Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

[fol. 42r]

Dat xl. Capittel.

Des menschen leuen is eenen strijdt ende oefeninge, alle dinghen zijn verganckelick, maer trouwe ende waerheydt blijuen in der eewicheydt. Uan goedtheydt ende vriendelickheyt der vromen, van onghetrouwicheyt ende vreckicheyt der Godloosen.

A.1

HEt is een ellendich iammerlick dinck, met aller menschen leuen, van moeder lijue aen, tot dat sy in de Aerde begrauen worden, die onser aller moeder is.

2

Daer is altoos ^a sorghe, vreese, hope, ende ten laetsten de Doodt.

a Teghen God ende het toekomende leuen.

3

So wel by dien die in hoogher eeren sitt, als by den allerkleynsten op Aerden.

4

So wel by dien, die daer sijden ende een kroone draecht, als by dien, die eenen grouen kedel aen heeft.

5

^b Daer is altoos, ^c toorne, zeloersheydt, teghenspoedt, ^d onurede ende doodts vare, nijdt ende twist: ende wanneer een des nachts op synen bedde rusten ende slapen sal, so vallen eenen menigherley ghedachten in.

b Sapi. 14.c.26.

c Teghen ende onder den lieden in desen leuen.

d Iesa. 48.c.22. ende 57.b.19.

6

Wanneer hy schoon een weynich rustet, so en is het doch niets: want hy verschrickt in synen droom, ghelijck oft hy de vyanden saghe komen.

7

Ende wanneer hy opwaeckt, ende siet, dat hy seker is, so is hem, als die wt der slachtinge ontkomen is, ende is wtermaten vrolic, dat de vreese niets gheweest en is.

8

Sulcks ouerkoemt allen vleesche, beyde den menschen ende den vee: maer den Godloosen seuenmael meer.

9

^e Moordt, bloedtuergietinge, twist, sweerdt, ongheluck, ^f hongher, verderf ende plaghe,

e Syrac. 39.d.34.

f 4.Reg. 6.c.25. 4.Esd. 16.c.20.

B.10

Sulcks alle is gheordineert teghen de Godloosen: ^g want om harent wille, moeste oock de Sondtuloedt komen.

g Gene. 7.b.11.

11

^h Alles wat wt de Aerde koemt, ⁺ dat moet weder tot Aerde worden, ⁱ gelijck als alle wateren weder in de Zee vlieten.

h Gene. 3.b.19. Syrac. 41.b.13.

+ Cap. xli. Luth.

i Eccle. 1.a.7.

12

Alle geschencken ende onrechtueerdich goet, moeten ondergaen, ^k maer de waerhydt blijft eewichlick.

k 3.Esd. 4.d.38.

13

Der Godloosen goeden verdrooghen, ghelijc als een beke, als hem het donderen vertreckt in den reghen.

14

Sy zijn vrolick, so lange ^l als sy gheschencken nemen, maer ten laetsten gaen sy doch te gronde.

l Exod. 23.a.8. Deut. 17.a.2. Prouerb. 17.c.23. Syrac. 20.d.31. Hesek. 22.b.12.

15

^m De nakomelinghen der Godloosen, en sullen gheene tacken krijghen, ende der onrechtueerdigen wortel, staet op eenen blooten ⁿ steen.

m Syrac. 41.a.9.

n Of, rotzsteen.

16

Ende wanneer sy schoon vocht ende aen het water stonden, so worden sy doch wtgheroeyet, eer sy rijpe worden.

17

Doch weldoen is, als een gheseghent hof, ende barmherticheyt blijft eewichlick.

18

^o Wie hem met synen arbeyde gheneert, ⁺ ende laet hem ghenoegen, die heeft een fijn rustsaem leuen: dat heet eenen schatt bouen alle schatten vinden.

o Syrac. 29.c.29. Prouer. 15.b.16. 1.Timot. 6.a.6. Philip. 4.b.11.

+ Arbeydt.

19

Kinderen genereren ende de stadt beteren, maeckt een eewighe ghedachtenisse: ^p maer een eerlick wijf, meer dan die beyde.

p Syrac. 25.b.11. ende 26.a.1. Prouerb. 18.c.22. ende 19.b.14. ende 31.b.10.

C.20

De wijn ende het snarenspel, verblijden het herte: maer de ^q wijsheydt is lieflijcker, dan die beyde.

q Sapi. 6. 7. 8. Prouerb. 8.a.1. Syrac. 24.a.1.

21

Pijpen ende Harpen luyden wel: ^r maer een vriendtlicke reden is beter, dan die beyde.

r Prouerb. 15.a.1. ende 25.b.15.

22

Dijn ooghe siet gheerne wat lieflijck ende schoon is: maer een groene zaedt lieuer, dan die beyde.

23

^s Een vriendt koemt tot den anderen, in der noodt ^t maer man ende wijf veel meer.

s Gene. 14.b.14.

t Syrac. 25.a.2.

24

Een broeder helpt den anderen in der noodt: ^u maer barmherticheydt helpt veel meer.

u Psalm. 41.a.1. ende 112.a.5. Iacob. 2.b.13. Matth. 25.d.35.

25

Gout ende siluer behouden eenen man: ^x maer veel meer een goedt raedt.

x 2.Reg. 17.a.8.

26

^y Gheldt ende goedt maeckt moedt: ^z maer veel meer de vreese des Heeren.

y Iudit. 1.a.8. 2.Para. 26.b.16. 1.Macha.1.a.6. Dani. 4.c.29.

z Syrac. 34.b.16. Psalm. 3.a.7. ende 27.a.3. ende 112.a.7.

27

Der vreese des Heeren en ghebreeckt niets, ende sy en behoeft gheener hulpe.

28

^a De vreese des Heeren is een ghesegent hof, ⁺ ende daer en is niets so schoon, als sy is.

a Syrac. 1.b.11.

+ Gods vreese.

29

Mijn kindt, en gheeft dy niet tot het ^b bedelen: het is beter steruen dan bedelen.

b Dat zijn de telioorleckers, soeckedroncken ende geerne gasten, de luye boeuen, die niet doen en willen.

D.30

Wie hem op eens anderen disch verlaet, die en denckt hem niet met eeren te gheneeren:

31

Want hy moet hem ^c besondigen, om vreemder spijsen wille: maer een vernuftich mensche hoedt hem daer voor.

c Hy moet huychelen, spreken ende louen, wat zijn heere wil.

32

Bedelie smaeckt den onbeschaemden monde wel, maer hy sal ten laetsten een boose kortse daer van krijghen.