Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

[fol. 36r]

Dat xx. Capittel.

Men sal waerschouwen ende straffen, niet onwijs zijn, gheen ghewelt noch quaetheyt ghebruycken. Hoemen swijghen ende spreken sal, ende voor leughenen hoeden.

A.1

DAer ^a straffet dickmael een synen naesten, ⁺ te ontijde, ende dede wijslicker, dat hy sweghe.

a Syrach. 31.e.41. ende 32.b.13.

+ Straffen.

2

^b Het is beter vrij straffen, dan heymelicken haet dragen: ende wiet in dancke aenneemt, dien brengt het bate.

b Leuit. 19.b.17. Luc. 17.a.3.

3

Wie ghewelt ghebruyckt in het oordeel,

4

die is euen, als een Hofmeester, die een maecht schendt,

5

die hy te bewaren heeft. ⁺

+ Ghewelt int gherichte. Syrach. 30.c.20.

6

De een swijcht, daeromme dat hy hem niet en kan verantwoorden: ^c een ander swijcht, ende verwachtet synen tijt.

c Syrach. 3.a.8. ende 22.c.20.

7

^d Een wijs man swijcht so langhe, tot dat hy synen tijt siet: maer een haestich sott en kan den tijt niet verbeyden.

d Eccle. 3.a.7. Syrach. 32.a.6.

8

Wie veel klapt, die maeckt hemseluen onweert, ende wie hemseluen veel gheweldts toeschrijft, dien wortmen ^e gram.

e hatich, vyandisch,

9

Het gheluckt menighen in boose saken, maer het ghedijet hem ten verderue.

B.10

Daer gheeft een dickwils wat, daer hy het qualick aenleyt: daerenteghen gheeft een dickwils wat, daer hy het gantsch wel aenleyt.

11

Wie seer praelt, die verderft daer ouer: maer wie hem druckt, die koemt op.

12

Menich koopt int eerste wel ^† veyl, maer daer na, moet hy het diere ghenoech betalen.

† and. vele dingen goeden koop etc.

13

^f Een wijs man, maect zijn geschenck weert, met lieflicken woorden: maer wat de sotten schencken, dat maken sy seluen onweert.

f Syrach. 6.a.5.

14

Des sotten gheschenck, en sal dy niet vele vromen: want met een ooghe gheeft hy, met seuen ooghen siet hy daer na, wat hy daer voor krijge.

15

^g Hy gheeft weynich, ⁺ ende verwijtet eenen vele, ende schreyt het wt, ghelijck als een die wijn wtroept.

g Syrach. 18.b.18. ende 41.c.28

+ Der Sotten geschencken.

16

Heden leent hy, morgen wil hy het weder hebben: dat zijn verdrietelicke lieden.

17

De sot klaecht: My is niemant ^h ghetrouwe, niemandt en danckt my voor myne weldaet.

h Dat is, Hy en kan zijn weldaet niet groot ghenoech achten.

18

Oock die mijn broot eten, die en spreken niet goets van my:

19

O hoe dickwils ende van velen, wort hy bespottet.

C.20

Hy valt sorgelicker door sulcke woorden, dan so hy van den solder viele: also gaet het den boosen, dat sy doch ten laetsten onuersiens vallen moeten.

21

Een grof ongemaniert mensche, ⁺ spreeckt onuoorsichtichlic, ende klapt altijdts voort, als het hem inualt.

+ Hoemen swijghen ende spreken sal.

22

Wanneer alschoon een sot wat goets spreect, so doocht het doch niet: want hy en spreeckt niet ter rechter tijt.

23

Menighen verhindert zijn armoede, dat hy niet quaedts en doet: daeruan heeft hy dat voordeel, dat hy gheen boose consciencie en heeft.

24

Menich doet lieuer het aller erchste, dan dat hy zijn eere soude verliesen, ende doet het omme Godlooser lieden wille.

25

Menich dient den anderen in onrechtueerdighe saken, ende euen daer mede, krijcht hy hem ten vyandt.

26

ⁱ De leugen is een verdrietelicke schandtulecke aen eenen mensche, ⁺ ende is ghemeyne by onghemanierde lieden.

i Syrach. 17.b.13. ende 25.a.4.

+ Leughenen.

27

Een dief is so boos niet, als een mensche, die hem tot leughenen wennet, maer ten laetsten komen sy allebeyde aen de galge.

28

Liegen is den menschen een schantlick dinck, ⁺ ende hy kan nemmermeer tot eeren komen.

+ Liegen is booser dan dieuerije.

29

^k Een wijs man brengt hemseluen tot eeren, door syne wijse reden, ende een kloeck man, is lief ende weert by den Vorsten.

k Gene. 41.a.4. Danie. 2.e.48.

D.30

^l Wie synen acker neerstlic bouwet, die maect synen hoop groot: ^m: ende wie hem by den Vorsten so houdt, dat hy lief ende weerde is, die kan veel quaets voorkomen.

l Prouer. 12.b.11. ende 28.b.19

m: Gene. 41.e.48. Danie. 2.e.46.

31

ⁿ Geschencken ende gauen verblenden de Wijsen, ende doen hen eenen toom in den mont, dat sy niet straffen en konnen.

n Exod. 23.a.8. Deute. 16.b.19. ende 17.a.2. Psalm. 26.b.10. Esai. 1.c.23. Ezech. 22.c.22.

32

^o Een wijs man, die hem niet en laet gebruycken, ende een begrauen schat, waertoe zijn die beyde nut?

o Syrac. 41.b.18.

33

Het is beter, dat hem de onwijse verberghe, dan de wijse.