Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxvij. Capittel.

1. Na dat Christus ten anderen mael voor den Raet gheweest hadde, 3. Iudas berout ende verhangt hem, 6. wiens wederghegheuen ghelt ghegeuen wordt tot een begraefplaetse der vreemdelinghen, 19. Daerna Pilatus vermaendt van zijn huysurouwe dat hy met Christo niet en soude te doen hebben, 20. verlost Barrabam, 22. ende met aller bewillinghe, 26. Iesum die beschuldicht, bespot, ghegeesselt, ende met doornen ghekroont was, verdoemt hy, 35. om gekruyst te worden, 38. met twee moorders, 45. ende in de doot Iesu gheschieden veel miraculen, 57. Ten laetsten wordt zijn lichaem heerlick begrauen van Ioseph, 62. ende het graf bewaert.

A.1

MAer ^a als de morghenstondt gekomen was, so hebben alle de Ouerpriesters ende de Ouderlingen des volcx, raet ghehouden teghen Iesum, om hem te dooden.

a Marci 15.a.1 Luce 22.g.66 ende 23.a.2 Ioannis 8.c.28 Psalm. 2.a.3

2

Ende leydden hem henen ghebonden, ⁺ ende gauen hem ouer ^b Pontio Pilato den Stathouder.

+ Christus gheuanghen, wert Pilato ouergeleuert.

b Act. 3.b.13

3

Als Iudas die hem verraden hadde, sach dat hy veroordeelt was, ⁺ beroudet hem, ende heeft de dertich silueren penningen den Ouerpriesteren ende den Ouderlinghen weder ghebrocht.

+ Iudas heeft berouw.

4

Seggende: ick hebbe gesondicht, verradende dat onnoosel bloedt. Maer sy seyden, wat gaet ons dat aen, daer saltu toesien.

5

Ende na dat hy de silueren penninghen gheworpen hadde in den Tempel, ghinck hy van daer, ende ^c ghinck henen ende verworchde [hem seluen.]

c Actu. 1.b.18 2 Sam. 17.c.23

6

Ende de Ouerpriesters namen die silueren penninghen, ⁺ ende seyden: Het is niet geoorloeft dese penninghen in de Gods kiste te legghen, dewijle het een loon des bloets is.

+ Verkeerde heylicheyt.

7

Ende eenen raet ghehouden hebbende, kochten sy daermede den potbackers acker tot der vreemdelinghen begrauinghe.

8

Daerom wert dien Acker ghenaemt ^d de Acker des bloets, tot op desen dach.

d Act. 1.b.19

9

Doe wert veruult dat daer gheseyt was door den Propheet Ieremiam, segghende: ^e Ende sy hebben ghenomen dertich silueren penninghen ^f daer de verkochte mede ghekocht was, dien sy kochten voor den prijs die van de kinderen Israels ghemaeckt was:

e Zach. 11.b.12 Ierem. 32.b.10

f Griecx, de weerde des gheweerdeerden, welcken de kinderen Israels gheweerdert hebben.

B.10

Ende sy hebbense ghegheuen voor den potbackers acker, ghelijck my de Heere beuolen hadde.

11

^g Ende Iesus stont voor den Stathouder, ⁺ ende de Stathouder vraechde hem, segghende: Bistu die Koninck der Ioden? Iesus seyde hem: Du segst het.

g Marci 15.a.2 Luce 23.a.3 Ioan. 18.d.33

+ Christus belijt voor Pilato dat hy een Koninc is.

12

Ende beschuldicht zijnde van de Ouerpriesters ende Ouderlinghen, antwoordde niet.

13

Doe seyde Pilatus tot hem: Hoorstu niet hoe veel getuygenissen sy teghen dy brenghen?

14

^h Maer hy antwoordde hem niet op eenich woordt: so dat de Stadthouder seer verwondert werdt.

h Esaie 53.a.7 Act. 8.d.32

15

ⁱ Ende op die hoochtijt was de Stadthouder ghewoon den volcke eenen gheuanghen los te laten, dien sy wilden.

i Marci 15.a.6 Luce 23.b.17 Ioannis 18.d.39

16

^k Ende hy hadde doe eenen welbekenden geuanghen, ghenaemt Barrabas.

k Marci 15.a.7 Luce 23.b.19 Ioannis 18.d.39

17

Daerom als sy vergadert waren, seyde Pilatus tot hen: Welcken wilt ghy dat ick v vrijlate? Barrabam? of Iesum die genaemt is Christus?

18

Want hy wiste dat sy hem door nijdicheydt ouergheleuert hadden.

19

Ende als hy op den rechtstoel satt, ⁺ so heeft tot hem zijn huysurouwe ghesonden, seggende: Hebt niet te doen met desen rechtueerdighen: want om synent wille hebbe ick heden in den droom veel gheleden.

+ Pilatus wijf.

C.20

^l Maer de Ouerpriesters ende Ouderlinghen hebben de scharen ^m onderwesen, dat sy Barrabam begheeren souden, ende Iesum dooden.

l Marci 15.b.11 Luce 23.b.18 Ioannnis 18.e.40 Actu. 3.b.14

m Of, ouerredet,

21

Ende de Stadthouder antwoordde ende sprack tot hen: Welcken wilt ghy van desen tween dat ick v vrij late? Ende sy seyden: Barrabam.

22

Pilatus seyde tot hen: Wat sal ick dan doen met Iesu die ghenaemt wort Christus? Sy seyden alle tot hem: laet hem cruycighen.

23

Doe seyde de Stadthouder: Wat heeft hy dan quaets gedaen? Ende sy riepen te meer, seggende: Laet hem cruycighen.

24

Als nu Pilatus sach dat hy niet en vorderde, ⁺ maer dat daer meerder oproer wert, heeft hy water ghenomen, ende zijn handen voor het volck ghewasschen, segghende: Ick ben ontschuldich van den bloede deses rechtueerdighen: Siet ghy toe.

+ Pilatus wascht zijn handen als onschuldich.

25

Ende het gantsche volck antwoordde, segghende: ⁿ Zijn bloedt zy op ons, ende op onse kinderen:

n Act 5.c.28

26

Doe heeft hy haer Barrabam vrij ghelaten, ende Iesum gegeesselt hebbende, leuerde hy ouer op dat hy ghecruyciget worde.

27

^o Doe namen de Krijchsknechten des Stadt-

o Marci 15.b.16 Ioannis 19.a.2

[fol. 13v]

houders, Iesum in het rechthuys, ende vergaderden by hem de gantsche bende.

28

Ende hem ontkleedt hebbende, ⁺ deden sy hem eenen purpuren mantel aen.

+ Christus wort ghekroont met doornen, bespot ende bespoghen.

29

Ende setteden op zijn hooft een kroone die sy van doornen gheulochten hadden, ende eenen rietstock in zijn rechter hant: ende boghen hare knyen voor hem, ende bespotteden hem, segghende: Weest ghegroet Koninck der Ioden.

D.30

Ende op hem ghespoghen hebbende, namen sy eenen rietstock, ende sloeghen op zijn hooft.

31

Ende doe sy hem bespot hadden, hebben sy hem den mantel wtghetoghen, ende deden hem syne kleederen aen, ende leydden hem henen om te cruycen.

32

^p Ende wtgaende vonden sy eenen man van Cyrenen ghenaemt Simon: ⁺ desen dwongen sy dat hy zijn cruyce droeghe.

p Marci 15.c.21 Luce 23.c.26

+ Simon van Cyrenen.

33

^q Ende als sy quamen in de plaetse genaemt Golgatha, dat is gheseyt, Hooftscheel plaetse,

q Marci 15.c.22 Luce 23.d.33 Ioannis 19.b.17

34

Gauen sy hem te drincken Edick met Galle ghemengt, ende als hijt ghesmaeckt hadde, en wilde hijt niet drincken. ⁺

+ Christus wort ghecruyst.

35

^r Als sy hem ghecruyst hadden, deylden sy syne kleederen, het lot werpende, op dat veruult worde dat gesproken is door den Propheet [seggende] ^s Sy hebben myne kleederen onder hen ghedeylt, ende hebben het lot op myne kleedinghe gheworpen.

r Marci 15.c.24 Ioannis 19.c.23

s Psalm. 22.b.19

36

Ende sy bewaerden hem daer sittende.

37

^t Ende setteden zijn beschuldinge bouen zijn hooft geschreuen: DESE IS IESUS DE KONINCK DER IODEN.

t Marci 15.c.26 Luce 23.d.38 Ioannis 19.b.19

38

^u Doe werden daer oock twee moordenaers met hem ghecruyst: de een ter rechter, ende de ander ter slincker zijde.

u Esaie 53.b.12

39

^x Ende die daer voorby gingen, lasterden hem, schuddende hare hoofden.

x Marci 15.c.29 Luce 23.f.53 Psalm. 22.a.8 ende 69.c.21 ende 109.c.25

E.40

Ende segghende: ^y Du die den Tempel afbrekest, ende in drye daghen oprechtest, helpt dy seluen. Bistu Gods Sone, so koemt af vanden cruyce.

y Ioannis 2.b.19

41

Desghelijcks bespotteden hem oock de Ouerpriesters met den Schriftgheleerden, ende Ouderlinghen ende Phariseen, segghende:

42

Hy heeft andere geholpen, ende en kan hy hem seluen niet helpen? Is hy die Koninck Israels, so laet hem nu van den cruyce af komen, ende wy sullen hem gheloouen.

43

^z Hy heeft op God betrout: dat hy hem nu verlosse, indien hy ^a hem aenghenaem is: want hy heeft gheseyt: Ick ben Gods Sone.

z Psal. 22.a.9 Sapient. 2.b.18

a Griecx, wil

44

Dat selue verweten hem ooc de moordenaers die met hem ghecruyst waren.

45

^b Ende van der sester vren wert daer duysternisse ouer de gheheele Aerde, tot der neghenster vre toe.

b Marci 15.d.33 Luce 23.e.44

46

Ende ontrent der neghenster vre riep Iesus met luyder stemme, ⁺ segghende: Eli, Eli, LamaSabachtani, dat is, ^c Mijn God, mijn God, waerom hebstu my verlaten?

+ Christi woorden aent cruyce.

c Hebr. 5.a.7 Psalm. 22.a.1

47

Ende sommige van die daer teghenwoordich waren, dat ghehoort hebbende, seyden: Dese roept Eliam.

48

^d Ende terstont liep daer een van hen, ^e nam een spongie, die vulde hy met Edick, Ende stackse op eenen rietstock, ende gaf hem te drincken.

d Ioannis 19.c.20

e Psalm. 69.c.22

49

De andere seyden: Houdt op, laet ons sien of Elias hem sal komen verlossen.

F.50

Ende Iesus wederom met luyder stemme roepende, ⁺ gaf den gheest. ⁺

+ Christus sterft.

+ Miraculen inde doot Christi.

51

^f Ende siet, ^g de voorhanck des Tempels scheurde in tween van bouen tot beneden: ende de Aerde beefde, ende de Steenrotsen clouen.

f Marci 15.d.38 Luce 23.e.45

g 2 Para. 3.b.14.

52

Ende de grauen worden gheopent, ende veel lichamen der Heilighen die gheslapen hadden, stonden op:

63[53]

Ende ginghen wt de grauen na syne verrijsenisse, ende quamen in de heylighe stadt, ende worden van velen ghesien.

54

^h De hooftman ouer hondert, ⁺ ende die met hem Iesum bewaerden, siende de aertbeuinghe, ende wat daer geschiet was, vreesden sy seer, seggende: Warachtich dese was Gods Sone.

h Marci 15.d.39 Luce 23.e.47

+ Het eynde der godlicker miraculen.

55

ⁱ Daer waren oock veel vrouwen ^k van verre aensiende, ⁺ die Iesum gheuolcht waren van Galilea, ^l hem dienende.

i Marci 15.e.40 Luce 23.e.49.

k Psalm. 38.b.12

+ De vrouwen die Christo gedient hebben.

l Luce 8.a.2

56

Onder welcke was Maria Magdalena, ende Maria de moeder Iacobi ende Ioses, ende de moeder der kinderen Zebedei.

57

^m Ende als het auont gheworden was, quam een rijck man van Arimathia, met namen Ioseph, die oock Iesus Discipel was.

m Marci 15.e.42 Luce 23.f.50 Ioannis 19.d.38

58

Dese quam tot Pilatum, ende begheerde het lichaem Iesu. ⁺ Doe beual Pilatus datmen hem dat lichaem gheuen soude.

+ Ioseph begraeft Christum.

59

Ende Ioseph nam het lichaem, ende wandt dat in een suyuer fijn lijnwaet.

G.60

ⁿ Ende leyde het in zijn nieuwe graf, dat hy wtghehouwen hadde in een steenrotse, ende eenen grooten steen aen de deure des grafs gewentelt hebbende, ghinck hy henen.

n Matth. 12.e.40 ende 26.b.12 Marci 15.e.46 Luce 23.f.53

61

Maria Magdalena, ende de andere Maria waren daer sittende teghen ouer het graf.

62

Ende des anderen daechs, die daer is na den dach der voorbereydinghe [des Sabbaths] quamen de Ouerpriesters ende de Phariseen te samen tot Pilatum,

63

Segghende: Heere wy zijn indachtich, ⁺ dat dese verleyder noch leuende ghesproken heeft, ^o Ick sal na drye daghen wederom opstaen.

+ Het graf Christi wort van de krijchsknechten bewaert.

o Matth. 16.c.21 ende 17.c.23 ende 20.b.19 Marci 8.d.31 ende 9.d.31 ende 10.d.34 Luce 9.c.22 ende 18.d.33 ende 24.a.6

64

Daerom beueelt dat het graf bewaert worde tot den derden dach: op dat syne Discipulen niet misschien en komen in der nacht, ende stelen hem, ende segghen tot den volcke, Hy is opghestaen van de dooden: Ende de laetste dwalinghe sal ergher zijn dan de eerste.

65

Ende Pilatus seyde tot hen, ghy hebt wachte: gaet henen ende bewaert hem ghelijck ghy weet.

66

Doe ghinghen sy ende bewaerden het graf, verseghelende den steen metter wacht.