Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat vj. Capittel.

182

ENde een wtnemende man genoemt Eleazarus, een wt den Priesteren dies lants, nu oudt gheworden, ende met allerleye deuchdelicken leuen verciert, heeft de ouden die rondtom hem waren, ghestilt, ende aldus ghebeden:

183

^t O machtighe Koninck, ende opperste almoghende God, die alle gheschapen dinghen ghenadichlick regeerst, aensiet Abrahams zaedt, ende des heylighen Iacobs gheslachte, ^u het volck dat dy eyghentlick toekoemt ende gheheylicht is, het welcke nu vreemdelinck in een vreemde landt, onrechtueerdichlicken vergaet, O Vader.

t Syrac. 1.a.7.

u Deut. 32.a.9.

184

^x Du hebst voortijden Pharao den Koninck deses Egyptischen landts, die rijcke van waghenen, met wreede hardtneckicheydt ende vermetenheydt der tonghe hoochmoedich was, met synen hooueerdighen Heyre in de Zee verdoruen, ende het Israelitische volck met den lichte dyner barmherticheyt verlicht.

x Exod. 14.c.28.

185

^y Den machtighen Koninck der Assyriers Sennacherib, die op zijn groot ontallick volck roemde, ende nu met den sweerde het gantsche landt onder zijn heerschappie ghebracht hadde, hebstu Heere, doe hy hem teghen dijn heylighe Stadt verhief, ende met grouwelicken hoochmoedt ende vermetenheyt lasterlick sprack, ghebroken, ende velen volcken dijn moghentheydt opentlick bewesen.

y Iesa. 37.d.36. 4.Reg. 19.d.35. 1.Macha. 15.c.22.

186

^z De drye vrienden in Babylonia, die, op dat sy gheene ijdele Afgoden en dienden, haer leuen blijmoedichlick den vyere ouerghegheuen hebben, hebstu den vyerighen ouen verkoelende, so bewaert, dat niet een hayr aen hen gheschendt en werdt,

z Dan. 3.k.92.

187

^a Ende de vlamme onder de vyanden ghesonden.

a Dani. 3.c.22.

188

^b Du hebst Danielem, die door nijdighe beschuldinghen was in der Leeuwen kuyl geworpen, om van de wreede beesten verslonden te worden, ghesondt weder wtghebracht:

b Dani. 1.c.22.

189

^c Ende Ionam, als hy langhe ghenoech in des Waluischs buyck gheweyckt hadde, wederomme ghesondt den synen vertoont, O Vader.

c Ione. 2.a.1.b.10.

V.190

En wilt oock nu, O ghenadichste aenschouwer aller dinghen, niet vertoeuen, dy seluen den gheslachte Israels haestelick te vertoonen, het welcke van de grouwelicke ende boose Heydenen onrechtueerdichlick ghehandelt wordt.

191

Ist dat onse leuen is in vreemden lande met ongodlickheydt besmet gheworden, so verlost ons doch wt der vyanden handen, ende verderft ons O Heere, met wat ander verderf het dy behaecht: op dat de Heydenen die ijdelheydt bedencken, hen van den verderue der ghener die du lief hebst, niet ijdelick en verblijden:

192

Ende seggen: Haer God selue en heeftse niet konnen verlossen.

193

Daeromme O eewighe God, die du de opperste sterckheydt ende moghendtheydt hebst, aensiet ons nu ende ontfermet dy onser, die wy door booser menschen onrechtueerdich gewelt, ghelijck Verraders ghedoodt worden.

194

Maeckt dat de Heydenen haer heden verschricken van dyne moghendtheydt, ende ghebruyckt dyne sterckte tot weluaert des geslachts Iacobs.

195

Dy bidden alle de kinderen in grooter menichte, ende hare ouders met tranen. Laet het allen menschen openbaer worden, dat du ons bystaest, ende dijn aenschijn van ons niet afgewendet en hebst: ^d maer gelijck du beloeft hebst, dat du ons niet selues in der vyanden landt en soudest verlaten, also volbrenghet het, O Heere.

d Deut. 4.c.29. ende 30.a.3.

196

Doe Eleazarus een eynde maeckte van aldus te bidden: was de Koninck met de beesten, ende het gantsche Heyr by de rijdtplaetse.

197

Als de Ioden dat sagen, hebben sy een groot gheroep na den Hemel opgeheuen, so dat de omligghende valleyen deunden, ende het gantsche Heyr tot veel tranen beweecht werdt.

198

Doe heeft de Wtnemende, Heerlicke, Almachtighe ende Warachtighe God, zijn heylighe aenschijn vertoont, ende de poorten des Hemels opghedaen: wt welcke twee cierlicke ende verschrickelicke ^e Enghelen nederghekomen zijn, ende van allen gesien werden, sonder alleen van den Ioden.

e 2.Macha. 3.c.25. ende 10.c.29. ende 11.a.8.

199

Dese hebben wederstandt ghedaen, ende dat vyandische Heyr vol verwerringhe ende verschrickinghe ghemaeckt, ende met boeyen verstrickt, so dat sy hen niet roeren en konden.

X.200

Doe werdt des Konincks lichaem door verschrickinghe ontset, ende vergat zijn toornighe vermetenheyt.

201

^f De beesten werden tot het volghende ghewapende Heyr omme ghekeert, ende vertraden ende vernielden dat.

f Dani. 3.c.22.

202

^g Also is des Konincx toornicheyt verandert in ontferminghe, ende om te beweenen, dat hy te voren voorghenomen hadde.

g Prouer. 16.a.7.

203

Want als hy het gheroep hoorde, ende zijn volck alle sach verslaghen ten verderue, so

[fol. 74v]

heeft hy weenende, ende toornichlick dreyghende, syne vrienden ghestraft, segghende:

204

Ghy misbruyckt des Konincks, ende zijt wreeder dan Tyrannen, ende soeckt oock my, die ick v alle goedt ghedaen hebbe, het Rijcke ende het leuen te benemen, heymelick aenrichtende, dat den Rijcke gheensins voorderlick en is.

205

Wie heeft dese, die de sterckten onses Rijcks ghetrouwelick bewaerden, eenen yeghelicken wt zijn plaetse gestooten, ende buyten haer verdienste hier versamelt?

206

Wie heeft dese, die van den beghinne aen in goedtwillicheyt tot ons, alle volcken allesins te bouen ghegaen zijn, ende dickmael henseluen in seer vreeselicke perijculen ghewaecht hebben, sulcker booser straffe onderworpen?

207

Ontbindt de onrechtueerdighe banden, ontbindtse, ende sendtse ghesondt wederom eenen yeghelicken tot het syne, ende biddet dat sy de voorgaende daedt vergheuen.

208

Laet los de kinderen des Almachtighen, Hemelschen ende Leuendighen Gods, die van onser ouderen tijden aen tot nu toe, den standt onses Regiments bewaert onuerstoort.

209

Dit seyde de Koninck: Ende sy terstondt ontbonden zijnde, als sy nu nieuwelicks den doodt ontkomen waren, hebben den heylighen God, haren Verlosser, ghepresen.

Y.210

Daerna heeft de Koninck, wederomme in de stadt gekomen zijnde, den Rentemeester tot hem gheroepen, ende gheboden, wijn ende wat tot maeltijden diende, den Ioden te gheuen, seuen daghen lanck:

211

Verordende dat sy te dier plaetse daer sy meynden te steruen, souden den dach harer verlossinghe houden.

212

Doe hebben sy, die te voren versmaetheydt leden, ende der doodt na by, Ia nu tot den doodt inghegaen waren, voor de bitter ende droeuighe doodt, vrolicke maeltijdt gehouden, veruult met blijschap: ende de plaetse tot haer verderf ende begrauinghe verordent, met saten beteeckent.

213

Ende haer seer droeuige klaechliedt verlatende, hebben haer vaderlandtsche liedt opgheheuen, haren Salichmaker ende wonderlicken God prijsende: ende alle treuren ende weenen verlaten, ende ^h eenen dans tot een beteeckeninghe der vreedsamer blijschap inghestelt.

h Psalm. 30.b.12.

214

Desgelijcx heeft oock de Koninck hierom een groote maeltijdt ghehouden, ende om de onuerwachte verlossinghe, God sonder ophouden grootelick ghepresen.

215

Maer die de Ioden voormaels ten verderue ende tot spijse der voghelen met blijschap verordent ende begheuen hadden, die suchtten nu, dewijle sy in schande waren, ende haer vyerige vermetenheyt met oneere wtghebluschet werdt.

216

De Ioden dan ghelijck nu gheseydt is, ghebruyckten de voorseyde dansinghe ende Feeste, blijde verheughinghen ende dansinghen: ende maeckten daeruan een gemeyne Wet, die in alle haer wtwooningen, soude oock onder de nakomers blijuen, ende verordenden, dat de voornoemde daghen der blijschap souden ghehouden worden, niet om eenighe drinckerie ofte brasserie, maer om de verlossinghe, die hen God ghegheuen hadde.

217

Daerna zijn sy tot den Koninck ghegaen, oorlof begheerende om een yeghelick zijns weechs te gaen.

218

ⁱ Haer beschrijuinghe werdt ghehouden, van den vijf ende twintichsten daghe des maendts Pacho, tot den vierden dach des maents Epiph, veertich daghen lanck:

i 3.Macha. n.120.

219

Ende daer werdt ghearbeydt om haer te verderuen, van den vijfsten daghe der maendt Epiph, tot den seuenden desseluen maendts, drye daghen lanck, in de welcke de opperste Heerschapper zijn barmherticheydt grootelick vertoonende, haer al te samen onuerseert bewaerde.

Z.220

Ende sy hebben Feest ende maeltijdt gehouden, waertoe de Koninck alle nootsakelicke dingen gaf, tot den veertienden dach des voornoemden maendts, in welcken dach sy tot hem om oorlof ghegaen zijn.

221

De welcke de Koninck heeft ghepresen, ende tot de Stadthouders eener yeghelicker stadt, desen ondergheschreuen brief ghesonden, waerin de groote beweghinghe zijns herten veruaet is.