hoorden, begonsten sy dat onweerdelick te nemen van Iacobo ende Ioanne.

42

Ende Iesus riepse tot hem, ende seyde tot hen: ^z Ghy weet dat de gene ^a dient behaecht de Heydenen te regeeren, die voeren heerschappie ouer hen, ende de Machtighe voeren gheweldt ouer hen.

z Matth. 20.c.25 Luce 22.c.25

a Of, die schijnen

43

^b Also salt onder v niet wesen, maer die onder v de meeste wil worden, ⁺ die sal uwe Dienaer wesen.

b 1.Petr. 5.a.3.

+ Dienaer des woorts.

44

Ende so wie onder v de eerste wil worden, die sal eens yeghelicx Dienstknecht wesen.

45

Want de Sone des menschen is niet ghekomen ^c om gedient te worden, ⁺ maer om te dienen, ^d ende zijn leuen te gheuen tot versoeninge voor vele.

c Ioannis 13.b.14. Philip. 2.a.7

+ Christus is dienaer ende Salichmaker.

d Ephe. 1.a.7. Coloss. 1.b.14 1.Timoh. 2.a.6

46

Ende sy quamen te Iericho: ^e Ende als hy wt Iericho ghinck, ende zijn Discipulen, ende een groote schare, so satt de blinde Bartimeus de sone Timei aen den wech bedelende.

e Matth. 20.c.29 Luce 18.d.35

47

Ende als hy hoorde dat het Iesus van Nazareth was, begonst hy te roepen, ende te seggen: O Iesu Dauids sone ontferme dy mijnder.

48

Ende vele straften hem dat hy swijgen soude: maer hy riep veel te meer, Sone Dauids ontferme dy mijnder.

49

Ende Iesus stil staende, ^f gheboot datmen hem roepen soude: ende sy riepen den blinden, ende seyden hem: Hebt goeden moet: Staet op, hy roept dy.

f Griecx, seyde

F.50

Ende hy synen mantel afgeworpen hebbende, is opghestaen, ende tot Iesum ghekomen.

51

Ende Iesus antwoorddende seyde tot hem: Wat wiltu dat ick dy doe? De blinde seyde tot hem: ^g Rabboni, dat ick siende worde.

g Dat is, Leeraer, Meester.

52

Ende Iesus seyde tot hem: Gaet henen, dijn ghelooue heeft dy gheholpen. ⁺ Ende terstont wert hy siende, ende volchde Iesum op den wech.

+ Ghelooue.