Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat viij.Capittel.

Doe Iudas der Romeynen redelickheyt vernomen hadde, sochte hy verbondt met hen te maken.

A.1

IUdas nu hoorde, ⁺ dat de Romeynen seer machtich waren, ende vreemde volcken geerne in beschuttinghe namen, die hulpe by hen sochten, ende dat sy trouwe ende ghelooue hielden.

+ Der Romeynen lof, macht ende goet regiment.

2

Want hy hoorde, hoe eerlicke daden, dat sy gedaen hadden, teghen de Gallos, welcke sy bedwonghen, ende onder hen ghebracht hadden.

3

Oock welcke groote krijghen, dat sy in Hispania gheuoert hadden, ende de Berchwercken inghenomen, daermen goudt ende siluer graeft.

4

Ende dat sy vele landen verre van Roome, met grooter vernuft ende ernste, gewonnen hadden, ende behielden, dat sy oock vele gheweldige Koninghen, die hen in haer landt ghetoghen waren, gheslaghen ende veriaecht hadden, ende hare Koninckrijcken onder hen ghebracht.

5

Ende dat sy nieuwelicks den Koninck van Kitim Philippum, ende daer na synen sone Persen ouerwonnen hadden.

6

^a Oock van den grooten Antiocho den Koninck in Asia, die teghen de Romeynen ghetoghen was, met hondert ende twintich Eliphanten, ^† met grooten reysigen tuyge ende waghenen: maer de Romeynen hadden zijn heyr geslaghen, ende hen ghedwonghen, dat hy om vrede bidden moeste.

a 1.Mach. 1.b.11.

† An. ende peerdenvolck, ende etc.

7

Ende hadden hem ende synen eruen na hem, eenen grooten Tribuyt opgheleyt, dien sy Iaerlicks den Romeynen gheuen moesten: daertoe moeste hy den Romeynen Gyselaers senden.

8

Sy namen hem oock Ionien, Asien ende Lydien, de edelste landen, ende gauense den Koninck Eumeni.

9

Oock setteden hen de Griecken, met grooter macht teghen hen:

B.10

Maer sy schickten eenen Hooftman teghen de Griecken, die sloechse, ende nam het lant in, ende liet in den steden de mueren nederwerpen, dat sy moesten vrede houden, ende ghehoorsaem zijn.

11

Sulcken ernst bewesen sy tegen alle hare vyanden, dat sy alle de ghenen bedwonghen, die haer teghen hen setteden.

[fol. 57r]

12

Maer met den vrienden ende bondtghenooten, hielden sy goeden vrede, ende hielden ghelooue, ende waren machtich, ende gheureest in allen lande.

13

Wien sy holpen, die wert beschuttet, ende by synen Koninckrijcke behouden: maer wien sy straffen wouden, die wert van lant ende lieden veriaghet.

14

Ende daer was sulcke deucht by hen, dat hem niemandt ten Koninck en maeckte:

15

Sy en hadden oock gheenen Koninck, ⁺ maer eenen Raet, dat waren dry hondert ende twintich mannen, die regeerden wel.

+ Een Raedt regeerde te Roomen.

16

Ende Iaerlicks verkoosmen eenen Hooftman, die in alle haren landen te ghebieden hadde: dien moesten sy alle ghehoorsaem zijn: ende daer en was gheene hooueerdicheyt, nijdt, noch tweedracht by hen.

17

Ende Iudas ^b verkoos Eupolemum, ⁺ den sone Iohannis, des soons Iacob, ende Iason, Eleazars sone, ende sandtse na Roome, om met den Romeynen vrientschap ende een verbont te maken,

b 1.Macha. 12.a.1. ende 15.b.17. 2.Macha. 4.b.11.

+ Iudas sendet Legaten na Roomen, een verbondt met hen op te richten

18

Dat sy hen holpen, dat het Koninckrijcke Israels, niet onderghedrucket en werde, vanden Griecken.

19

Dese toghen na Roome eenen langen wech, ende quamen voor den Raedt, ende spraken also:

C.20

Iudas Machabeus ende syne broeders, ende het Iodische volck, hebben ons tot v gesonden, om eenen vrede ende verbont, met v te maken, dat ghy ons in beschuttinge nemen woudet, als vrienden ende bondtghenooten.

21

Dat behaechde den Romeynen wel,

22

Ende lieten dat verbondt in ^* metalen tafelen schrijuen, welcke sy na Ierusalem schickeden, tot eener ghedachtenisse des gemaecten vreedts ende verbondts, Ende luydde also:

* eerin

23

God gheue den Romeynen ende Ioden gheluck ende vrede, ⁺ te lande ende te water, ende behoedese, voor krijch ende vyanden eewichlick.

+ Een verbondt tusschen den Ioden ende Romeynen wort opgerichtet. 1.Machab. 12.a.1.

24

Doch so de Romeynen krijch hebben sullen te Roome, ofte in haren landen ende gebieden:

25

So sullen de Ioden, den Romeynen trouwelicken hulpe doen, daer na als het de noot vordert.

26

Ende sullen der Romeynen vyanden, gheene spijse, wapenen, gheldt, schepen, ende ander dinck toeschicken: dit begheerden de Romeynen van de Ioden: ende de Ioden sullen sulcke stucken trouwelicken houden, sonder alle bedroch ende erghelist.

27

Daerenteghen oock, so de Ioden krijch hebben sullen, so sullen hen de Romeynen trouwelicken helpen, daer na, also het de noot vordert.

28

Ende en sullen der Ioden vyanden, gheen spijse, wapen, gheldt, schepen, ofte ander dinck toeschicken: dat segghen hen de Romeynen toe, ende willen sodanich verbont, trouwelicken ende sonder bedroch houden.

29

Also is het verbont, tusschen den Romeynen ende Ioden ghemaeckt.

D.30

Maer so namaels dit oft ghene deel, meer stucken bedachten, daertoe setten, ofte wat te veranderen, ofte daeruan te doen, dies sal een yegelick deel macht hebben: ende wat sy daertoe setten, ofte daeruan doen sullen, dat sal altemael stede ende vast ghehouden werden.

31

Dat oock de Koninck Demetrius, ⁺ aen den Ioden ghewelt ghebruyckt, daer hebben wy hem also van geschreuen: Waeromme plaechstu onse vrienden ende bondtghenooten?

+ Der Romeynen schrift aen Demetrium.

32

So sy meer ouer dy klagen sullen, so moeten wyse beschutten, ende willen dy te lande endete water aengrijpen.