Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xv. Capittel.

De Koninck Antiochus bewijst hem vriendelick teghen de Ioden. Hy neemt zijn landt wederomme in. De boden komen van Roome. Antiochus verdrijft Tryphonem, breect het verbont dat hy met Simon gemaeckt hadde, neemt voor hem teghen de Ioden te krijghen.

A.1

OOck schreef de Koninck Antiochus Demetrij sone, ⁺ wt den Eylanden aen Simon, ende aen het Iodische volck also:

+ Antiochus Demetrii sone. Dese Antiochus heet met den toename Gryphus, ende heeft namaels oock met den Ioden ghekrijcht, maer weynich wtgherichtet.

2

De Koninck Antiochus ontbiedt den hoogen Priester Simon, ende den Iodischen volcke, synen groet.

3

Na dien nu sommighe oproerische, mijn Erfkoninckrijcke ghenomen hebben, so dencke ick het weder in te nemen, ende weder op de rechten eruen te brenghen: ende hebbe daerom vreemdt krijchsuolck aenghenomen, ende schepen maken laten.

4

Ende wil in het Koninckrijcke trecken, op dat ick de oproerischen straffe, die groote schade in mynen Konickrijcke doen, ende vele steden woest ghemaeckt hebben.

5

Daerom gheue ick dy vrij, alles wat dy de Koninghen te voren vrij ghegheuen hebben.

6

Ende gheue dy macht, eyghenen munte in dynen lande te slaen.

7

Ende Ierusalem ende het Heylichdom sullen vrij zijn: du salt oock behouden alle sterckten, die du ghebouwet, ende tot nu toe in gehadt hebst, ende alle krijchsrustinghen die du ghemaeckt hebst.

8

Ende gheue dy vrij, alles watmen den Koninck schuldich is, ofte anders den Koninck behoort, van deser tijdt aen, voort ende voort.

9

Ende so wy onse Konincrijcke weder in krijghen, so willem wy dy ende dynen volcke, ende den Tempel, noch grooter eere doen, dat ghy in den gantsche Koninckrijcke, sullet ^* vernaemt worden.

* Of, beroemt

B.10

In den hondert ende vier ende tseuentichsten Iare, ⁺ quam Antiochus weder in zijn erflandt: ende alle het krijchsuolck viel van Tryphon af tot hem, ende daer bleef seer weynich by Tryphon.

+ Tryphon wort veriaecht van Antiocho, Iosephus Antiq. lib. 13.ca.11.

11

Doe hem nu de Koninc Antiochus na tooch, vloodt hy na Dora aen de Zee.

12

Want hy sach, dat het met hem wt was, ende dat het krijchsuolck van hem afuiel.

13

Maer Antiochus tooch hem na, na Dora, met hondert ende twintich duysendt mannen te voete, ende acht duysendt te peerde,

14

Ende beleyde de stadt te lande ende te water, dat daer niemandt wt ofte in komen en konde.

15

Op dese tijdt quamen van Roome, ^a Numenius ende de anderen die met hem wtghesonden waren, ende brachten brieuen aen de Koningen ende Heerschappen, welcke also luydden:

a 1.Mach. 14.c.24

16

Lucius Consul te Roma, ⁺ ontbiedt den Koninck Ptolomeo, synen groet.

+ Der Romeynen brief aen de Koninghen.

17

^b Simon de hooge Priester, ende het Iodische volck, hebben Legaten tot ons ghesonden, om de vriendtschap ^c ende het verbondt tusschen ons te vernieuwen.

b 1.Mach. 14.c.24

c 1.Macha. 8.b.17 ende 12.a.1.

18

Ende hebben ons daerby gheschicket, eenen gulden schildt van duysendt ponden.

19

Daeromme schrijuen wy aen de Koninghen, ende andere Heerschappen, dat sy niets teghen de Ioden doen en sullen, ende teghen haer ende hare steden ende landt, niet krijghen: dat sy oock niemande teghen haer helpen sullen.

C.20

Want wy hebben den schildt van hen aenghenomen.

21

So oock sommighe onghehoorsame wt haren landen, tot v geuloden waren, so willet deseluighen den hooghen Priester Simon, weder toeschicken, dat hyse na syner Wet straffe.

22

Also hebben wy oock gheschreuen aen den Koninck Demetrium, aen Attalum, aen Aretam, aen Arsacen, ende in alle landen.

23

Oock Sampsaci, ende dien te Sparta, na Delo, Mindo, Sicyon, Caria, Samos, Pamphilia, Lycia, Halicarnasso, Rhodis, Faselis, Co, Sido, Gortyna, Gnido, Cypro, ende Cyrene.

24

Ende deser brieuen wtschrift, hebben wy ghesonden, den hooghen Priester Simon, ende den Iodischen volcke.

25

Middeler tijdt, brachte Antiochus noch een ander Heyr voor Dora, de stadt harder te beleggen, ende maeckte krijchsrustinghen daeruoor: ende bestormede de stadt heftigen, so dat Tryphon daer inne besloten was, ende konde noch in noch wt komen.

26

Ende Simon schickede den Antiocho te hulpe, twee duysendt mannen, goedt wtuerlesen volck, ende veel goudts ende siluers, ende wapenen.

[fol. 62v]

27

Maer Antiochus en nam sulcks niet aen, ⁺ ende hieldt niet, wat hy te voren toegheseydt hadde, ende wendde hem gantsch van Simon.

+ Antiochus en houdt Simon niet zijn toesegghen.

28

Ende sandt syner vrienden eenen, ghenoemt Athenobium, ⁺ tot hem, dat hy met hem handelen soude, ende also segghen: Ghy hebbet Ioppe ende Gaza, ende de Borcht te Ierusalem inghenomen welcke alle tot mynen Koninckrijcke behoort:

+ Athenobius.

29

Ende hebbet het landt rondtom ^* verheeret, ende groote schade in mynen Koninckrijcke gedaen, ende my mijn Erflandt ghenomen.

* Of, ouerweldicht

D.30

Daerom eyssche ick dese steden weder van v, die ghy my ghenomen hebbet, ende alle Tribuyt der steden, die ghy inne hebbet, buyten den lande Iuda.

31

Ende so ghy my sulcks niet weder toestellen en willet, ⁺ so gheeft my voor de steden vijf hondert Centener siluers, ende voor de schade ende Tribuyt, oock vijf hondert Centener: ende so ghy dit ooc niet en dencket te doen, so willen wy teghen v krijghen.

+ Dat alle te hoope gherekent, maect ses tonnen gouts

32

Doe nu Athenobius des Konincks vriendt, te Ierusalem quam, ende sach het heerlicke wesen Simonis, ende den cieraedt met goude ende siluer, ende hoe hy anders gherustet was, doe verwonderde het hem seer, ende hielt hem voor, wat hem de Koninck beuolen hadde.

33

Daerop gaf hem Simon dese andtwoordt: ^{+ d} Het landt, dat wy weder inghenomen hebben, dat is onse vaderlicke erue, ende en behoort anders niemande toe: doch onse vyanden hebbent eenen tijdt lanck, met gheweldt ende onrecht, in ghehadt.

+ Simonis andtwoort aen Antiochum.

d Iudic. 11.b.15.

34

Daeromme hebben wy nu het onse, weder tot ons ghebracht, ende niemande het syne ghenomen.

35

Dat du nu daerouer klaechst, dat wy Ioppe ende Gaza ingenomen hebben, dat heeft dese oorsake: Men dede onsen lande ende onsen volcke, groote schade daerwt: doch willen wy daeruoor gheuen hondert Centener. ⁺ Daerop en gaf Athenobius gheene antwoordt.

+ Hondert Talenten maken tsestich duysendt kroonen.

36

Maer werdt toornich, ende tooch weder daer van tot den Koninck, ende seyde hem Simonis antwoort, ende van syner heerlicheyt, ende wat hy ghesien hadde: doe vergrimmede de Koninck gantsch seer.

37

^e Tryphon nu maeckte hem daeruan op den water, ⁺ ende vloodt na Orthosia.

e 1.Mach. 11.d.39.

+ Tryphon vliet voor Antiochum

38

Doe maeckte de Koninck Cendebeum ten Hooftmanne, ⁺ ouer het landt aen de Zee, ende liet hem een krijchsuolck te voete ende te peerde.

+ Cendebeus Antiochi Hooftman.

39

Ende beual hem, dat hy hem legheren soude aen de landtpalen Iudee, ende soude daer beuestighen de stadt Cedron, ende eene sterckte bouwen aen het gheberchte, ende soude den Ioden int landt vallen: maer de Koninck iaechde den Tryphon na, om hem te vanghen.

E.40

Doe nu Cendebeus tot Iamnia quam, greep hy de Ioden aen, verheerde haer landt, ende liet veel volcx ombrengen: ende greep vele lieden, ende voerdese wech.

41

^f Ende bouwede de stadt Cedron, ⁺ ende leyde daer krijchsuolck in, dat sy daer aen de landtpalen souden wt vallen, ende de heyrstraten woest maken, als de Koninck beuolen hadde.

f 1.Macha. 16.a.9.

+ Cedron.