Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat vij. Capittel.

6. De gheboden der menschen zijn verdoemt, 24. De dochter der Cananeischer vrouwe wort ghenesen, 32. ende oock de dooue stomme. Waer wt vele Iesum groot achten.

A.1

ENde ^a tot hem vergaderden de Phariseen, ende sommige Schriftgheleerde die van Ierusalem ghekomen waren. ⁺

a Matth. 15.a.1

+ Met ongewasschen handen eten.

2

Ende siende dat sommighe van syne Discipulen broodt aten met ^b ghemeyne, dat is, met on-

b Ofte, onreyne

[fol. 17r]

ghewasschen handen, straften sijt.

3

Want de Phariseen, ende alle Ioden eten niet, ten zy dat sy de handen ^* menichmael wasschen, ende houden die insettinghe der Ouderlinghen.

* Oft, neerstelick

4

Ende als sy van der Marckt komen, ⁺ so eten sy niet, eer sy ghewasschen zijn. Ende vele andere dinghen, die sy aenghenomen hebben te houden [als] de wasschinge van drinckvaten, kruycken, coperen vaten ende ^c tafelen.

+ Menschen leeringen van wasschinghe.

c Griecx, bedden, want sy lagen ende aten voortijden aen bedden.

5

Daer na vraechden hem de Phariseen ende de Schriftgheleerde, segghende: Waerom wandelen dyne Discipulen niet na de insettinghe der Ouderlinghen, maer eten het broot met onghewasschen handen?

6

Doe antwoordde Iesus ende seyde tot hen: Wel heeft Esaias ghepropheteert van v gheueynsde: ⁺ ghelijck gheschreuen is: ^d Dit volck eert my met den lippen, maer haer herte is verre van my.

+ Gheueynsde.

d Esai. 29.b.13 Ezech. 33.d.31

7

^e Te vergheefs eeren sy my, leerende leeringhen [welck zijn] gheboden der menschen.

e Matth. 15.a.9 Coloss. 2.b.18.c.20 Tit. 1.b.14

8

Want verlatende het gebot Gods, houdt ghy de insettinghe der menschen [als] wasschingen der kruycken ende drinckvaten, ende vele andere dierghelijcke dinghen doet ghy.

9

Ende hy seyde tot hen: Wel verwerpt ghy het gebodt Gods, op dat ghy uwe insettinghe houdt.

B.10

Want Moses heeft gheseyt: ^{+ f} Eert dynen vader ende dyne moeder. Ende ^g wie synen vader oft moeder vloeckt, die sterue de doot.

+ Ouders eeren.

f Exod. 20.b.12 Deut. 5.b.16 Syrach 3.a.9 Ephe. 6.a.2

g Exod. 21.b.17 Leuit. 20.a.9 Deut. 27.b.16 Prouerb. 20.c.20

11

Maer ghy segt: So een mensche seydt tot synen vader ofte moeder: Korbam, dat is so wat gaue die van my [ghedaen sal worden] sal dy te nutte komen, die doet wel.

12

Ende ghy laet hem niet meer daer bouen doen synen vader of syne moeder.

13

^h Ende maeckt Gods woordt te niete door uwe insettinghe, die ghy ingheset hebt: ende diergelijcke dinghen doet ghy vele.

h Matth. 15.a.6 1 Timoth. 4.a.3. 2 Timot. 3.a.2

14

ⁱ Ende na dat hy de gantsche schare tot hem gheroepen hadde, seyde hy: Hoort my alle, ende verstaet:

i Matth. 15.b.10

15

^k Daer is niet buyten den mensche, dat alst in hem koemt, hem kan ^l ontreynighen. Maer dat van hem wt gaet, dat ist dat den mensche ^m ontreynicht.

k Actu. 10.b.15 rom. 14.b.17.c.20 Tit. 1.b.15.

l Griecx, gemeyn maken,

m Griecx, gemeyn maeckt.

16

So yemandt ooren geeft om te hooren, die hoore.

17

ⁿ Ende als hy van der schare in huys gegaen was, vraechden hem de Discipulen van der ghelijckenisse.

n Matth. 15.b.15

18

Ende hy seyde tot hen: zijt ghy oock also sonder verstant? Weet ghy niet dat al wat van buyten in den mensche koemt, hem niet ontreynighen kan.

19

Want het en gaet in zijn herte niet, maer in den buyck, ende gaet wt in den stoelghanck, suyuerende alle de spijse.

C.20

Ende hy seyde tot hen: dat wtgaet van den mensche, dat ontreynicht den mensche.

21

^o Want van binnen wt der menschen herte komen boose ghedachten, ⁺ ouerspel, hoererie, dootslaghen,

o Gene. 6.a.5 ende 8.c.21 Ierem. 17.a.9 Prouerb. 6.b.14

+ Wat den mensche ontreynicht.

22

Dieuerie, ghiericheyt, boosheyt, bedriegerie, oneerbaerheyt, quade ooghe, lasteringhe, hooueerdicheyt, onwetentheyt.

23

Alle dese boose dinghen komen van binnen, ende ontreynighen den mensche.

24

^p Ende opstaende van daer, ginck hy ontrent de palen Tyri ende Sidonis: ende in een huys gegaen zijnde, wilde niet dat het yemant wiste, maer het konde niet verborghen zijn:

p Matth. 15.c.21

25

Want een vrouwe wiens dochterken eenen onreynen gheest hadde, ⁺ van hem ghehoort hebbende, quam ende viel hem ten voeten:

+ De Cananeische vrouwe bidt voor haer beseten dochter.

26

(Dit was een Griecksche vrouwe, gheboren wt Syrophenicien) ende badt hem dat hy den Duyuel soude wtworpen van haer dochter.

27

Maer Iesus seyde tot haer, laet eerst de kinders versadicht worden. Want het en is niet ^q goet datmen het broot der kinderen neme, ende voor de hondekens werpe.

q Griecx, fijn

28

Sy antwoordde ende seyde hem: Ia Heere: want de hondekens eten onder de tafel van de kruymkens der kinderen.

29

Ende hy seyde tot haer: Om deses woorts wille, gaet henen, de Duyuel is wt dyne dochter gheuaren.

D.30

Ende als sy te huys quam, beuant sy den Duyuel wtgheuaren, ende de dochter ligghende op het bedde.

31

^r Ende wederom wtghegaen zijnde van de palen Tyri ende Sidonis, quam hy na de Zee van Galilea: midden door de palen ^s der thien steden.

r Matth. 15.c.29

s Griecx, Decapolis.

32

Ende sy brochten hem ^t eenen doouen die oock qualick spreken konde, ende baden hem dat hy hem de hant op leyde.

t Matth. 9.d.32 Luce 11 b.14

33

Ende hy hem wech ghenomen hebbende van der schare aen deen zijde, ⁺ stack hem syne vingheren in syne ooren, ende ghespoghen hebbende, raeckte zijn tonghe.

+ De dooue stomme wordt ghenesen.

34

Ende na den Hemel opsiende, suchtede hy, ende seyde tot hem: Ephphata, dat is, wordt gheopent.

35

Ende terstont werden syne ooren gheopent, ende de bandt syner tonghe werdt los, ende hy sprack rechte.

36

Ende hy beual hen dat zijt niemande segghen souden: maer hoe hijt hen meer verboden hadde, hoe zijt meer verkondichden.

37

^u Ende sy verschrickten bouen maten seggende: Hy heeft het al wel gedaen, de dooue maect hy hoorende, ende de stomme sprekende.

u Gene. 1.d.31 Syrach 39.c.21