Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xi. Capittel.

Menigherley schoone leere ende onderwijsinghe.

A.1

DE ^a wijsheydt des slechten brengt hem tot eeren, ende settet hem by de Vorsten.

a Gene. 41.e.40. Danie. 6.a.3. Psalm. 113.a.7.

2

Du en salt niemandt prijsen om zijns grooten aensiens wille, noch yemandt verachten, omme zijns slechten aensiens wille.

3

Want een Bije is een kleyn voghelken, ende gheeft doch de aller soetste vrucht.

4

^b Verheft dy niet om dyner kleederen wille, ende en weest niet stout in dijn ^c eere: want de Heere is wonderlick in syne wercken, ende niemandt en weet, wat hy doen wil.

b Actu. 12.c.21.

c Wanneer du in dyner maiesteyt ende ghewelt moest verschijnen.

5

Vele Tyrannen hebben neder op de Aerde moeten sitten, ende dien is de kroone opghesettet, op dien men niet ghedacht en hadde.

6

^d Vele groote heeren zijn te niete gheworden, ende gheweldighe Koninghen zijn anderen in de handen ghegheuen.

d 1.Sam. 15.c.26. Esther. 6.b.10. ende 7.b.10.

7

^e Verdoemt niemandt, eer du de saecke verstaest: verstaetse eerst, ende straffet dan.

e Deute. 13.b.14. ende 17.a.6. Iosu. 7.b.13. ende 22.b.13. Ioan. 7.f.51.

8

^f Du en salt niet oordeelen, eer du de saecke hoorest, ende laet de lieden te voren wtspreken.

f Prouer. 18.b.13.

9

Vermengt dy niet in vreemde saken, ende sitt niet by een onrecht oordeel.

B.10

^* Mijn kindt, steeckt dy niet in menigherley handel: ⁺ want so du menigherley voorneemst, so en saltu niet vele daer aen winnen,

* Cap. xi. Lut.

+ Vele handelen en maken niet rijcke.

11

Of du schoon seer daer na staest, so en verkrijghestu het doch niet: ende of du schoon hier ende daer flickest, so en koemstu daer doch niet wt.

12

^g Daer is menich, die laet het hem suer worden, ende haestet tot rijckdom, ende verhindert slechs hemseluen daermede.

g Prouer. 10.c.22.

13

^h Daerenteghen is daer menich, ⁺ die het laett sachte aenkomen, die wel hulpe behoeft, ende is daertoe swack ende arm, ⁱ dien siet God aen met ghenaden, ende helpet hem wt der ellende, ende brengt hem tot eeren, so dat hen vele daer van verwonderen.

h Hiob. 42.b.10.

+ God maeckt rijck ende arm.

i Hiob. 42.b.12.

14

^k Het koemt alle van God, gheluck ende ongheluck,

k Hiob. 1.b.12. Threno. 3.d.37. Hesek. 18.a.4.

15

het leuen ende de doot,

16

^l armoedt ende rijckdom.

l 1.Reg. 2.a.7.

17

^m Den vromen gheeft God goeden, die daer blijuen, ende wat hy voorneemt, dat ghedijet altijdts.

m Prouer. 10.c.22

18

ⁿ Daer is menich, die vreck is, ende spaert, ende wort daer door rijck,

n Psalm. 39.a.7.

19

Ende denckt, hy heeft wat voor hem ghebracht: ende spreeckt: ^o Nu wil ick een goedt leuen hebben, eten ende drincken van mynen goeden.

o Luc. 12.b.19.

C.20

Ende hy en weet niet, dat zijn stonde so na is, ^p ende moet het altemael anderen laten, ende steruen.

p Hiob. 1.c.21. ende 27.b.19. Syrach. 5.b.14. Psalm. 49.b.18. 1.Timot. 6.a.7.

21

Blijft by Gods woordt, ende oeffent dy daer in, ^q ende blijft in dyne beroepinghe.

q mat. 10.b.16.d.38 Ephe. 4.a.1. 2.Pet. 1.b.10.

22

Laet dy niet verwonderen, ⁺ dat de Godloosen na goet pooghen: ^r betrouwet du God, ende blijft in dyner beroepinghe.

+ Blijft in dyner beroepinghe.

r Eccle. 2.a.7.

23

Want het is den Heere seer licht, ^s eenen armen rijck te maken.

s Iob. 42.b.10.

24

God seghent den vromen hare goeden, ende als den tijt koemt, so ghedijen sy haestelick.

25

^* Segghet niet: Wat helpt het my, ende wat hebbe ick daerentusschen?

* Een arme en sal niet vertzaghen: een Rijcke en sal hem niet vermeten.

26

Segt niet: Ick hebbe ghenoech, hoe kant my ghebreken?

27

^t Als het dy wel gaet, so denckt, dat het dy weder qualick gaen kan, ende als het dy qualick gaet, so denckt, dat het dy weder wel gaen kan.

t Syrach. 18.c.25.

28

^u Want de Heere kan eenen yeghelicken lichtelick in den doodt vergelden, also hijt verdient heeft.

u Ierem. 17.b.10. Psalm. 28.a.4. ende 62.b.13. Iob 34.b.11. Matth. 16.c.27. Rom. 2.a.6. 2.Corinth. 5.b.10. Apocal. 2.c.23.

29

Een quade vre maeckt, datmen alle vreuchde vergheet: ende als de mensche sterft, so wort hy ghewaer, hoe hy gheleeft heeft.

D.30

Daerom en saltu niemandt prijsen voor zijn eynde: want wat een voor een man gheweest zy, dat beuindtmen aen syne nakomelinghen.

31

^* Herberget niet eenen yeghelicken in dynen huyse: ⁺ want de wereldt is vol ontrouwe ende list.

* Cap. xii. Lut.

+ Herberget niet alleman.

32

Een valsch herte is, ghelijck als een lockuoghel op het slach, ende loeret hoe hy dy vanghen moghe.

33

Want wat hy goedts siet, dat duydet hy op het aller ergheste, ende het allerbeste, schendt hy op het allerhoochste.

34

^x Van eener voncken, wordt een groot vyer, ende de Godloose en houdet niet op, ^y tot dat hy bloedt verghiete.

x Iaco. 3.a.5.

y Prouer. 1.b.16. Esai. 59.a.7.

35

Hoedt dy voor sulcken schalcken: sy en hebben niets goedts in den sin, op dat sy dy niet een eewighe schande aenhanghen. ⁺

+ Wiemen weldaet bewijsen sal. Gal. 6.a.4. 1.Timoth. 5.a.8.

36

Neemstu eenen vreemden met dy in, so sal hy dy onruste maken, ende dy wt dynen eyghendomme drijuen.