Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxxvij. Capittel.

Uan valsch ende warachtich gheselschap, ende vriendtschap. Uan rechten goeden raedt, dienmen by vrome Godfruchtige lieden soecken sal, ende voor al van God. Uan wijsheyt ende maticheyt.

A.1

EEn yeghelick vriendt seydt wel: ⁺ Ick ben oock vriendt: maer sommighe zijn alleenlick, met den name vrienden.

+ Vrienden.

2

Wanneer vrienden onder eenander vyandt worden, so blijft de haet, tot in den doot.

3

Och van waer koemt doch dat quaet, dat alle de werelt so vol valscheyt is?

4

^a Wanneert den vriende wel gaet, ⁺ so verblijden sy hen met hem: wanneert hem qualijck gaet, so worden sy syne vyanden:

a Eccl. 6.b.10.

+ De wereldt is vol valscheyt.

5

Sy treuren met hem omme des buycks wille: maer wanneer de noodt aengaet, so houden sy ^b hen tot eenen schildt.

b Waer sy sekerheydt ende gonst weten, het zy met God ofte niet.

6

Vergheet dijns vriendts niet, wanneer du vrolick bist, ende denckt aen hem, wanneer du rijck wortst.

7

^c Een yegelick Raedtgheuer wil raden: maer sommighe raden tot haer eyghen nut.

c Syrach. 8.c.20.

8

Daeromme hoedt dy voor de Raedtgheuers: bedenckt te voren, of het goet zy:

9

Want hy denckt misschien hemseluen te raden, ende wilt dy laten waghen, ende spreeckt: Du bist op de rechte bane.

B.10

Ende hy staet ghelijcke wel teghen dy, ende merckt daer op, hoe het ghelucken wil.

11

^d Houdt gheenen raet met dien, die een quaet vermoeden op dy heeft, ende en neemt niet te rade die dy benijden.

d Ecll. 9.b.19.

12

Ghelijck als wanneer du een vrouwe omme raedt vragest, Hoemen haren vyandinnen vrientlick zijn mochte? ofte eenen vertzaechden, hoemen krijghen mochte?

13

Ofte eenen Koopman, hoe hooch hy dyne ware, teghen de syne achten wille? ofte eenen Kooper, hoe diere duse gheuen salst? ofte eenen nijdighen, hoemen weldoen mochte? ofte eenen onbarmhertighen, hoemen ghenade bewijsen mochte.

14

Ofte eenen luyen, van grooten arbeyde? ofte eenen Dachlooner, die nerghent beseten is, hoe men wt den arbeydt niet gaen en moet? ofte eenen tragen huysknecht, van vele bedrijfs? sulcke lieden en neemt niet tot raedt.

[fol. 41r]

15

^e Maer houdt dy altijdts tot Godureesende lieden, ⁺ die du weetst, dat sy Gods ghebodt houden:

e Exod. 18.c.21. Syrac. 8.c.20. ende 9.c.21.

+ Trouwen raet, salmen by Godureesenden lieden soecken.

16

Die ghesinnet zijn, als du bist, die medelijdinghe met dy hebben so du struyckelest,

17

Ende blijft by haren rade: want du en salt gheenen ghetrouweren raedt vinden.

18

Ende sulcker een, kan dickwils wat beter mercken, dan seuen Wachters, die bouen op der wacht sitten.

19

^f Doch in alle desen roept ooc den Allerhoochsten aen, dat hy dijn doen wel ghelucken, ende niet feylen en late.

f Het en is niet ghenoech, goeden raet hebben, God moet ooc gheluck daertoe gheuen: anders en gaet het doch niet voordt. Want hy wil ooc mede zijn, ende aengeroepen worden, Dat is, Sonder het ghebet is goet raedt, eygen raet. Dat heeten eygen aenslaghen, die den Kreefts ganck gaen: dat zijn sy, die vele raden, ende en hebben doch de ghenade daer niet toe.

C.20

^g Eer du wat beghinst, so vraecht te voren, ende eer du wat doest, so neemt raedt daertoe.

g 3.Reg. 22.a.6. 4.Reg. 3.a.7.

21

Want waermen wat nieus voor heeft, daer moet van dese viere een in komen: Dat het goet ofte boos worde, dat Leuen ofte Doodt daerwt volghe, ende dit alle regeert alle tijdt de tonghe.

22

Menich is wel gheschicket, andere lieden te raden, ende en is hemseluen niets nutt.

23

Menich wil kloecklick raden, ende men en hoort hem doch niet gheerne, ende blijft een bedelaer.

24

Want hy en heeft van den Heere de ghenade daer niet toe, ende gheen wijsheyt en is in hem.

25

Menich is wijs door eygen beuindinghe: die doet voordeel met synen rade, ⁺ ende treft het.

+ Welcke recht wijs zy.

26

Een wijs man kan zijn volck leeren, ^h ende doet met synen rade voordeel, ende treft het.

h Exod. 18.c.24.

27

ⁱ Een wijs man wordt hooch gheloeft, ende alle die hem sien, prijsen hem.

i 3.Reg. 10.a.4. Dani. 2.e.46. Hiob. 14.a.4. Psalm. 39.a.6.

28

Een yeghelick heeft eenen bestelden tijt te leuen: maer Israels tijdt en heeft gheen ghetal.

29

^k Een wijs man heeft by syne lieden een groot aensien, ende zijn name blijft eewichlick.

k Exod. 11.a.3.

D.30

^* Mijn kindt, proeft wat dynen lijue ghesont is: ende siet, wat hem onghesondt is, dat gheeft hem niet. ⁺

* Cap. xxxviij. Luth.

+ Vermaninghe ter maticheyt.

31

^l Want allerley en dient niet allemanne, so en mach oock alleman niet allerley.

l 1.Corint. 6.b.12. ende 10.c.23.

32

^m Ouerladet dy niet met allerley noodelicker spijse, ende en eett niet te ghierichlick.

m Syrac. 31.c.22.

33

Want vele eten, maeckt kranck, ende een onuersadich Eter krijcht het krimpen.

34

Vele hebben hen doodt ghegheten: maer wie matighen eett, die leeft dies te langher.