Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xiiij. Capittel.

Demetrius soeckt hulpe teghen Tryphonem. Demetrius wordt gheuanghen. In Iudea wordt vrede. Simon regeert wel. De Romeynen ende Spartiaten vernieuwen den vrede met Simon, ende wat de brief inhoudt.

[fol. 61v]

A.1

IN den hondert ende twee ende tseuentichsten Iare, ⁺ rustede hem de Koninck Demetrius, ende tooch in Meden, om hulpe teghen Tryphon.

+ Demetrius.

2

^* Doe nu Arsaces de Koninc in Persen ende Meden, vernam, dat hem Demetrius int Koninckrijcke ghetoghen was, schickte hy eenen Hooftman wt teghen hem, ende beual, dat hy hem gheuanghen ende leuendich tot hem brenghen soude.

* Van deser tijdt aen zijn nu in Orienten, de Parthen machtich gheworden, ende de Griecken hebben dese landen verloren: want Arsaces was een Parthus.

3

Dese Hooftman sloech Demetrij volck, ende greep hem, ende brachte hem synen Koninck Arsaci: ⁺ doe hieldt hem Arsaces gheuanckelick, ende liet hem bewaren.

+ Demetrius wordt gheuanghen.

4

Doe quam het landt Iuda tot ruste, ende daer bleef goede vrede, so langhe als Simon leefde, ende Simon regeerde gantsch wel, ende dede den lande veel goedts, dat sy hem gheerne ten heere hadden alle zijn leefdaghe.

5

Oock nam hy met grooter eeren de stadt Ioppen in, ende de hauen daerby, daer hy wt schepen konde op de Zee in de Eylanden.

6

Ende gewan synen volcke meer landen, ende maeckte de landtpalen wijder.

7

^a Ende verlossede vele, die te voren onderdrucket ende gheuanghen waren: hy hadde Gaza inne ende Bethzura, ende den berch te Ierusalem, ende heeftse weder ghereynicht, ende niemandt en dorste hem teghen hem setten.

a Psalm. 82.a.4.

8

Een yeghelick bouwerckte zijn veldt in goeden vrede, ⁺ ende het landt was vruchtbaer, ende de boomen droeghen wel.

+ Israel heeft goeden vrede.

9

De Oudtsten saten in den Regimente onuerhindert, ende hielden goede ordeninghe: ende de Burghers beterden hen seer, aen harer neeringhe, ende bestelden wapenen ende voorraedt ten krijghe.

B.10

Simon bestelde oock voorraedt van koorne in de steden, dat sy ter noodt ghenoechsaem versorghet waren, ende was vernaemt in der gantscher wereldt.

11

^b Hy hieldt vrede in den lande, dat daer enckel vreuchde in Israel was.

b 1.Reg. 4.c.24. Leuit. 26.a.6.

12

Ende een yeghelick besatt synen wijnberch ende syne houen, met vreden, ende en dorste hem niets vreesen.

13

Want niemandt en dorste teghen haer trecken, ende de Koninghen in Syria, en konden hen op die tijdt niet meer schade doen.

14

^c Ende hy hieldt recht in den lande, ende beschuttede de armen onder synen volcke, voor geweldt, ende strafte alle onrechten, ende verdelchde de Godloosen.

c Iesa. 1.b.17. Iere. 21.b.12. ende 22.a.3.

15

Het Heylichdom richtede hy oock wederom heerlick aen, ende liet meer heylighe dinghen daer in maken.

16

Ende doemen te Roome ende te Sparta hoorde, ⁺ dat Ionathas omghekomen ware, was het yeghelicken leedt.

+ De Romeynen vernieuwen het verbondt met Simon.

17

Doe nu de Romeynen hoorden, dat Simon zijn broeder, hooghe Priester was, ende het landt inne hadde, ende de vyanden veriaecht hadde,

18

Doe vernieuweden sy het verbondt, dat sy te voren ^d met Iuda ^e ende Ionatha, synen broederen ghemaket hadden, ende schreuent in ^f metalen tafelen, ende schickedent hem.

d 1.Mach. 8.c.20. d.31.

e 1.Mach. 12.a.1.

f Of, eerinen

19

Dese schrift lasmen te Ierusalem voor den volcke.

C.20

Oock schreuen die van Sparta aen Simon also: ⁺ De Raedt ende Burghers te Sparta, ontbieden den hooghen Priester Simon, ende den Oudtsten ende den Priesteren, ende den Iodischen volcke, haren broederen, haren groet.

+ De schrift dier van Sparta aen Simon.

21

Vwe gheschickeden zijn tot ons ghekomen, ende hebben ons aenghesproken, ende vertelt: Dat ghy uwe vyanden tondergebracht hebbet, met grooter eeren, ende nu goeden vrede hebbet; dat is ons een groote vreuchde.

22

Wy hebben ooc in onse openbare stadtboeck schrijuen laten, wat sy verworuen hebben, also: Der Ioden gheschickeden Numenius de sone Antiochi, ende Antipater de sone Iasoms, zijn tot ons ghekomen, om de vriendtschap tusschen den Ioden ende ons, te vernieuwen.

23

Ende wy hebben besloten, datmen dese gheschickeden, eerlicken ontfanghen, ende hare redenen in onse stadtboeck schrijuen laten soude, tot eener eewigher gedachtenisse: dese antwoort schreuen sy den hooghen Priester Simon.

24

^g Daerna sondt Simon Numenium weder na Roome, om eenen grooten gulden schildt daer henen te brenghen, duysendt ^h pondt swaer, ende het verbondt te vernieuwen.

g 1.Mach. 14.c.22.

h Duysent Mine, maken tien duysent kroonen.

25

Doe nu de Romeynen de bootschap hoorden, spraken sy: Wy sullen billic Simon ende synen kinderen, eene eere doen.

26

Want hy ende syne broederen, hebben hen Ridderlick ghehouden, ende Israel beschuttet, ende de vyanden verdreuen, daerom bewillichden de Romeynen, dat de Ioden souden vrij zijn: ende dit lieten sy in metalen tafelen schrijuen, datmen het aen de pijlaren op den berghe Zion aenslaen soude.

27

Dese nauolghende schrift heeftmen gemaect, aen den achtienden daghe der maendt ⁱ Elul, in den hondert ende twee ende tseuentichsten Iare, ^k in den derden Iare des hooghen Priesters Simon, te Saramel,

i Is de maendt Augustus.

k 1.Mach. 13.b.14. e.42.

28

In der grooter versamelinghe der Oudtsten, der Priesteren ende des volcx, wt den gantschen lande Iuda. Alleman zy kondt ende openbaer, dat in den grooten, swaren krijgen, die in onsen lande gheweest zijn,

29

Simon de sone Matathie, wt den gheslachte Iarib, ende syne broeders haer leuen ghewaghet, ende den vyanden haers volcks, wederstandt ghedaen hebben: op dat het Heylichdom ende Gods Wet, niet verdelcht en werde, ende haren volcke groote eere verkreghen hebben.

D.30

Want Ionathas brachte het volck weder te samen, ende veruatede het Regiment, ende wert hooghe Priester.

31

^l Doe hy nu sterf, doe quamen de vyanden weder, ende wouden het landt verderuen, ende het Heylichdom verwoesten.

l 1.Mach. 13.b.12. c.23.

32

Doe maeckte hem Simon op, ende voerde den krijch teghen onse vyanden, ende beschickte onsen Heyre wapenen, ende gaf hen soldt, van synen eyghen gelde ende goede.

33

Ende beuestichde de steden in den lande Iuda, ende Bethzura aen de lantpalen, ⁺ daer de vyanden te voren hare wapenen ende krijchsrustinghen inne hadden, ende leyden daer Ioden in, tot eener besettinghe.

+ Wet ende ordeninghe onder Simon.

34

Hy beuestichde oock Ioppen teghen de Zee, ende Gaza teghen Asdod: want Gaza was te voren der vyanden ^* veste geweest: maer Simon nam het in, ende settede daet Ioden in, ende maecte aldaer een goedt Regiment.

* Of, vasticheyt, sterckte

35

Dewijle nu het volck de groote ghetrouwicheydt Simonis beuonden hadde, ⁺ ende wiste de weldaedt, die hy den volcke dede, verkoos hem het volck tot haren Vorst ende hoogen Priester, van weghen syner vromicheydt ende trouwicheydt, die hy den gantschen volcke bewees, ende oueral vlijt dede, om synen volcke goedt te doen.

+ Simon verkoren ten Vorst.

[fol. 62r]

36

Want te syner tijdt gaf God gheluck, door syne handen, dat de Heydenen wt onsen lande, ende van Ierusalem, ende wt der borcht verdreuen werden: daer sy hen op onthielden, ende vielen wt, ende verwoesteden het Heylichdom, ende verstoorden den reynen Godsdienst.

37

Maer Simon nam de borcht in, ende leyde daer Ioden in, om de stadt Ierusalem, ende het landt te beschutten, ende bouwede de mueren te Ierusalem hoogher,

38

Ende de Koninck Demetrius, ⁺ beuestichde hem, in des hooghen Priesters ampt,

+ Demetrius.

39

Ende hieldt hem voor synen vriendt, ende dede hem groote eere.

E.40

Want hy vernam, dat de Romeynen der Ioden boodtschappe, eerlicken ghehoort hadden, ende hadden een verbondt met hen ghemaeckt, ende haer in hare heschuttinghe ghenomen.

41

Ende dat het Iodische volck ende hare Priesteren, bewillicht hadden, dat Simon haer Vorst ende hooghe Priester zijn soude, altoos ende eewichlick, so langhe tot dat God hen ^m den rechten Propheet verweckte.

m Deut. 18.b.18. Act. 3.c.22. ende 7.d.37.

42

Dat hy oock Hooftman zijn soude: ende soude het Heylichdom bewaren, ende Amptlieden setten in den lande, ende alle krijchsrustinghen, ende sterckten, in syner macht hebben.

43

Ende yeghelick sal hem ghehoorsaem zijn,ende alle gheboden sullen in synen name wtgaen, ende sal purpuren ende guldene stucken draghen.

44

Dit alle sal trouwelick ende vast ghehouden worden, van den gantschen volcke, ende allen Priesteren, ende niemandt en sal hem daer teghen setten, oock en sal niemant macht hebben, het volck te samen te roepen in den lande, ofte purpuren ende guldene gordelen te dragen, dan hy alleene.

45

Wie nu daerteghen handelt, ofte voor hem neemt dese ordeninge te breken, ofte af te doen, die sal in den ban zijn.

46

Also gheloefde het gantsche volck Simoni ghehoorsaem te zijn.

47

Ende Simon bewillichde daerin, ende werdt hooghe Priester, ende Vorst der Ioden.

48

Ende het volck beual, datmen dese schrift in metalen tafelen schrijuen soude, ende soude deseluighe, op den omganck aen den Tempel ophanghen, aen een openbaer plaetse.

49

Ende eene wtschrift daeruan, in de schattkisten legghen, datse Simon ende syne nakomelingen alle tijdt wisten te vinden.