Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xvj. Capittel.

Hoe God de boose straft, de gheloouighe leydt, beschermt, ende behoudt, hoe hy hen goedt doet, ende veel wonders om harent wille werckt.

A.1

DAerom werden sy met derseluer gelijcken billick geplaecht, ^{+ a} ende werden door de veelheyt der booser wormen, gemartelt.

+ God straffet de boosen, ende beschuttet de vromen.

a Exod. 8.c.24. Sapient. 11.b.18.

2

Teghen welcker plaghe, dedestu dynen volcde goet, ^b ende bereyddest hen een seltzame spijse, namelicken, Quackelen ter ^c neeringhe, na welcker sy belust waren.

b Num. 11.d.31. Exod. 16.b.14. Psalm. 78.c.27. ende 105.e.40.

c Of, voetsel

3

Op dat die na sulcker spijse belust waren, door sulcke gegeuen ende toegeschickede Quackelen, ooc leerden der natuerlicken nootdurst afbreken: de andere nu, die eenen kleynen tijt kommer geleden hadden, eener nieuwer spijse mede genietten.

4

Want het soude also zijn, dat den ghenen, die tyrannichlick handelen, sodanighen kommer ghebuerde, die niet op te houden en ware, doch desen alleenlick een onderwijsinghe geschiedde, hoe hare vyanden gheplaecht werden.

5

^d Voorwaer ouer dese quamen oock boose toornighe dieren, ende werden ghebeten ende verdoruen, van den krommen slanghen.

d Num. 21.a.6. 1.Corin. 10.a.9.

5[6]

Doch bleef de toorne entlicken niet, maer werden eenen kleynen tijt verschrickt, ter waerschuwinge: want sy hadden een ^e heylsaem ^f op dat sy gedachten aen het ghebot dyner Wet.

e Num. 21.a.8. Ioan. 2.b.14.

f De coperen slanghe was dit teecken, tegen de vyerighe slanghen.

[fol. 29v]

7

Want die hen tot den seluen teecken keerden, die werden ghesont: niet door dat, dat sy aensaghen, maer door dy aller Heylandt.

8

Ende aldaer bewesestu onsen vyanden mede, dat du bist de Helper van allen quade.

9

^g Doch gene werden door sprinckhanen ende vlieghen doot ghesteken, ende en konden gheene hulpe haers leuens vinden: want sy warens weerdt, dat sy daermede gheplaecht werden.

g Exod. 8.c.24. ende 10.a.4. Psalm. 105.d.34. Ioel. 1.a.4. Apoc. 9.a.3.7.

B.10

Doch dynen kinderen, en konden oock de verghiftighe draken tanden niet schaden: want dyne barmhertichyet was daer voor, ende maecktese ghesondt.

11

Want sy werden daerom also ghestraffet, ende flucks weder gheheylet, op dat sy aen dyne woorden leerden ghedencken, ende niet te diep in de verghetenheydt en vielen, maer bleuen onafghewendet van dynen ^h weldaden.

h Dat sy niet en vergeten der wonderteeckenen, die hen gheschiedt ende betooget waren.

12

Want gheen kruydt ofte plaester heyledese, ⁱ maer dijn woordt, Heere, dwelcke alle dinck heylet.

i Psalm. 107.c.20. Matth. 8.a.8.

13

^k Want du hebst macht, beyde ouer het leuen, ende ouer den doodt, ende du voerest henen onder tot der Hellen poorten, ende voerest weder daerwt.

k Deut. 32.d.39. 1.Sam. 2.a.6.

14

Een mensche nu, so hy yemanden doodet door syne boosheydt, so en kan hy den wtgheuaren gheest, niet weder brenghen, noch de verscheydene ziele, weder halen.

15

^l Doch onmogelick is het, dyner handt te ontulieden.

l 2.Mach. 6.c.26. Psalm. 139.a.8. Amos 9.a.2. Ione 1.a.3.

16

^m Want de Godloosen, die dy niet kennen en wouden, zijn door dynen machtighen arm ghegheesselt, doe sy door ongewoonlicken reghen, haghel ende water, dien sy niet ontgaen en konden, veruolghet, ende door het vyer ⁿ opgegheten werden.

m Exod. 9.c.23. Psalm. 78.e.47. ende 105.d.32.

n Of, verslonden

17

Ende dat was dat allerwonderlickste, dat dat vyer, aent aller meeste ^o in water brandde, welcker doch alle dinck wtblusschet: want de wereldt streedt voor de rechtueerdighen.

o Dat is, in slachreghene

18

Onderwijlen matighede haer de vlamme, op dat sy Ia de dieren niet en verbrandde, die onder de Godloosen ghesonden waren, maer dat sy selues sien moesten, hoe sy door Gods gherichte, also veruolghet werden.

19

Onderwijlen nu brandde de vlamme int water, bouen de macht des vyers, op dat het de onrechtueerdighen ommebrochte.

C.20

^p Daerenteghen gheneerdestu dijn volck met Enghelspijse, ende sondest hen bereydet broodt van den Hemel, sonder arbeydt, dwelcke vermochte ^q allerley lust te gheuen, ende was eenen yeghelicken na synen smake euen.

p Exod. 16.b.14. Num. 11.a.7. 2.Esd. 9.c.20. Psalm. 78.c.25. ende 105. e.41. Ioan. 6.d.31.

q Dat is, Hy konde het maken, waer toe hy woude, backen, braden, sieden, koken, opdroogen etc.

21

(Want somen op dy wachtet, dat maket dynen kinderen openbaer, hoe soete dat du zijst:) want een yeghelick maeckte daeruan, wat hy woude, daerna als hem lust aen quam, sus oft so te maken.

22

^r Ende daer bleef oock de sneeu ende haghel in den vyere, ende en versmolten niet: op dat sy ghewaer werden, dat dat vyer, dat oock in den haghel brandde, ende in reghen blixemde, der vyanden vruchten verdorue.

r Exod. 9.c.23.

23

Dat selue vyer, op dat hen de rechtueerdigen ^s† bekeerden, moeste het syner eygen kracht vergheten.

s† And. gheneerden

24

Want de creature, die dy, als den Schepper, dienet, is heftich ter plaghe, ouer de onrechtueerdighen, ende matighet haer ter weldaedt ouer die, die dy betrouwen.

25

Daerom liet hy haer, oock op dit mael, in allerley veranderen, ende diende in der gaue, welcker alle gheneerde, na eens yeghelicken wille, als hy het behoefde.

26

Op dat dyne kinderen leerden, die du Heere lief hebst, ^t dat niet de ghewassen vruchten, den mensche gheneeren, ^u maer dijn woordt onderhoudt die, die aen dy gheloouen.

t Deut. 8.a.3. Matth. 4.a.4.

u Iere. 15.b.16.

27

Want dat ghene, dat van den vyere niet verteert en wert, dat wert slechs voor eenen ^x kleynen glantze der Sonnen warm, ^y ende versmeltede.

x Of, slechten

y Exod. 16.c.21.

28

Op dat het kondt werde, ⁺ dat men dy, eer de Sonne opgaet, dancken soude, ende voor dy treden, wanneer het licht opgaet.

+ Daer het Hemelbroot van der Sonnen versmeltede.

29

Want eens ondanckbaren hope, sal als den rijm inden winter vergaen, ende als een onnut water verulieten.