Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat x. Capittel.

A.1

ENde het begaf hem, doe mijn sone in zijn slaepkamer ghinck, viel hy neder, ende sterf.

2

Doe ^a keerden wy alle de lichten omme, ende alle myne nabeuren ende metburgheren stonden op, my te troosten: doe rustede ick tot op de nacht des anderen daechs.

a Of, wy bluschten wt alle etce.

3

Ende doe sy alle rusteden, om dat sy my troosteden, doe rustede ick: ende stondt by nachte op, ende vloot, ende quam hier henen in dit velt, als du dan siest.

4

Ende hebbe my voorghenomen, in de stadt niet te komen, maer hier te blijuen, ende noch te eten noch te drincken, ende sonder ophouden te treuren, klaghen ende vasten, tot dat ick sterue.

5

Doe liet ick myne reden, daer ick inne was, vallen, ende sprack tot haer in toorne:

6

Du dwaesachtighe onder allen wijuen, siestu niet onse treuren, ende wat ons ontmoetet?

7

Dat Zion onse moeder, gantsch treurich ende bekommert is, ende sy gantsch vernedert ende ellendich is?

8

Dewijle wy nu alle treuren ende droeue zijn, want wy zijn alle bekommert: du doch treurest van eens soons weghen?

9

Vraghet de Aerde, so sal sy het dy segghen: want sy is die, die billicken beweenen sal den val, so veler, die op haer wassen.

B.10

Want wt haer zijn van aenbeginne alle menschen gheboren, ende andere sullen komen: ende siet, sy wandelen schier alle in verderffenisse, ende harer vele worden wtgheroeyet.

[fol. 13r]

11

Wie sal nu billicker meer treuren, dan die, die een sulcke groote menichte verloren heeft? ende niet du, die alleen treurest van eenes weghen.

12

Woudestu nu spreken, Mijn treuren is niet ghelijck dat treuren der Aerden: want ick hebbe de vrucht mijns lijfs verloren, die ick met droeffenisse ende smerten ghebaert hebbe.

13

Maer de Aerde na der ordeninghe der Aerden, dat vele in haer henen gaen, als dan gheschiet.

14

So segge ick dy: Ghelijcker wijse als du met arbeyt ende smerten ghebaert hebst, also gheeft oock de Aerde hare vrucht, van aenbeginne den mensche, dien, diese ghemaeckt heeft.

15

^b Ende daeromme behoudt dyne smerten by dyselfs, ende draecht het manlicken, dat dy ontmoetet is.

b Hebre. 11.d.35. ende 12.a.1.

16

Want so du de ordeninghe Gods ^c rechtueerdighest, ende synen raedtslach in tijts aennemen salst, so saltu oock daer in gheloeft worden.

c Of, recht bekent,

17

So gaet nu in de stadt tot dynen manne.

18

Doe sprack sy: Dat en doe ick niet, ick en gae in de stadt niet, maer hier wil ick steruen.

19

Doe sprack ick wijder met haer, ende seyde:

C.20

Doet sulcks niet, maer laett dy ghesegghen, ende volghet my: want hoe vele toeuallen heeft Zion? wort doch ghetroostet, om des treurens wille Ierusalem.

21

Want du siest, dat onse Heylichdom gantsch woest gheworden is, onsen Altaer ghebroken, oock onsen Tempel.

22

^d Onsen Psalter leyt neder, het lofghesanck swijcht, onse vreuchde is veruloten, het licht onses Candelaers is gheblusschet, de ^e Arcke des Verbondts is ons ghenomen, alle onse ^f heylicheyt is beulect, ende de Naem, die ouer ons aengheropen is, die is schier gantsch ontheylighet, onse kinderen zijn versmadet, onse Priesteren verbrandt, onse Leuiten in gheuanckenisse gheuoert, onse dochteren gheswacket, ende onse vrouwen gheschendet, onse vromen gherooft, ende onse kinderen verdoruen, onse ionge manschap dient, ende onse stercke Helden, zijn swack gheworden.

d Ierem. 5.d.33. ende 6.a.9. ende 25.b.10.

e Of, lade kiste

f Of, heylige dinghen zijn etce.

23

Ende dat het grootste seghel is, Zion is opghedaen van syner eere: ^g want sy is ghegheuen in de handen dier, die ons haten.

g 2.Reg. 25.a.1.

24

Ende daeromme, so slaet du dijn treuren wt, ende legghet henen de veelheydt der smerten, daermede dy de Stercke ghenadich zy, ende dat dy de Allerhoochste ruste gheue van dyner arbeydt ende moeyte.

25

Als ick also met haer sprack, doe lichtede ende glinsterde haer aenghesichte, dat ick my voor haer vreesde, ende ghedachte: Wat is dat?

26

Ende van stonden aen liet sy een groote stemme wt, vol vreesen, dat de Aerde beefde van der stemme des wijfs.

27

Ende ick sach op, ende siet, de vrouwe en was daer nerghens meer: maer aen derseluer plaetse wert een stadt gebouwet, ende een groote plaetse ten fondamenten, betooghet: doe verschrack ick, ende schreydde met luyder stemmen, ende sprack:

28

Waer is Vriel de Engel, ^h die vanden beginne tot my ghekomen is? want hy heeft ghemaeckt, dat ick in vele ende hooghe ghedachten ghekomen ben: ende mijn eynde is gheworden ter verderflicheydt, ende mijn ghebet tot smaetheyt.

h 4.Esdr. 4.a.1.

29

Ende als ick sulcks sprack, so quam hy tot my:

D.30

Ende sach my, ende ick lach als een doode, ende mijn verstandt was verandert, ende hy nam my by der rechter handt, ende sterckede my, stelde my op myne beenen, ende sprack tot my:

31

Wat is dy? ende waerom is dijn verstandt bedroeft, ende het ghemoedt dijns herten? ende waerom bistu treurich? Ick sprack:

32

Daeromme, dat du my verlaten hebst, ende ick hebbe ⁱ na dyner reden ghedaen: ick ben int velt ghegaen, ende daer hebbe ick ghesien, dat ick niet segghen en kan.

i 4.Esdr. 9.c.29.

33

Hy sprack tot my: Staet ende weest manlick, so wil ick dy vermanen: doe sprack ick,

34

Spreeckt mijn Heere tot my, verlaet my niet, dat ick niet vergheefs en sterue.

35

Want ick hebbe gesien, dat ick niet en wiste, ende ghehoort, dat ick niet en weet:

36

Ofte wort mijn verstant bedroghen, ende mijn verheuen ghemoet, dwalende?

37

Nu doch bidde ick dy, dat du dynen dienaer tooghest, van deser verwonderinghe: doe antwoordde hy my, ende sprack:

38

Hoort my, so wil ick dy berichten, ende segghen, waer du dy van vreesest: want de Allerhoochste heeft dy vele heymelicke dinghen gheopenbaert.

39

Hy heeft ghesien, dat dynen wech gherecht is, ende du sonder ophouden treurich bist, voor dijn volck, ende een treffelicke klaghe voerest voor Zion.

E.40

Ende daeromme so verstaet het ghesichte, dat du voor onlanghe ghesien hebst, also:

41

^k Du hebst ghesien een wijf treuren, ende du hebstse ghetroostet.

k 4.Esdr. 9.d.38.

42

Ende als nu en siestu de ghestalt des wijfs niet meer, maer een stadt heeft dy ghedacht ghebouwet te worden:

43

Ende ghelijck sy dy van den valle haers soons gheseyt heeft, so is nu dit het bescheyt.

44

Het wijf die du ghesien hebst, dat is Zion: ende ghelijck sy dy gheseyt heeft, also saltuse oock in korten sien, als een stadt, opghebouwet.

45

Dat sy nu dy gheseyt heeft, sy zy dertich Iaer onuruchtbaer gheweest, dat zijn de dertich Iaer, daerin in haer niet gheoffert en is.

46

Na dertich Iaren dan, ^l heeftse Salomon gebouwet, ende heeft gheoffert, doe heeft de onuruchtbare eenen sone ghebaert.

l 1.Reg. 6.a.1.

47

Ghelijck sy dy dan gheseyt heeft, sy hebbe hem met arbeydt opghebracht, dat is de wooninghe gheweest te Ierusalem.

48

Dat nu de sone gestoruen is in harer kamer, dat is de val Ierusalems.

49

Ende du hebst hare ghelijckenisse gesien, hoe sy om haren sone treuret, ende dat duse hebst willen troosten, ende anders dat dy ontmoetet is, dat hebbe ick dy gheopent.

F.50

Ende nu siet God, dat du van herten treurich bist, ende lijdest van herten voor haer, so heeft hy dy oock hare klaerheyt ghetooghet, ende de schoonheyt harer cieraet.

51

Ende daeromme hebbe ick dy heeten op den velde blijuen, daer gheen huys ghebouwet en is.

52

Want ick wiste, dat de Allerhoochste dy dit woude tooghen.

53

Daeromme hiet ick dy op het velt gaen, daer gheen fondament noch bouwinghe en is.

54

Want aen der plaetse, daer de Allerhoochste zijn stadt tooghen woude, daer en soude gheens menschen ghebouwe zijn.

55

Ende daerom en vreeset dy niet, dijn herte en verschricke niet, maer gaet henenin, ende siet dat heerlick ende schoon gheboute, ende hoe groot

[fol. 13v]

het zy, ende hoe groot het dy duncket, na der ooghen meten.

56

Ende dan so saltu hooren, so vele als dyne ooren moghen vaten.

57

Want du bist voor velen anderen salich, ende bist genoemt by den Allerhoochsten, als de weynighen.

58

Morghen nacht nu saltu hier blijuen, so sal dy de Allerhoochste, der hooghen dinghen ghesicht tooghen, die hy doen sal dien, die op Aerden in den laetsten tijden woonen: doe sliep ick deselue ende de andere nacht, ghelijck hy my gheheeten hadde.