Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iij. Capittel.

H.70

ALs de Godloose Koninck dit vernam, werdt hy so seer toornich, dat hy zijn toornicheydt niet alleenlick te Alexandria, maer oock veel swaerlicker teghen die, die elders in het lant woonden, bewesen heeft, ende gheboden dat sy terstont alle in een plaetse souden vergadert, met de aldersnootste straffe ghedoodt werden.

[fol. 72v]

71

Dewijle dit gheschiedde, is het gheruchte der Ioden seer schadelick ouer al ghegaen, waer door de lieden die tot der Ioden verderuinghe eendrachtich waren, oorsake namen hen also teghen die te draghen, ghelijck of dat volck verhinderde dat de Wetten onder hen niet en konden ghehouden worden.

72

Nochtans bleuen de Ioden in goetwillicheyt ende ghetrouwicheyt teghen de Koninghen onbeweghelick: maer dewijle sy God dienden, ende na syne Wetten leefden, so hebben sy sommige wtghedaen, ende van hen verdreuen: om welcke sake sy van sommighen als vyanden gheacht werden, hoewel sy het ghemeyn leuen met goede ende rechtueerdighe daden vercierende, by allen menschen prijselick waren.

73

So en wert dan de goede fame der Ioden die alomme verbreydt was, nu van de Heydenen nerghens ghemeldet noch gheacht:

74

Maer dat gheschil dat de Ioden in het aenbidden ende in de ghebruycken hadden, hebben sy met der tonghe verheuen, ende verbittert,

75

Seggende, dat de Ioden noch den Koninge, noch der Ouericheden vrienden waren, maer vyanden, ende seer teghen de ghemeyne weluaert stonden: Also hebben syse swaerlick beschuldicht.

76

Maer daer waren Griecken inder stadt, dien gheen onrecht gheschiet en was, welcke siende dat daer eenen onuoorsienden oproer, ende onbedachten oploop teghen die menschen gheschiedde, dewijle sy hen gheen hulpe doen en konden:

77

Want het een gantsche tyrannische handel was,

78

So hebben syse ghetroost, groot mishaghen hebbende, ende hoepten sulcker dinghen veranderinghe,

79

Segghende, dat sulcke roeckeloose lichtueerdighe oproeringhe, niet en konde staen.

I.80

Sommighe ghebueren ende vrienden, ende die in hanteringhe hare medeghesellen waren, hebben heymelick sommighe tot hen ghenomen, ende beloeft hulpe te doen, ende met alle neersticheyt te beschermen.

81

Maer de Koninck door den teghenwoordighen voorspoedt hooueerdich, ende de mogentheyt des grootsten Gods niet aenmerckende, maer meynde dat de selue raet hem altijts soude ghelucken, heeft teghen de Ioden dit Mandament gheschreuen.

82

^e Wy Koninck Ptolomeus Philopater, wenschen allen Hooftlieden ende krijchslieden die in Egypten ende in een yeghelicke plaetse zijn, gheluck ende ghesondtheyt: want het gaet wel met ons, ende onse saken.

e 3.Machab. a.1.

83

Na demael wy de reyse in Asiam ghedaen hebben, ghelijck ghy selue weet, ende de Goden ons daerin onuerhinderlicke hulpe gedaen hebben, so dat sy door onse macht na onsen wille volbracht is.

84

So heeft het ons goet ghedocht de volcken die in Celosyria ende Phenicia woonen, niet door ghewelt der wapenen, maer met goedicheyt ende veel vriendelickheyt te handelen, ende hen vele weldaden te doen.

85

Ende als wy der steden Tempelen vele renten ghegheuen hadden, ^f zijn wy beweecht gheworden, om oock te Ierusalem te komen, om dier booser menschen (die haer rasen nemmermeer af en laten) Tempel te vereeren.

f 3.Machab. b.12.

86

Maer sy hebben ons wel met de woorden vriendtlick ontfanghen, maer waren inder daet qualick tot ons ghesint: ende als wy wilden in het binnenste haers Tempels ingaen, ende dat met wtnemende ende schoone gauen vercieren, so hebben sy door haren ouden hoochmoedt beweecht zijnde, ons verhindert daer in te komen, onse macht niet bekennende, om der vriendelickheyt wille, die wy allen menschen bewijsen.

87

Ende haer vyandtlick ghemoedt teghen ons opentlick bewijsende, ghelijck of buyten hen gheen ander volck meer en ware, hebben door hooueerdicheyt teghen Koninghen, ende vermetenheydt teghen dien, die hen goet ghedaen hebben, niet dat behoorlick ende recht was, willen lijden.

88

Nochtans hoewel dese teghen ons gheraest hebben, so hebben wy, na de ouerwinninghe, in Egypten wederghekomen zijnde, teghen alle menschen vriendelickheydt ghebruyckt ende ghedaen dat betaemde.

89

Ende in sulcke sake haren gantschen gheslachte bewijsende, dat wy het onghelijck vergheten wilden, hebben wy (om des verbondts, ende om veler saken wille die hen vanden beghinne aen, door de eenuoudicheyt betrout zijn) bestaen haer condicie te veranderen, ende ^g hen willen het burgherschap der stadt Alexandria gheuen, ende tot de ghemeynschap des eewigen Priesterdoms aennemen.

g 3.Macha. g.66.

K.90

Maer sy altijdts tot quaet gheneghen, hebben de sake anders beduydt, ende door aengheboren boosheyt, het goet verworpen,

91

Ende niet alleenlick de stadt schandelick versmaedt ende gheweyghert: maer oock die weynighe die wt hen wel ende oprechtelick tot ons ghesint waren, versmadelick verstooten: Altijts hopende, dat wy in korten souden door een seer schandelick leuen, des voorspoedts een eynde ghekrijghen.

92

Daeromme wt sulcke teeckenen seer seker houdende, dat dese allesins qualick tot ons ghesint zijn, ende toesiende dat wy niet namaels door onuoorsienen oproer, dese verraders ende wreede vyanden te eenighen tijde op onsen rugghe en ghekrijghen:

93

Heuet ons goet ghedocht te ghebieden, dat terstondt ten seluen daghe als dese brief sal ontfanghen zijn, alle die te kennen ghegheuen zijn, met wijuen ende kinderen, allesins met gheweldighe straffinghe met ijseren banden ghebonden tot ons ghesonden worden, tot onuerbiddelicke ellendicheyt, ende tot eenen schandelicken doot, die den vyanden betaemt.

94

Want so haest als dese sullen ghestraft zijn, meynen wy dat onse saken sullen voortaen seer wel ende vast, ende in goeden stande ghestelt worden.

95

So wie eenen Iode vanden meesten tot den minsten, Ia tot de suyghende kinderkens beschermt, die sal met synen gantschen huysghesinne, schandelick met grooter onghenade ghestraft worden.

96

Maer wie eenen Iode openbaert ende aenbrenghet, dese sal desseluen goet ontfanghen,

97

Ende daerbouen wt des Konincx schat, twee duysent dragmen siluers, ende sal vrij ghemaect worden.

98

Ende alle plaetse waerin beuonden wort een Iode aenghenomen, ofte verborghen te zijne, sal verwoest ende verbrant, ende alle menschen inder eewicheyt allesins onnut ghemaeckt worden.

99

Aldus luydde de Copije des Mandaments.