Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iiij. Capittel.

A.1

DOe antwoordde my de Enghel ^a Vriel, die tot my ghesonden wert,

a De Enghel straffet Esdram, dat hy de oordeelen Gods onderstaet te gronderen. 4. Esd. 10.c.28.

2

Ende sprack: Dijn herte heeft hem te vele ouernomen in deser werelt, ende du onderstaest te begrijpen den wech des Allerhoochsten.

3

Doe sprack ick: Ia Heere: ende hy antwoordde my ende sprack: Ick ben tot dy ghesonden, dry wegen aen te tooghen, ende dry gelijckenissen voor te houden.

4

So du my een wt desen aentooghen salst, so wil ick dy dan oock den wegh aentooghen, dien du begheerest te sien, ende wil dy berichten, van waer dat boosachtich herte zy.

5

Doe sprack ick: Segghet aen, mijn Heere: doe sprack hy tot my: Gaet henen, weghet my het vyer, ofte meett my het geblaes des wints, ofte roept my den dach weder, die henen is.

6

Doe sprack ick: Wie konde dat doen? waerom eyschestu dat van my?

7

Doe sprack hy tot my: Hadde ick op dy gheuraghet, hoe diepe wooninghen zijn in der Zee? oft hoe groote aderen int beghin des afgronts? oft hoe groote aderen op des Hemels ^b vasticheydt? oft welcke zijn des Paradijs wtganghen?

b Dat is, het firmament?

8

So sprakestu misschien tot my: Ick en ben in de diepte des afgrondts noyt ghekomen, noch oock inde Helle, so en ben ick in den Hemel niet henen op gheklommen.

9

Nu so hebbe ick dy alleen van vyer, windt ende dach, gheuraecht, door die du ghegaen bist, ende sonder die du niet zijn en machst, ende du en kanst my daer niet van antwoorden.

B.10

Ende sprack voorder tot my: Dyne eyghen dinghen, ende die met dy opwassen, en kanstu niet bekennen:

11

Hoe mochte dan dijn vat, den wech des Hoochsten vaten? ende nu in der verstoorerder wereldt verstaen de verstooringhen, die voor my openbaer zijn?

12

Doe sprack ick tot hem: Het ware beter, wy en waren niet, dan dat wy in boosheyt leuen, ende lijden, ende en weten niet, waerom.

13

Doe sprac hy tot my: ^c Ick quam in een wout:

c Iudic. 9.a.8. 2.Para. 25.b.18.

14

Daer hadden de houten eenen sulcken aenslach, ende spraken: Her, latet ons gaen, ende de Zee bekrijghen, datse voor ons wijcke, dat wy ons noch meer wouden maken.

15

Desghelijcken raedtslageden oock, de vloeden des Zees, ende spraken: Wel op, latet ons henen optrecken, ende latet ons de houten in den woude bekrijghen, dat wy onse landt wijder maken.

16

Ende den aenslach des woudts, wert ijdel: want het vyer quam, ende verteerde het.

17

Daertoe werdt oock de ghedachten des Zees te niete: want het zandt stondt, ende verhinderde de vloeden.

18

Wanneer du nu een Richter warest, tusschen desen tween, wien woudestu recht gheuen, ofte wien onrecht?

19

Doe sprack ick: Sy hebben, tis waer, beyde dwaesachtighe aenslagen gehadt: want den woude, is het Aerdtrijck ghegheuen, ^d ende der Zee oock haer plaetse, tot haren vloeden.

d Gene. 1.a.9. Iob. 26.b.10. Prouer. 8.c.29. Ierem. 5.c.21.

C.20

Doe sprack hy tot my: Du hebst recht geoordeelt: waerom en oordeelestu niet dyseluen ooc?

21

Want te ghelijcker wijse, als het Aerdtrijck den woude gegeuen is, ende de Zee synen vloeden: ^e also en konnen oock die, die op Aerden woonen, niets verstaen, dan dat op Aerden is: ende die, die op de Hemelen woonet, die kan alleen verstaens, wat op den Hemel is.

e Iesai. 55.a.8. Ioan. 3.a.6.b.12. 1.Corinth. 2.b.14. Sapient. 9.b.16.

22

Doe sprack ick: Ick bidde dy Heere, dat my verstandt ghegheuen worde.

23

Want ick hebbe niet willen, van dynen hoogen dingen spreken, maer van dien, die wy daechlicks handelen: namelicken, waerom Israel, van den Heydenen versmadet worde, ende waerom dat volc, dat du van allen tijden af lief gehat hebst, den Godloosen volcken, te straffen gegheuen zy, ende waerom de Wet onser vaderen te niete gheworden, ende het gheschreuen Verbondt nerghens meer en zy.

24

Ende wy zijn van der werelt henen geuaren, als de sprinckhanen, ende onse leuen, is een vreese, ende wy en zijn niet weerdich, barmherticheydt te verkrijghen.

25

Wat wil hy dan doen synen Name, die ouer ons aengheroepen is? van desen hebbe ick gheuraghet.

26

Doe antwoordde hy my, ende sprack: Hoe meer du ondergronden wilt, hoe meer du dy verwonderen salt, want den tijt loopt met haeste henen.

27

Ende en kanst niet begrijpen, want in koemstighen tijden den Rechtueerdighen toegheseyt is: ⁺ want desen tijt is vol boosheydt ende swackheyt.

+ Onbegrijpelic ist, dat den rechtueerdighen toegheseyt is.

28

Doch daer du my van vraghest, wil ick dy segghen: Het boose is ghesaeyet, doch syne verstooringhe is noch niet hier.

29

So nu het boose, dat gesaeyet is, niet verkeert en wort, ende de plaetse, daer dat boose gesaeyet is, niet henen en gaet, so en kan dat niet komen, dat met den goeden ghesaeyet is.

D.30

^f Want het boose saeyken, is in het herte des menschen, van den boosen inghesaeyet: hoe vele lasteren heeft hy doch tot op desen tijt gebracht? ende hoe vele sal het noch brenghen, tot datmen in de scheure koemt?

f Gene. 3.

31

Nu ^g metet du by dyseluen, wat een groote vrucht der Godloosheydt, ghebracht hebbe het boose zaedt?

g Of. ouerlegget

32

Ende somen syne aaren, dier gheen ghetal en is, afhouwet, wat een groote schuere sal het vullen?

33

Doe sprack ick: Hoe dat? ende wanneer wort dat? waerom is onser Iaren so weynich, ende zijn deselue so ellendich?

34

Doe antwoordde hy ende sprac tot my: ^h Haestet niet te vele ouer den Hoochsten: want dijn haesten ouer hem te zijn, is te vergeefs, du doest hem te vele.

h Of, loopt

35

Hebben niet de zielen der vromen oock, in harer heymelicheyt een vraghe van desen dingen ghehadt, ende ghesproken: Hoe langhe sal ick also hopen? wanneer koemt de vrucht myner ^i† schuere, ende myner belooninghe?

i† And. oogst,

36

Ende op dat gaf hem antwooordt Ieremiel de Ertzenghel, ende sprack: Dan, wanneer het getal der zaden in v veruullet wort: want in der wage heeft hy de werelt gheweghen:

37

Ende in der mate heeft hy den tijt gemeten, ende in den getale heeft hy den tijt ghetelt, ende en beweghet noch verruert het niet, tot dat deselue mate veruullet is.

38

Doe antwoordde ick, ende sprack: O heerschende Heere, nu zijn doch wy alle vol sonden,

39

Dat misschien omme onsent wille, de schuere der Rechtueerdighen, niet veruullet en worde, om der sonden wille dier, die op Aerden woonen.

[fol. 9v]

E.40

Doe antwoordde hy, ende sprack tot my: Gaet tot eener ^k swangheren vrouwe, ende vraghetse, wanneer sy hare neghen maenden veruullet hebbe, of dan het kindt meer konne in haer blijuen:

k met kinde,

41

Doe sprack ick: Neen Heere, dat en kan niet zijn: doe sprack hy, In der Hellen zijn de heymelicke ^l† ghemaken der zielen, der moeder gelijck.

l† And. kameren

42

Ghelijck de baermoeder haestet, so den tijdt ende noodt der gheboorte daer is, ^m also haestet oock die, te gheuen, dat haer beuolen is.

m 4.Esdr. 7.d.32. Apocal. 20.b.13.

43

Van den aenbeghinne wordt dy ghetooghet, wat du begheerest te sien.

44

Doe antwoordde ick, ende sprack: Hebbe ick ghenade voor dy gheuonden, ende isset moghelick, ende ben ick dies weert, so tooghet my,

45

Ofter noch meer sal komen, dander voor by ghegaen is, of ofter meer voor by ghegaen is, dan toekoemstich zy?

46

Dat voor by ghegaen is, dat weet ick, maer wat toekoemstich is, dat en weet ick niet.

47

Doe sprack hy tot my: Staet op de rechter zijden, so wil ick het dy by een ghelijckenisse wtlegghen.

48

Doe stondt ick, ende siet, eenen gloeyenden ouen, ghinck voor my henen: ende als de vlamme voorby ghinck, doe nam den roock ouerhandt.

49

Daerna ghinck voor my een waterwolcke, ende liet vele reghens, met onghestuymicheydt: ende als den onstuymen reghen ouer quam, bleuen na, de druppen.

F.50

Doe sprack hy tot my: Dencket by dyseluen, Ghelijck als des reghens meer is, dan der druppen, ende dat vyer den roock ouertreft, also ouertreft de mate der dinghen, die voorby ghegaen zijn: doch de druppen ende den roock, namen de ouerhandt.

51

Doe badt ick, ende sprack: Meynstu, dat ick tot op die tijdt leue? ofte wat sal in dien daghen?

52

Doe antwoordde hy my, ende sprack: Van den teeckenen, daer du my van vraghest, kan ick dy ten deele segghen, ende dijn leuen nu en kan ick dy niet segghen, want ick en ben daer niet om ghesonden.