Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xij. Capittel.

1. Christus na dien hy syne discipulen ontschuldicht heeft, 10. gheneest eenen mensche die een verdorde handt hadde, 22. drijft oock den Duyuel wt, 25. ende straffende de ongheloouicheyt der boosen, 38. die een teecken begeerden, voorseyt hen haer eynde.

A.1

TE ^a dier tijdt ghinck Iesus op den Sabbath door het ghesaeyde, ende zijn discipulen waren hongherich, ⁺ ende begonden aren te plucken ende te eten.

a Marc. 2.c.23 Luc. 6.a.1 Deut. 23.c.25

+ Den discipulen honghert.

[fol. 6r]

2

De Phariseen dat siende, seyden tot hem: ⁺ Siet daer, dyne Discipulen doen ^b dat niet gheoorloeft en is op den Sabbath.

+ Sabbath vieren

b Exod. 20.b.10

3

Maer hy seyde hen: En hebt ghy niet gelesen ^c wat Dauid dede doe hem hongherde, ende die met hem waren?

c 1.Sam. 21.a.6

4

Hoe hy in dat huys Gods ginck, ende de ^d thoonbrooden att, die hem niet geoorloeft en waren te eten, noch den genen die met hem waren, dan ^e alleenlick den Priesteren?

d Dat waren brooden die geheylicht waren om de gantsche weecke voor den Heere te liggen op de gouden tafele. Leuit. 24.a.6

e Exod. 29.d.34 Leuit. 8.d.31 ende 24.a.9

5

^f Of en hebt ghy niet ghelesen in de Wet, dat de Priesters den Sabbath ontheylighen inden Tempel op de Sabbathen, ende nochtans ontschuldich zijn?

f Num. 28.a.9

6

Ende ick segghe v, dat hier een is ^g meerder dan den Tempel.

g 2.Para. 6.b.18

7

Ende waert dat ghy wist wat dat zy, ^h Ick wil barmherticheyt, ende niet offerhande: ghy en soudt de ontschuldighe niet verdoemt hebben.

h Ose. 6.a.6 Mich. 6.a.8 Matth. 9.b.13 ende 23.c.23

8

ⁱ Want des menschen Soon is Heere oock ouer den Sabbath.

i Marc. 2.c.28 Luc. 6.a.5

9

^k Ende als hy van daer ginck, quam hy in haer vergaderinghe.

k Marc. 3.a.1 Luc. 6.a.6

B.10

Ende siet, daer was een mensche die een dorre hant hadde, ende sy vraechden hem, segghende: ^{+ l} Ist oock gheoorloeft op den Sabbath te genesen? (op dat sy hem mochten beschuldighen.)

+ Christus gheneest de dorre handt.

l Luc. 14.a.3

11

Doe seyde hy tot hen: Wie sal daer zijn een mensche onder v die een schaep hebben sal, ende so dat op den Sabbath ^* in eenen put viele, en soude hy dat niet aengrijpen ende op heffen?

* Exodi 23.a.4 Deut. 22.a.4

12

^m Ende hoe veel is nu een mensche weerdiger dan een schaep? ⁺ So ist dan gheoorloeft op den Sabbath goet te doen.

m Gene. 1.c.27

+ Op den Sabbath machmen deucht doen.

13

Doe seyde hy tot dien mensche: Streckt dijn hant wt. Ende hy strecktese wt: ende sy wert weder ghesont ghelijck de ander.

14

ⁿ Doe gingen de Phariseen wt, ende hielden raet teghen hem, hoe sy hem ter doot brenghen mochten.

n Mar. 3.a.6 Ioan. 5.b.18 ende 10.d.39 ende 11.f.53

15

Maer Iesus dat wetende, ^{+ o} ontweeck van daer: ende hem volchden vele scharen na, ende hy heeldese alle.

+ Christus wijct.

o Matth. 10.c.23

16

^p Ende verboot hen scherpelic dat sy hem niet openbaer maken en souden.

p Matth. 9.d.30 Luc. 5.b.14

17

Om dat veruult soude worden, dat daer ghesproken was door Esaiam den Propheet, segghende:

18

^{+ q} Siet, mijn knecht welcken ick vercoren hebbe, mijn beminde, inden welcken mijn ziele haer welbehaghen ghenomen heeft. Ick sal mynen gheest op hem setten, ende hy sal den Heydenen dat ^r oordeel vercondighen.

+ Christus der Heydenen hope

q Esai. 42.a.1 Matth. 3.b.17 ende 17.a.5 Marc. 1.b.11 Colos. 1.b.15 2.Petr. 1.b.17

r Waer de supersticie geweert, ende den rechten godsdienst gheplandt wordt, daer regneert ende oordeelt God. Matthe 9.d.32

19

Hy en sal niet kijuen, noch roepen, noch daer en sal niemant zijn stemme opter straten hooren.

C.20

Het ghebroken riet en sal hy niet breken, ende het roockende vlas en sal hy niet wtlesschen, tot dat hy het oordeel wtbrenge tot ouerwinninge.

21

Ende de Heydenen sullen in synen name hopen.

22

^s Doe wert tot hem gebracht een beseten mensche, die blindt ende stom was, ende hy maecten ghesont, ⁺ so dat de blinde ende stomme sprack, ende sach.

s Luc. 11.b.14

+ De stomme beseten wort ghesont.

23

Ende alle de scharen werden verschrict, ende seyden: Is dese niet de Sone Dauids?

24

Maer de Phariseen dat ghehoort hebbende, seyden: ^{+ t} Dese drijft de Duyuelen niet wt, dan door Beelzebub den ouersten der Duyuelen.

+ Lasteringhe.

t Matth. 9.d.34 Marc. 3.c.22 Luc. 11.b.15

25

Ende Iesus bekennende hare gedachten, seyde tot hen: Een yeghelick Koninckrijck dat teghen hemseluen ghedeylt is, ⁺ wort verwoest: Ende een yegelicke stadt oft huys teghen hemseluen ghedeylt, en sal niet [langhe] staen.

+ Christus ontschuldicht hem seluen.

26

Indien nu de Satan den Satanam wtdrijft, so is hy teghen hemseluen ghedeylt: hoe sal dan zijn rijcke bestaen?

27

Ende indien ick de Duyuelen door Beelzebub wtdrijue, door wien drijuense dan uwe sonen wt? Daerom sullen sy uwe Richters wesen.

28

Maer indien ick de Duyuelen door den Geest Gods wtdrijue, so is dat Konincrijck Gods tot v ghekomen.

29

Of hoe kan yemant tot eens machtighen huys ingaen, ende zijn ^u vaten wechroouen, ten zy dat hy eerst den machtighen gebonden hebbe, ende als dan sal hy zijn huys beroouen?

u Alle huysraedt ende wapenen ende instrumenten worden op Hebreisch vaten ghenaemt.

D.30

Wie met my niet en is, die is teghen my: Ende wie met my niet en vergadert, die verstroyt.

31

^* Hierom segghe ick v, alle sonde ende lasteringhe sal den menschen vergheuen worden: Maer de lasteringhe tegen den Gheest, sal den menschen niet vergheuen worden.

* Marc. 3.c.28 Luc. 12.b.10 1.Ioan. 5.b.16

32

^x Ende so wie spreken sal teghen den Sone des menschen, het sal hem vergheuen worden: ^y Maer so wie spreken sal teghen den heyligen Gheest, het en sal hem niet vergheuen worden, noch in dese ^z werelt, noch in de toecomende.

x 1.Sam. 2.c.25

y Num. 15.d.30

z Ofte, eeuwe,

33

Maect den boom goet, ende zijn vrucht goet: of maect den boom quaet, ende zijn vrucht quaet, want wt de vrucht wort den boom bekent.

34

Ghy aderen ghebroetsel, ⁺ hoe soudt ghy konnen goet spreken de wijle ghy quaet zijt? ^a Want wt de oueruloedicheyt des herten spreect de mont.

+ Goet of quaet spreken.

a Luc. 6.e.45 Psalm. 40.c.13

35

Een goet mensche brengt goet voort wt den goeden schat zijns herten: ende een boos mensche brengt boosheyt voort wt den boosen schat.

36

Maer ick segghe v, dat de menschen in den daghe des ^* oordeels rekenschap gheuen sullen, van eenen yeghelicken ^b onnutten woorde dat sy ghesproken sullen hebben.

* Eccle. 12 b.14

b Ephe. 5.a.4

37

^c Want wt dyne woorden saltu gherechtueerdicht worden, ende wt dyne woorden saltu verdoemt worden.

c Luc. 19.c.22 2 Samuel. 1.b 16

38

^d Doe antwoordden sommighe wt de Schriftgheleerde ende Phariseen, ⁺ seggende: Meester, wy willen van dy een teecken sien.

d Matth. 16.a.1 Mar. 8.b.11 Luc. 11.c.29 Ioan. 6.d.30 1.Corinth. 1.c.20

+ De Ioden soecken teeckenen.

39

Den welcken hy antwoordde, ende seyde: Dit boose ende ouerspelige gheslachte begheert teecken: ende hen en sal gheen teecken gegeuen worden, anders dan dat teecken Ione des Propheten. ⁺

+ Ionas.

E.40

^e Want ghelijck Ionas was inden buyck des Waluischs drye daghen ende drye nachten: ⁺ also sal de Sone des menschen wesen in het herte der Aerden, drye daghen ende drye nachten.

e Ione 2.a.2

+ Verrijsenisse.

41

De mannen van Niniue sullen opstaen in het oordeel met desen gheslachte, ende sullent verdoemen: ^f want sy hebben hen bekeert door de predikinghe Ione, Ende siet, hier een te deser plaetse die meer is dan Ionas.

f Ione 3.a.5

42

De Koninginne vanden Suyden sal opstaen in het oordeel met dit gheslachte, ⁺ ende salt verdoemen: ^g Want sy quam van de eynden der Aerden om Salomons wijsheyt te hooren, ende siet, hier een te deser plaetse die meer is dan Salomon.

+ De Koninginne Saba.

g 2.Reg. 10.a.1 2.Para. 9.a.1

43

^h Wanneer de onreyne Gheest wt den mensche wtgheuaren is, so doorwandeldt hy door dorre plaetsen, soeckende ruste ende vintse niet.

h Luc. 11.c.24

44

Dan seyt hy: Ick sal wederkeeren tot mijn huys daer ick wtghegaen ben. Ende als hy daer ghekomen is, vint hijt ledich, met bessemen ghekeert ende verciert,

45

Dan gaet hy, ende neemt met hem seuen ander Geesten die booser zijn dan hy selue, ⁱ ende komen daer in, ende bewoonent daer: ende het laetste dies menschen wort erger dan het eerste.

i Hebr. 6.a.5 ende 10.c.26 2.Petr. 2.c.20

46

Doe hy noch tot de scharen sprack, siet zijn

[fol. 6v]

moeder ende syne broeders waren buyten, begheerende hem te spreken.

47

Ende een seyde tot hem: Siet daer, dijn moeder ende dyne broeders zijn daer buyten, begeerende dy te spreken.

48

Hy antwoordde ende seyde tot den genen diet hem gheseyt hadden: ⁺ Wie is mijn moeder, ende wie zijn mijn broeders?

+ De maeschap Christi.

49

Ende streckende zijn hant ouer syne Discipulen, seyde: Siet mijn moeder ende myne broeders:

50

^k Want so wie den wille mijns Vaders doet die in de Hemelen is, dat is mijn broeder, ende suster ende moeder.

k Ioan. 15.b.14 2.Corinth. 5.b.16 Galat. 5.a.6 ende 6.b.15 Coloss. 3.b.11