Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat vij. Capittel.

Menigherley schoone leere ende onderwijsinghe.

A.1

DOet niet quaedts, so en gheschiedt dy niet quaedts. ⁺

+ Menigherley schoone leeren.

2

Houdt dy van den onrechten, so en treft dy gheen ongheluck.

3

^a Saeyet niet op den acker der ongherechticheyt, so en saltuse niet seuenuoudigen maeyen.

a Gal. 6.a.9. Iere. 4.a.4. Osee. 10.b.12.

4

Drenghet dy niet inden ampte voor God, ende en staet niet na gheweldt by den Koninck. ⁺

+ Drenghet dy niet in hooghe officien.

5

^b Laet dy niet duncken voor God, du zijst geschicket ghenoech daertoe, ende en laet dy niet duncken by den Koninck, du zijst wijs genoech daertoe.

b Eccle. 7.b.17.

6

Laet dy niet verlanghen Richter te zijn, want door dijn vermoghen, en salstu niet alle onrecht te rechte brenghen: du mochtest dy ontsetten voor eenen Gheweldighen, ende het recht met schanden vallen laten.

7

Richtet gheenen oproer aen inder stadt, ⁺ ende en hanghet dy niet aen den ghemeynen man:

+ Wie geernehooch ware, die hanget lieden aen hem, ende maect oproer: wil alle saken verbeteren, ende alle onrecht te recht brengen, ende meynet, God sal syne sake ende goede meyninghe aensien.

8

Op dat du niet dobbele schult dragen moetest: want gheene en sal onghestraffet blijuen.

9

Dencket oock niet: God sal mijn groote offer daer voor aensien, ende wanneer ick den Allerhoochsten God daer voor offere, so sal hy het aennemen.

B.10

^c Wanneer du biddest, so en twijffelt niet, ende en weest niet traech, aelmissen te gheuen.

c Iac. 1.a.6. Matth. 21.c.26.

11

Bespottet den bedroefden niet:

12

^d want daer is een, die kan beyde vernederen ende verhoogen.

d 1.Sam. 2.a.7.

13

Dichtet gheene leugenen teghen dynen broeder, noch teghen dynen vriendt.

14

Ghewennet dy niet ter leughene, ⁺ want dat is een schadelicke ghewoonheyt.

+ Leughene.

15

Weest niet klapperich by den ouden, ^e ende wanneer du biddest, so maect niet vele woorden.

e Matth. 6.a.7. Iesa. 1.b.15.

16

Oft het dy suer wordt, ⁺ met dyner neeringhe, ende ackerwercke, dat en laet dy niet verdrieten, ^f want God heeft het also gheschapen.

+ Uergil. Felices agricolas, bona si sua norint. Sed non sunt digni nosse.

f Gene. 3.b.19.

17

Verlaet dy daer niet op: dat den hoop groot is, met dien du quaedt doest.

18

Maer ghedenckt, dat dy de straffe niet verre en is.

19

^g Daerom verootmoedicht dy van herten: ^h want vyer ende wormen, is de wrake ouer de Godloosen.

g 1.Pet. 5.a.6.

h Iesa. 66.c.24. Iudit. 16.c.25. Marc. 9.e.47.

C.20

ⁱOuergheeft dynen vriendt niet, om eeniges goedts wille, noch dynen ghetrouwen broeder, om des besten gouts wille.

i Syrac. 9.b.12.

21

^k Scheydet dy niet van eenen vernuftigen ende vromen wijue, ^{+ l} want sy is edeler dan eenich gout.

k Prouer. 18.c.22.

+ Vrome vrouwe.

l Pouer. 31.b.10.

22

^m Eenen ghetrouwen knecht, ende vlijtighen arbeyder houdt wel.

m Leuit. 19.b.13. Syrac. 33.d.31. ende 34.c.27.

23

Eenen vromen knecht hebbet lief, ende en verhindert hem niet, so hy vrij worden kan.

24

ⁿ Hebstu vee, so neemt het waer, ende brenghet het dy nut in, so behoudt het.

n Deut. 25.a.4.

25

^o Hebstu kinderen, ⁺ so leertse, ende buyget haren hals van ieughet op.

o Prou. 13.c.24. ende 19.b.18. ende 23.b.13.

+ Kindertucht.

26

Hebstu dochteren, so bewaert haer lijf, ende en verweentse niet.

27

^p Houwelict dyne dochter, ⁺ so hebstu een groot werck ghedaen, ende gheeftse eenen vernuftighen manne.

p Tob. 7.b.15.

+ Dochteren

28

Hebstu een vrouwe, die dy lief is, so en laet dy niet van haer wenden, ⁺ haer te verstooten, ende en vertrouwet der ^q hatischen niet.

+ Vrome vrouwe.

q Dat is, na der Iodisschen wijse ghesproken, daer een echte vrouwe de ander wtboot. Maer by ons heetet so veel, als: Gelooft niet wat dy aenghebracht wordt, tegen dijn wijf, van boosen onnutten lieden, die voor dy huychelen, ende hart gram zijn.

29

^r Eert dynen vader van gantscher herten, ende en vergeet niet, hoe suer du dyner moeder gheworden bist.

r Exod. 20.b.12. Syrac. 3.a.9. Ephe. 6.a.2.

D.30

Ende ghedenckt, dat du van hen gheboren bist, ende wat kanstu hen daer voor doen, dat sy by dy ghedaen hebben?

31

Vreest den Heere van gantscher herten, ende houdt syne Priesteren in allen eeren.

32

Hebt lief dien, die dy ghemaeckt heeft, van allen krachten, ^s ende syne dienaers en verlaet niet.

s Deut. 12.b.18.

33

Summa: Vreest den Heere, ende eert den Priester: ende gheeft hen haer deel, ^t als dy gheboden is. ⁺

t Leuit. 2.a.1. Num. 18.a.8.

+ Vader ende moeder eeren.

34

Van den eerstelinghen, ende schuldtofferen ende hefofferen,

35

Ende wat daer meer gheheylicht wordt ten offer, ende allerley heylighe eerstelinghen.

36

^u Doet den armen handtreyckinge: op dat du rijcklick gheseghent wordest,

u Syrac. 12.a.8. Gala. 6.b.10. Tob. 7.b.17.

37

Ende dyne weldaedt dy aenghenaem make, voor allen leuendighen menschen, ^x Ia bewijst oock dyne weldaedt aen den ^y dooden.

x 4.Esd. 2.c.23. Tob. 1.b.17.

y haer te bewinden, ende eerlicken te begrauen, om Gods ende der opstandighe wille. Tob. 1.c.20.

38

^z Laet de weenende, niet sonder troost, maer treuret met den treurighen.

z Rom. 12.b.15. Hiob. 29.c.25.

39

^a Het en zy dy niet swaer, de krancken te besoecken: want om des wille saltu geloonet worden.

a Matth. 25.d.36. Syrac. 28.b.12.

40

Wat du doest, daer bedenct het eynde inne, so en saltu nemmermeer quaedt doen.