Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xvj. Capittel.

A.1

VVee dy Babylon ende ^a Asia, ⁺ wee dy Egypten ende Syrien.

a 4.Esd. 15.e.46.

+ Teghen Babylon, Asien, Egypten ende Syrien.

2

^b Gordet v met sacken ende hayren kleederen, beweenet uwe kinderen, weset bedroeft, want uwe verderffenisse is hier.

b Ierem. 49.a.3. Ion. 3.a.6.

3

Een sweerdt wort ouer v ghesonden, wie wil het afwenden?

4

Een vyer wort ouer v ^c ontfuncket, wie wil het blusschen?

c Of, ontsteken

5

Ongeluck sal ouer v komen, wie wil het verdrijuen?

6

Kan eener eenen hongherighen Leeuwe, in den woude verdrijuen? ofte kan eener het vyer in stoppelen, dat begonnen heeft te branden, blusschen?

7

Kan eener eenen pijl, van eenen stercken Schutter gheschoten, weder te rugghe drijuen?

8

De stercke Heere sendet ougheluck, wie wil het afwenden?

9

Het vyer is in synen toorne ontfuncket ende wtghegaen, wie wil het blusschen?

B.10

Hy sal blixemen, wie en sal niet verschricken? ^d hy sal donderen, wie en wil niet beuen?

d Psalm. 18.b.14.

11

God dreyget, wie en wil niet gantschelicken voor hem wtgheroeyet worden?

12

^e Het Aertrijck beuet, ende syne fondamenten, de Zee wallet van den gronde, ende hare vloeden zijn onrustich: oock de visschen, voor den Heere, voor der klaerheyt syner kracht.

e Psalm. 18.a.8. Iudic. 16.b.18. Matth. 27.f.51.

13

Want syne rechter hant, die den boghe spannet, is sterck, syne pijlen zijn scherp, die hy schiett, ende en feylen niet, so hyse schiett in de eynden der werelt.

14

Siet, de quaden zijn ghesonden, ende en sullen niet wederkeeren, tot dat sy op Aerdtrijck komen.

15

Het vyer is ontfuncket, ende en sal niet wtgheblusschet worden, tot dat het de fondamenten der Aerden verteeret.

16

Ghelijck als den pijl, die gheschoten wordt van eenen stercken Schutter, niet weder te rugghe en vaert, also en sullen de quaden, die op Aerden gheschicket zijn, niet wederkeeren.

[fol. 16v]

17

Wee my, wee my, wie wil my in dier tijt ontlossen?

18

Beghin der smerten ende vele suchtens: beghin der dierten ende vele doots: beghin der krijghen, ende de Gheweldighen sullen verschricken: beghin des quaets, ende sy sullen alle beuen.

19

Wat wil ick doen, wanneer nu de quaden alle komen?

C.20

Siet, ^f hongher, plaghe, druck, angst, zijn gesonden, gheesselen ter beteringhe.

f Syrac. 40.b.19. 4.Esdr. 15.e.49. 2.Reg. 6.c.25. Ierem. 24.b.10. Hesek. 6.b.11.

21

Doch in dien allen, en sullen sy hen niet bekeeren van harer boosheyt, sullen oock der geesselen niet ghedencken.

22

Siet, het koorne sal so vele, ende verachtet zijn op Aerden, dat sy meynen sullen, het stae wel: dan sullen de quaden op Aerden wassen, krijch, dierte, ende groote onruste.

23

Want vele die op Aerden woonen, sullen van hongher steruen, de andere worden verslaghen, die den hongher ontrennen.

24

Ende so sy doodt zijn, sullen sy als dreck, henen gheworpen worden, ende niemandt en salse troosten: want het Aerdtrijck sal een woestijne, ende de steden sullen neder gheworpen worden.

25

Niemandt en salder zijn, die de Aerde besaeye ofte bouwe.

26

De boomen sullen vrucht gheuen, ende niemandt en salder zijn, diese aflese.

27

De druyuen sullen tijdich worden, ende niemandt en salse treden: want aen allen plaetsen, sal groote ^g eensaemheyt zijn.

g Of, verlatenisse, woestheyt

28

Also dat eener gheerne eenen mensche saghe, ende zijn stemme hoorede.

29

Ergens sullen tien van eener gantscher stadt ouerblijuen, ende twee in den velde, die hen in dicken wouden verberghen sullen, in den klouen der rotzsteenen.

D.30

Gelijck als aen eenen Olyboome, dry of vier olijuen blijuen.

31

Ofte so aen eenen wijnstocke, die afghelesen is, sommighe druyuen staen blijuen, van dien, die vlijtighen nasoecken.

32

Also sullen te dier tijt, dry ofte vier ouerblijuen van dien, die hare huysen doorsoecken met den sweerde.

33

Het landt sal woest worden, de velden sullen verouden, in allen weghen ende straten sullen doornen wassen, daerom dat niemant daer door en wandelt.

34

De maechden sullen treuren, dat sy gheen ^h houwelickgheselschap en vinden, de vrouwen, dat sy gheen mans en hebben: hare dochteren, dat sy hulploos zijn.

h Of, eegade

35

In den krijghe sullen hare bruydegoms omkomen, ende hare mans van hongher steruen.

36

Hooret dit, ghy Dienaers des Heeren, ende verstaet het.

37

Siet, dit is het woordt des Heeren, dat nemet aen, ende en ghelooft den Goden niet: de Heere spreeckt,

38

Siet, de quaden komen, ende en sullen niet vertoeuen.

39

Ghelijck als een swanger vrouwe, die na den negen maenden, eenen sone baren sal, so de stonde der geboorten hier is, een vre, twee, dry daer te voren, de kints wee benauwen ende oueruallen haer: ⁺ ende so het kindt aen de gheboorte koemt, vertoeuen sy niet eenen ooghenblick:

+ Hoemen hem draghen sal in druck ende lijden.

E.40

Also sullen oock de quaden, op Aerden te komen, niet vertoeuen: de werelt sal suchten, ende smerten sullen haer aengaen.

41

Mijn volck, hooret een woort, ⁱ Rustet v ten strijde, ende in allen quaden ^k weset als de vreemdelinghen op Aerden.

i Ephe. 6.b.11.

k Gene. 47.a.9. 1.Para. 30.b.15. Hebr. 11.b.13. 1.Petr. 2.b.11.

42

Die verkoopt, die zy als die vliede: die daer koopt, als die verliesen sal.

43

^l Die koopmanschap drijft, als die, die daer gheen nutte wt hebben en sal: die daer bouwet, als die, die daer niet in woonen en sal.

l 1.Corint. 7.c.27

44

Die daer saeyet, als die, die niet maeyen en sal: die den wijngaert snijdt, als die, die niet de druyuen snijden sal.

45

Die hem verhouwelicket, als die, die geen kint hebben en sal: die hem niet verhouwelicket, als de weduwaers.

46

Ende daerom, die daer arbeyden, die arbeyden te vergheefs.

47

Want vreemde sullen haer vrucht insamelen, ende haer ^m goedt roouen, hare huysen omkeeren, hare kinderen geuancklick nemen: want in gheuanckenisse ende dierte, sullen syse baren.

m Hebr. 10.d.34.

48

Ende die haren handel voeren met rooue, so sy doch hare steden, huysen, goederen ende persoonen vercieren,

49

Sal ickse doch so vele meer straffen, om harer sonde wille, spreeckt de Heere.

F.50

Gelijck als een hoere, een vrome ende deuchsame vrouwe hatet,

51

Also sal oock gherechticheydt haten, de boosheyt, so sy haer vercieret, ende salse opentlicken aenklagen, so die komen sal, die ^n† daer beschermt, die alle sonde op Aerden meten wil.

n† An. den beginner aller sonde op Aerden, stueren sal.

52

Ende daerom en wort haer niet gelijck, noch haren wercken:

53

Want het is noch om een kleyne tijt te doen, so wort de boosheyt van der Aerden ghenomen, ende gherechticheyt sal onder v heerschen.

54

De sondaer en sal niet spreken: Hy en hebbe niets ghesondighet: want gloeyende kolen salmen op synen hoofde branden, die daer voor God ende syner eere sprake, Hy en hadde niet ghesondighet.

55

^o Siet, de Heere kent alle wercken der menschen, hare aenslagen ende ^p ghedachten, ^q oock hare herten.

o Syrac. 23.c.27. Luc. 16.b.15.

p Iob. 43.a.4. Syrach. 42.a.1.

q Ierem. 17.b.10.

56

Want hy sprack: ^r Het worde de Aerde, ende sy wert: het worde den Hemel, ende hy wert.

r Gene. 1.a.1. Iudic. 16.b.17. Psalm. 33.a.9.

57

In synen woorde zijn de Sterren ghemaeckt, ^s ende hy alleen weet haer ghetal.

s Psalm. 147.a.4. Iesai. 40.c.26.

58

Hy doorgrondet den afgrondt ende syne diepte: Hy heeft de Zee ende haer begrijp ghemeten.

59

De Zee heeft hy int middel der wateren besloten, ende ^t de Aerde heeft hy ouer het water ghehanghen, met synen woorde.

t Iob. 38.a.6. Psalm. 24.a.1. ende. 136.a.6.

G.60

^u Den Hemel spannet hy als een ghewelf, ouer de wateren heeft hy hem ghesettet.

u Iesai. 40.c.21. ende 44.c.24.

61

In der woestijne heeft hy fonteynen gemaect, ende op de hoochten der berghen, ^x zeen, datter af vlieten de wateruloeden van den hoogen rotzsteenen, daer met sy het Aertrijck vochteden.

x Dat is, staende water

62

^y Den mensche heeft hy ghemaeckt, ende zijn herte, heeft hy midden in hem ghesettet: heeft hem eenen adem inghegheuen, het leuen ende verstandt, oock den Gheest des Almachtighen Gods,

y Gene. 1.2.5.

63

Die alle dinck ghemaeckt heeft, ende die alle heymelicheyt der Aerden doorgrondet.

64

^z Die weet uwe aenslaghen, ende wat ghy in uwen herten ghedencket, so ghy sondiget, ende uwe sonde verberghet.

z Ierem. 17.b.10. Psalm. 7.b.10.

65

Daerom so heeft God doorgrondet alle uwe wercken, ende salt v alle voorts trecken ende rueren.

66

Ende so uwe sonden voorts ghetoghen worden, sullet ghy schaemroodt worden voor den menschen, ende ^a uwe sonden, sullen uwe aenklaghers worden op dien dach.

a Sapien. 4.b.14.

67

Wat willet ghy doen? oft hoe willet ghy uwe sonde, voor God ende synen Engelen verbergen?

[fol. 17r]

68

Siet, de Richter is God, ^b vreest hem, latet af van uwen sonden, ende verghetet uwer ongherechticheyt, en drijftse niet voort ende voort, so sal v God beleyden, ende van allen drucke verlossen.

b Eccle. 12.b.11. Apocal. 14.a.7.

69

Want siet, een ^c† groot Heyrhoorne, gheeft synen gheschal ouer v: sy sullen sommighe wt v nemen, ende sullen met den Godekens, de ^d ledighe spijsen.

c† An. brandt ofte vyer eens grooten hoops is aenghegaen ouer v: sy etc. ende sullense den Afgoden ter spijse, slachten.

d Of, ledichganghers

H.70

Ende die hen verwillicht hebben, sullen hen tot eenen spotte, tot eener versmaetheydt ende vertredinghe worden.

71

Want het sal ^e† den plaetsen een plaetse zijn, ende inde ommeligghende steden, een groot oproer ouer die, die God vreesen.

e† And. zijn aen allen plaetsen, ende inden etc. steden, een etc.

72

Sy sullen zijn als de woedende, niemanden sullen sy ouer sien: beroouen ende verstooren sullen sy alle die, die God vreesen.

73

^f Verwoesten sullen syse, haer goedt sullen sy hen nemen, ende wt haren huysen stooten.

f 4.Esd. 16.e.47.

74

Dan sal het kondt worden, wie myne wtuerkoren zijn, ^g ende die sullen beproeft worden, als het gout in den vyere.

g Sapient. 3.a.6. Sacha. 13.a.8. 1.Pet. 1.a.7.

75

Hooret, myne gheliefden, spreeckt de Heere: siet, de daghen des drucks zijn hier, doch ick wil v verlossen.

76

Verschricket niet, twijfelet niet, God is uwe Hooftman.

77

Welcke myne gheboden ende ordeninghen houdet, spreeckt de Heere, ^h die en late hem de sonden niet ouerweghen, noch syne boosheden ouerklimmen.

h Rom. 6.b.12.

78

Wee dien, die met haren sonden ende boosheden ghebonden ende verstricket zijn, als een veldt met eenen woude ommeuanghen, ende synen voetpadt met doornen ouertoghen is, dat hem niemandt wandelen en kan, ende dan so neemtmen hem, ende werpt hem int vyer, ende verbrandt hem.

Eynde des vierden Boecx Esdre.