Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xvij. Capittel.

Uan de grouwelicke duysternisse in Egypten, ende blindtheydt der Godloosen.

A.1

GRoot ende ^a onwtsprekelick zijn dyne gherichten Heere, ⁺ daerom ^b feylen oock de dulle lieden.

a Rom. 11.d.33.

+ Van der grousamen Egyptischen duysternisse. Exod. 10.c.23.

b Dat is, Hare aenslaghen tegen de rechtueerdigen gaen te rugghe, Psalm. 68. Dyne vyanden feylen etc.

2

Want doe sy meynden, dat heylighe volck onder te drucken, ^c werden sy, als de onrechtueerdighen, der duysternisse ghebondene, ende der langhen nacht gheuanghenen, ende als de veldtuluchtighen, laghen sy onder de daken besloten, voor der eewigher wijsheyt.

c Exod. 10.c.23. Psalm. 105.c.28.

3

Ende doe sy meynden, hare sonden souden verborghen, ende onder eenen blinden bedecksel, vergheten zijn, werden sy afgrijselicken verstroyet, ende door ^* speuckerije verschricket.

* Of, ghespuyssichte, gheestuertooninghe

4

Want oock de hoecken, daer sy in waren, en konden sy sonder vreesen niet bewaren: daer was een bolderen rontom haer, datse verschrickede, ende veruaerlicke laruen verschenen, daer sy hen van ontsetteden.

5

Ende het vyer vermochte met geener macht, hen te lichten, noch de lichte vlammen der sterren, konden dien ellendigen nacht niet licht maken.

6

Maer hen verscheen wel een selfbernende vyer, vol verschrickinghe: doe verschrocken sy voor sulcker speuckerije, dat doch niets en was, ende dachten: Daer ware noch wat ergers voorhanden, dan dat sy saghen.

7

^d Het guychelwerck der swarten konst, lach oock daerneder, ende het roemen van harer konst, werdt te schanden.

d Exod. 7.c.22. ende 8.a.7.

8

^e Want die hen onderwonden, ⁺ de vreese ende verschrickinge, van den krancken zielen te drijuen, die werden selues kranck, datmen oock harer vreese spottede.

e Exod. 9.b.11.

+ Daer hadden de toouenaers oock de droesen, gelijck als de andere Egyptenaers.

9

Ende wanneerse al schoon, gheene sulcke verschrickinghe hadde verschricket,

B.10

so hadden sy doch moeten van vreese, vergaen, doe de dieren onder haer quamen, ende de slanghen met hoopen, also ^* tzisseden: dat sy oock in de locht, dier sy doch niet ontbeeren en konden, niet geerne en saghen.

* bliesen

11

Want dat een so vertzaghet is, ⁺ dat maeckt syne eyghen boosheydt, die hem ouertuyghet ende verdoemet: ende een verschrocken consciencie, versiet haer altoos des erghensten.

+ Conscientia, mille testes.

12

^f Want de vreese koemt daer van, dat hem eener niet en betrouwet te verantwoorden, noch eenighe hulpe weet.

f Psalm. 46.a.2.

13

Waer nu weynich troost is in der herten, daer maeckt dat selue vertzaghen noch bangher, dan de plaghe selues doet.

14

Die nu, die te gelijcke de selue nacht sliepen, (welcke een grouwelicke ende een rechte nacht, ende wt der grouwelicker Helle hoeck ghekomen was.)

15

Dier werden sommige door grousame ^g speuckenisse omghedreuen, ende sommighe vielen daer neder, dat sy hen des leuens ^h afsloeghen:

g Of, ghespuysen, gheestuertoonnghe

h Of, vertwijffelden

[fol. 30r]

want een gantsch ⁱ snelle ende onuersienige vreese, quam ouer haer.

i Of, rassche

16

Dat waer een was, die daerin gegrepen wert, die was ghelijck, als in eenen Kercker versloten, sonder ijseren bewaert:

17

Hy ware een Ackerman, oft Herder, ofte een Arbeyder in der woestijne: maer hy moeste, also ouerraschet, sulcken onuermijdtlicken noodt draghen.

18

Want sy waren altemael, met eenerley ketene der duysternisse gheuanghen, wanneer waer een windt bruysede, ofte de voghelen soete songhen, onder den dicken tacken, ofte dat water met vollen loope ruysschede.

19

Ofte de steenen met stercken bulderen vielen, ofte de springende dieren, die sy niet sien en konden, liepen, ofte de grousame wilde dieren huyleden, ofte de wederluydt wt den hoolen berghen klinckede: so verschrickte het haer, ende maecktese vertzaghet.

C.20

De gantsche wereldt hadde een klaer licht, ende ghinck in onuerhinderden wercken.

21

Alleene ouer desen, stondt eene diep nacht, welcker was een beelt der duysternisse, die ouer haer komen soude: doch sy waren hen selues swarer, dan de duysternisse.