Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iij. Capittel.

A.1

IN den dertichsten Iare des vals der stadt, ⁺ was ick te Babylon, ende lach bekommert op mynen bedde, ende menigherley ghedachten quamen my in mijn herte.

+ Dat het den Babyloniers wel gaet, ende den volcke Gods qualick, dat maket den Esdra eene erghernisse.

2

Want ick sach de verwoestinghe Zion, ende den oueruloedt, dier, die te Babylon woonden:

3

Ende mijn ghemoedt werdt my heftighen beweghet, dat ick begonst tot den Hoochsten te spreken ^a† bloode woorden, ende sprack:

a† And. vreesachtige

4

O heerschende Heere, du hebst van aenbeghinne ghesproken, doe du ^b het Aerdtrijcke geplantet hebst (ende dat alleene) ende hebst den volcke gheboden:

b Gene. 1.a.1.

5

^c Ende hebst Adam een lichaem ghegheuen, dat was een maecksel dyner handen, ende hebst hem ingheblasen eenen gheest des leuens, dat hy het leuen voor dy heeft ghehadt:

c Gene. 2.a.7.

6

Ende hebst hem int Paradijs ghedaen, dat dyne rechter handt gheplantet hadde, eer het Aerdtrijcke was:

7

Ende hebst hem beuolen lief te hebben dynen wech, ^d dien heeft hy ouertreden: ^e ende so haest hebstu den doodt in hem gherichtet, ende in synen gheslachten: van hem zijn komen, volcken ende stammen, ende gheslachten, dier gheen ghetal en is.

d Gene. 3.a.6.

e Rom. 5.b.12.

8

^f Ende yeghelick volck, leefde in synen wille, ende deden wonderen voor dy, ende verachteden dyne gheboden.

f Gene. 6.b.12.

9

^g Doe lietstu met der tijdt de Sondtuloedt komen, ouer alle die, die in der wereldt waren, ende brachtestse omme.

g Gene. 7.b.10. Sapient. 10.a.4. Luc. 17.c.27.

B.10

Ende ghelijck in Adam de doodt, also is in desen, de Sondtvloedt gheweest.

11

Eenen nu wt hen, lietestu ouerblijuen, ^h namelicken Noe met synen huysghesinne, vanden welcken alle vrome komen.

h 1.Pet. 3.c.20. Gene. 6. 7. 8.

12

Doe nu de inwooners der Aerden, begonsten te vermenichuuldighen, vele kinderen verkreghen ende groote volcken werden, begonsten sy Godlooser te zijn, dan de eerste.

13

ⁱ Als sy nu alle also voor dy booslicken leefden, ^k verkorestu dy eenen man wt dien alle, die hiet Abram:

i Sapient. 10.a.5.

k Gene. 12. 15.

14

Dien hebstu lief ghehadt, ende hem dynen wille aenghetooghet,

15

Ende met hem eenen eewighen bondt gemaket, hem toegheseydt, du en woudest zijn zaedt, nemmermeer verlaten.

16

^l Du hebst hem ghegheuen Isaac: ^m den Isaac den Iacob ende Esau: ⁿ Iacob nu hebstu dy sonderlicken wtuerkoren, maer Esau hebstu verstooten: ende Iacob is een groot hoop gheworden.

l Gene. 21.a.2. Rom. 9.a.7.

m Gene. 25.c.25.

n Gene. 32.c.29. Malea. 1.a.2.

17

Ende doe du syne nakomelinghen wt Egypten leyddest, ^o brachtestuse op den berch Sina.

o Exod. 19.a.1. Deut. 4.b.10.

18

Daer buychdestu den Hemel, de Aerde drucktestu, den Aerdtbodem beweechdestu, den afgrondt maecktestu beuen, ende de werelt verschricket:

19

Ende dyne heerlicheyt ginck door vier vyerige poorten, met Aertbeuinge, ende windt ende koude, dat du den zade Iacobs de Wet gauest, ende den gheslachte Israel, vlijt.

C.20

Ende en namest van hen niet het boosachtich herte, dat dijn Wet in hen vrucht brachte.

21

Want de eerste Adam, droech een boosachtich herte, ^p ouertradt ende werdt ouerwonnen: Ia oock alle die, die van hem gheboren zijn.

p Gene. 3.a.6.

22

Also is de swackheyt gebleuen met der Wet, in den herte des volcks, met de boosheydt der wortel, ende het goede is henen gheuallen, ende het boosachtich is in hen ghebleuen.

23

Also verliepen de tijden, ende de Iaren werden gheeyndet: ^q doe verwecktestu dy eenen dienaer, met namen Dauid,

q 1.Sam. 16.a.1. 2.Sam. 5.a.2.

24

Hietest hem eene stadt bouwen dynen Name, datmen dy daerinne wieroock ende offer offerde,

25

Doe dat nu vele Iaren gheschiedt was, verlieten dy de inwooners derseluer stadt,

26

Ende deden in allen dinghen, als Adam ende alle menschen: want sy hadden oock een boosachtich herte.

27

^r Doe gauestu de stadt in de handen dyner vyanden.

r 2.Reg. 25.a.4. 2.Para. 36.a.6.

28

Zijn nu die te Babylon, beter dan dyn volck, dat sy daerom sullen ouer Zion heerschen?

29

Want als ick daer ben ghekomen, ende haer Godloos wesen, dies geen ^s† eynde en is, gesien hebbe (want dit is het dertichste Iaer, dat ick vele ouertredens ghesien hebbe,) doe is my mijn herte ontuallen.

s† And. ghetal

D.30

Want ick hebbe ^t gesien, hoe duse ^u duldest in sulcker Godloosheyt, ende ouersiest hen, so sy onrecht doen: doch dyn volck, hebstu wtgheroeyet, ende dyne vyanden laetstu blijuen, ende my en hebstu niet te verstaen ghegheuen.

t Hiob. 21.a.7. Psalm. 73.a.2.

u Of. verdragest

31

Ick en kan my niet besinnen, hoe doch dat toegaet, doen dan die van Babylonien beters, dan die tot Zion?

32

^x Ofte is erghens een ander volck, dat dy kenne, dan dijn volck Israel? oft welcker gheslachten hebben oyt dynen bonde gheloouet, als Iacob?

x Iere. 10.c.25. Hab. 1.c.23. Iere. 10.c.25.

33

Ende haren loon en is doch nerghens voorhanden, ende haren arbeyt heeft gheene vrucht: want ick ben door de Heydenen henen ende weder gewandelt, so sie ick, dat sy rijcke ende welhebbich zijn, ende die en ^y† dencken dynen gheboden niet na.

y† And. trachten

[fol. 9r]

34

Nu so weghet onse boosheydt op eener waghe, ende daer tegen dier, die in der werelt woonen, so wort dynen Naem nerghens geuonden, dan in Israel.

35

Ofte waer is een volck op Aerden, dat niet voor dy ghesondighet hebbe? ofte welck volck, heeft dyne gheboden also ghehouden?

36

So salstu vinden, dat Israel dyne geboden ende Wet gehehouden heeft, ende de Heydenen niet.