Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxiij. Capittel.

Een hertelick ghebet tot God, dat hy den mondt ende de tonghe van schadelick spreken ende sweeren, ende het herte van boose gedachten beware. Hoe schandelick een dinck het ouerspel zy.

A.1

HEere God ^a Vader, ⁺ ende Heere mijns leuens, en laet my niet onder de Lasteraers komen, ende en laet my niet onder hen verderuen.

a Matth. 6.a.9. ende 23.a.8.

+ Een ghebet tegen de lasteringe ende valsche leere.

2

O dat ick myne ^b gedachten konde in den toom houden, ende mijn herte met Gods woordt onderwijsen, ende dat ick myner niet en verschoonde, waer ick feylde:

b Iob 42.a.2. Syrach. 43.a.4. Heb. 4.b.12.

3

Op dat ick gheen sonde en dede, ende groote dwalinghe stichtede, ende veel quaets beghinge: op dat ick niet ondergaen dorste, voor myne vyanden, ende hen niet tot eenen spot en worde.

4

Heere God Vader, ⁺ ende Heere mijns leuens, behoedt my voor ontuchtighen ghesichte,

+ Tegen de boose lusten.

5

ende wendt van my alle boose lusten.

6

Laet my niet in gulsicheyt ende ^c onkuyscheydt vallen, ende behoedt my voor een onbeschaemt herte.

c 1.Corint. 6.b.18. 1.Thessa. 4.a.3.

7

Lieue kinderen, leert den ^d mont houden: want wie dien houdt, die en sal hem met woorden niet vergrijpen,

d Iaco. 1.b.19. Prouer. 17.c.27.

8

Ghelijck als de Godloosen ende Lasteraers, ⁺ ende stouten, daer door vallen.

+ Teghen het sweeren.

9

^e Wennet dynen mondt niet te sweeren,

e Exo. 20.a.7. Syrach. 27.b.15. Matth. 5.d.35.

B.10

ende Gods Name te voeren.

11

Want ghelijck als een knecht, die dickwils ghegeesselt wort, niet sonder striemen en is: also en kan oock niet een van sonden zijn, die dickwils sweert, ende Gods Name voeret.

12

Wie dickwils ^f sweert, die sondighet dick-

f Psalm. 10.a.7. ende 109. b.18.

[fol. 37r]

wils, ende de plaghe en sal van synen huyse niet blijuen.

13

Sweert hy, ende verstaet hy het niet, so sondiget hy euenwel: verstaet hy het, ende verachtet, so sondighet hy dobbelt.

14

Ende sweert hy ^g te vergeefs, so is hy dannoch niet sonder sonde: zijn huys sal hardt ghestraffet worden.

g Sonder schade des naesten.

15

Daer is een doodtlick ^h vloeck, daer voor behoede God het huys Iacobs.

h Als de Heydenen sweeren voor Afgoden. Leu. 24.b.15. Matth. 5.d.34.

16

Ende de Goduruchtighen vermijden sulcx, ende en besmetten hen niet met deser sonde.

17

Wennet dynen mondt niet tot lichtueerdich sweeren, want dat koemt wt boosen voornemen.

18

ⁱ Vergheet dijns vaders ende dijns moeders leere niet, so saltu onder den heeren sitten, ende dyner en sal oock niet vergheten worden.

i Syrach. 3.a.1.

19

Dat du dy niet en ghewennest ter sotheyt, ende ten laetsten woudest, du warest noyt gheboren, ^k ende veruloeckest den dach dyner gheboorte.

k Iob. 13.a.1. Ierem. 20.b.14.

C.20

Wie hem wennet ten ^* hoonen, die en betert hem zijn leefdaghe niet.

* Te achterklappen, ende ander lieden te oordeelen.

21

Ten tweedden mael sondighen, dat is te vele: ten derden mael, brenghet de straffe met hem.

22

^l Wie in der lust ontsteken is, die is als een brandende vyer, ende en houdt niet op, tot dat hy hemseluen verbrande.

l Iudith. 10.b.15. ende 12.b.15. Syrach. 9.a.9. 2.Reg. 11.a.2. ende 13.a.2. Susan. a.8.

23

Een onkuysch mensche, heeft geen ruste aen synen lijue, tot dat hy een vyer ontsteke.

24

Eenen onkuyschen mensche, is alle ^m spijse soete, ende en laet niet af, tot dat hy het volbrenghe.

m Hy neemt het, waer hy het krijcht, die wil eenen garstighen balch, voor zijn schoon wijf.

25

Een man die ouerspel doet, ende by hemseluen denckt: ⁿ Wie siet my?

n Iob. 22.b.13. Iesai. 29.b.15. Hesek. 8.b.12. ende 9.a.9.

26

Het is duyster rontom my, ⁺ ende de wanden verberghen my, dat my niemandt en siet: wien sal ick schuwen? de Allerhoochste en achtet op myne sonde niet.

+ Teghen ouerspel.

27

Een sodanich schuwet alleen der menschen ooghen, ende en denckt niet, dat de ^o ooghen des Heeren veel klaerder zijn, dan de Sonne,

o Psalm. 33.b.13. 2.Para. 16.a.9. 2.Mach. 9.a.5. Heb. 4.b.13. Prouer. 15.a.3.

28

Ende sien alles wat de menschen doen, ende sien oock in de heymelicke hoecken.

29

Alle dinghen zijn hem bekendt, eer sy gheschapen werden, also wel, als wanneer sy gheschapen zijn.

D.30

^p Deselue man sal openbaer in de stadt ghestraft worden,

p Leuit. 20.b.10. Deuter. 22.c.22.

31

ende sal begrepen worden, als hijt hem allerminst vermoedt.

32

Also sal het oock gaen der vrouwen, die haren man verlaet, ende eenen erfghenamen van eenen anderen krijcht.

33

^q Ten eersten is sy den ghebode Gods ongehoorsaem: ⁺ ten anderen sondighet sy teghen haren man: ten derden, brenghet sy door haer ouerspel, kinderen van eenen anderen.

q Exod. 20.b.14.

+ Sonde der ouerspeelderschen.

34

Dese salmen wt der Gemeynte werpen, ende hare kinderen moeten harer ontghelden.

35

^r Hare kinderen en sullen niet wortelen, ende hare tacken en sullen gheen vrucht brenghen.

r Sapient. 3.b.16

36

Sy laet een veruloeckte ghedachtenisse na, ende hare schande en wort nemmermeer wtghewischt.

37

Daer de nakomelinghen aen leeren, dat niet beters en zy, ^s dan God vreesen,

s Syrach. 12.b.11. 4.Esdr. 16.g.68. Apoca. 14.a.7.

38

ende niet soeters, dan op Gods ghebot achten.