Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat viij. Capittel.

A.1

ENde na den seluen, ⁺ als Artaxerxes de Koninck der Persen regeerde, doe ginck tot hem Esdras, de sone Azarie, des soons Helchie, des soons Sallum,

+ Esdras reyset opwaerts van Babylonia in Iudeam. Esr. 7.a.1.

2

Des soons Sadok, des soons Achetob, des soons Amerie, des soons Boni, des soons Abisuk, des soons Pinhas, des soons Eleazar, des soons Aaron, des eersten Priesters.

3

Dese Esdras ghinck henenop van Babylonia (want hy was een Schrijuer, ende seer verstandich in de Wet Mosi, die van den Heere den God Israels, ghegheuen was te leeren ende te doen.)

4

Ende de Koninck beghenadichde hem ende weerdichde hem hooch ende eerlick, na alle synen begheeren.

5

Ende oock toghen met hem henenop, sommighe wt den kinderen Israels, ende van den Priesteren ende Leuiten, ende van den Sangheren, Poortenaren ende Dienaren des Tempels te Ierusalem.

6

In den seuenden Iare, als de Koninck Artaxerxes regeerde, in der vijfster maendt, dat is in den seuenden Iare des Rijcks, ghinghen sy van Babylonien in der Nieuwermane der vijfster maendt,

7

Ende quamen na Ierusalem na synen beuele, gheluckigher reyse, als dan hen de Heere haren wech ghelucket hadde.

8

Want daer hieldt Esdras grooten vlijt ende gheschicklicheydt inne, dat hy niets ^a onderliete, dies, dat in de Wet ende gheboden Gods was: ende bruyckte grooten ernst, het gantsche Israel te leeren alle gherichten ende rechten.

a Of, versuymde.

9

Doe traden henentoe, de Cantzelier Artaxerxis des Konincx, ende gauen hem de brieuen, die van den Koninck Artaxerxe, tot den Esdra den Priester den Wetuerstandighen, gheschicket waren, ende luydeden also:

B.10

De Koninck Artaxerxes, ⁺ Esdre den Priester ende Wetgheleerden, syne gruete.

+ Inhoudt des briefs, dien Artaxerxes den Esdra gaf.

11

Ick hebbe bekent wt vriendtschap ende goetwillicheyt, ende beuolen, oft misschien yemandt wt den Ioden, wt den Priesteren ende Leuiten, die in mynen Rijcke zijn, eenen lust ende wille hadden, met dy te trecken na Ierusalem, dat hy het doen moghe.

12

Ende daerom, oft sommighe met dy trecken wouden, die komen te samen, ende trecken met dy, als het dan my ende mynen seuen Raedtgeueren gheualt:

13

Dat sy besien, watmen te Ierusalem ende in Iudea doe,

14

Ende houden de dinghen, als du dan hebst in de Wet des Heeren,

15

Ende brenghen gauen, God den Heere Israels, die ick ende myne vrienden na Ierusalem belouet hebbe: oock alle siluer ende goudt, dat in den lande Babylonie is, den Heere na Ierusalem,

16

Met tsamen dien, dat gheschencket is voor het volck in den Tempel des Heeren te Ierusalem: Ia datmen dat selue siluer ende gout versamele, daertoe oock ossen, Rammen, schapen ende bocken, ende anders dat tot den seluen behoort:

17

Ende dat sy offeren den Heere, op den Altare haers Heeren, die te Ierusalem is.

18

Ende alles dat du ende dyne broederen met den siluer ende goude doen willet, dat doet na dynen wille, ende na den ghebode dijns Gods.

19

Oock met alle Heylighe vaten, die dy ghegeuen zijn, ten dienste des huys des Heeren dijns Gods, te Ierusalem.

C.20

Ende anders wat dy noodt is tot den wercke des Tempels, dat salmen dy gheuen van den Konincklicken schatte, ende wat du met tsamen dynen broederen, met den goude ende siluer doen wilt, dat doet na den wille des Heeren.

21

Ende ick Artaxerxes Koninck, hebbe den Voorstanders der schatten in Syria ende Phenice beuolen, datmen gheuen soude, alles dat Esdras de Priester, in de Wet des Heeren berichtet, schrijuen sal.

22

Siluer, tot op hondert Centeners, desgelijcx oock van goude, vrucht, tot op hondert mudde: wijn, tot op hondert amen, ende anders watmen oueruloedich heeft sonder ghetal.

[fol. 6r]

23

Alles sal gheschieden den Allerhoochsten God, na syner Wet, daer met den toorne Gods niet ontsta int Rijcke des Konincks ende syner kinderen.

24

Daertoe ghebiede ick v, dat ghy op de Priesteren, Leuiten, Sangers, ende op de Dienaers des Tempels, oock op de Schrijuers,

25

Gheene schattinghe noch ^b bede legghen willet, ende niemandt en sal gheweldt hebben, teghen haer te handelen.

b Of, chijns,

26

Du doch Esdras, na dyner wijsheydt, settet Richters ende Scheydslieden, in den gantschen Syria ende Phenice, ende leeret alle die, die de Wet Gods dijns Heeren niet en konnen:

27

Ende alle die, die de Wet ouertreden, dat die ghestraffet worden, het zy met den doodt, ofte anders met rouwer straffe, ofte met gheldtstraffe, ofte met ^c† verchrickinghen.

c† And. wtbanninghen

28

Doe sprack Esdras de Schrijuer: ⁺ Gheloeft zy de God onser vaderen, die sulcken wille den Koninck int herte ghegheuen heeft, heerlick te maken zijn huys dat te Ierusalem is:

+ Esdras danckt ende louet God, voor syne weldaden.

29

Ende die my voor den Koninck, voor synen Raetsheeren, synen vrienden ende edelen, aengenaem heeft ghemaeckt.

D.30

Ende ick werdt standtachtich in mynen ghemoede, als my dan God mijn Heere halp, ende las wt Israel mannen, die met my henenop toghen.

31

Ende dit zijn de hoofden na haren gheslachten ende harer vaderen huysen, ⁺ die met van Babylonia, wt den Rijcke Artaxerxis henenop toghen.

+ Welcke met Esdra, van Babel, in Iuda ghetogen zijn. Esr. 8.a.1.

32

Wt den kinderen Perez, Gersomus: wt den kinderen Siemarith, Amenus: wt den kinderen Dauid, Accus, de sone Cecilie.

33

Wt den kinderen Phares, Zacharias: ende met hem keerden weder, vijftich ende hondert mannen.

34

Wt den kinderen des leyders Moabilonis, Zarai, ende met hem vijftich ende twee hondert.

35

Van den kinderen Zachnes, Iechonias Zechoeli, ende met hem vijftich ende twee hondert.

36

Wt den kinderen SalagMasias Gotholie, ende met hem tseuentich.

37

Wt den kinderen Zapharie, Zarias Miheli, ende met hem tachtentich.

38

Wt den kinderen Iob, Abdias Ieheli, ende met hem twee hondert ende twaelf mannen.

39

Wt den kinderen Banie: Salimoth de sone Iosaphie, ende met hem tsestich ende hondert mannen.

E.40

Wt den kinderen Beer: Zacharias Bebei, ende met hem twee hondert ende acht mannen.

41

Wt den kinderen Esead: Iohannes Esecham, ende met hem tien ende hondert mannen.

42

Wt den kinderen Adonicam, wt den laetsten, ende dit zijn hare namen: Eliphalam de sone Gebel ende Semeias, ende met hen tseuentich mannen:

43

Die alle hebbe ick te samen beroepen tot den water Thia, ende daer hebben wy onse legher gheslaghen, dry daghen, ende daer hebbe ickse ghemonstert.

44

^d Wt den kinderen nu der Priesteren ende Leuiten, en vandt ick gheenen daer.

d Esr. 8.b.15.

45

Doe sondt ick tot Eleasar, ende Eccelom, ende Masman, ende Malobam: ende Enaathan, ende Samea, ende Ioribum, Nathan, Ennagan, Zachariam, Mosollamum, ^† die waren de leyders ende de berichteden.

† And. de voorneemste ende wel verstandich.

46

Ende liet hen segghen, dat sy quamen tot den Loddeo, die daer was by der plaetse des schats.

47

Ende beual hen, dat sy den Loddeo ende synen broederen seyden, ende die die in der schatkamer waren, dat sy ons die schickeden, die des Priesterampts in den huyse des Heeren onses Gods, pleechden.)

48

Ende sy brachten ons toe met stercker handt onses Heeren Gods, welberichtede mannen, wt den kinderen Moolij, des soons Leui, des soons Israels, Sebebeiam ende de kinderen, ende syne broederen Asbin ende Amin, dier waren achtien.

49

Wt den kinderen Cananei, ende hare kinderen twintich mannen.

F.50

Ende wt dien, die in den Tempel dieneden, die Dauid geordineert hadde, ende de voorneemsten, die ten wercke den Leuiten inden Tempel dieneden, twintich ende twee hondert mannen, dier namen alle werden beteeckenet inder geschrifte.

51

^e Doe gheboot ick den Ionghelinghen eenen vasten voor den Heere, ⁺ dat ick van hem, ons eene gheluckighe vaerdt begheerde, Ia ons ende onsen kinderen ende den vee: want daer waren laghen.

e Esr. 8.c.21.

+ Esdras ghebiedt eenen vasten.

52

Ende ick en dorste van den Koninck niet begheeren ruyteren ende voetknechten tot gheleydslieden, teghen onse wederpartijders:

53

Want wy hadden tot den Koninck gheseyt: De kracht des Heeren onses Gods, ware by dien, die hem van gantscher herten soecken.

54

Ende daerom baden wy God onsen Heere ernstelicken, om sulcks, ende die was ons oock ghenadich, ende liet ons onse bede geschieden.

55

Ende ick scheydde wt van den Voorghesetteden des volcks, ende den Priesteren des Tempels, twaelf mannen, namelicken Sedebiam, Asamiam, ende met hen wt haren broederen, tien mannen.

56

Ende woech hen dat gout en dat siluer, ⁺ ende alle Priesterlicke vaten des huys onses Gods, die de Koninck gheschencket hadde, ende synen Raedt, ende syne Vorsten, ende het gantsche Israel.

+ Het gout, siluer ende alle Priesterlicke vaten, ten dienste des Heeren gheschoncken, worden onder twaelf getrouwer mannen handen, ghedaen.

57

Ende als ick het gheweghen hadde, gaf ick hen in siluer, hondert ende vijftich Centenes, silueren vaten, hondert Centener, gout, hondert Centener.

58

Ende gulden vaten seuenmael twintich, ende van ^f metalen vaten van goeden metale, twaelue die ^g blinckten als het gout:

f Of, eerin

g Of, ghelickte

59

Ende sprack tot hen: Ende ghy zijt heylich den Heere, ende de vaten zijn heylich, ende het goudt ende siluer is toegheseydt den Heere den God onser vaderen.

G.60

Hebbet acht ende sorghe, tot dat ghy het gheuet, den Voorghesetteden des volcks, den Priesteren, den Leuiten ende Voorstanders der steden Israels, in Ierusalem, ende in de ghereetschapkamer des huys onsen Gods.

61

^h De Priesteren nu ende de Leuiten, die van my dat gout, siluer, ende de vaten, ontfinghen, die brachtent te Ierusalem in den Tempel des Heeren.

h Esr. 8.c.29.

62

Van Thia nu, braken wy op, aen den twaelfsten dach der eerster maendt, tot dat wy te Ierusalem quamen.

63

Ende als den derden dach voorby was, werdt aenden vierden dach, dat gewegen gout ende siluer int huys des Heeren ghegeuen, Marimoth den sone Ior den Priester.

64

Ende by hem was Eleasar de sone Pinhas, ende by dien, waren Iosabdus de sone ^i† Iesus, Medias ende de sone Bani, ende der Leuiten, tot tghetal ende tot den weghen.

i† And. Iesuet,

65

Ende hare ghewichte wert te dier tijt aengheteeckent.

[fol. 6v]

66

Die nu wt der ghenanckenisse gekomen waren, offerden offer den Heere den God Israels, namelicken, twaelf ossen, voor het gantsche Israel,

67

Ses ende tachtentich Rammen, twee ende tseuentich schapen, twaelf bocken voor de sonde, danckoffer, twaelf koeyen, dat alles ten offer den Heere.

68

Ende gauen het beuel des Konincx, ⁺ den Rentmeesteren ende Gouuerneurs des Konincks, ende den Onderuoochden in Celosyria ende Phenice: ende die eereden het volck ende des Heeren Tempel.

+ Esdras is bedroeuet, daerom dat vele wt Israel, hen met den Heydenen beuriendet hadden.

69

^k Doe nu sulcks gheschiedde, doe traden tot my de Voorghesetteden, ende spraken:

k Esr. 9.a.1.

H.70

Het gheslachte Israels, de Vorsten, Priesteren ende Leuiten, ende de vreemde volcken ende inwooners der landen, en hebben hare onreynicheydt niet afghesondert, van den Cananeeren, Heteeren, Phereseeren, van den Moabiteren, Egypteren ende Idumeeren.

71

Want sy ende hare sonen, hebben hen met haren dochteren vermenghet, ende het heylighe zaedt is met den wtlandischen Heydenen vermenghet worden, ende de Voorghesetteden ende Ouersten, zijn sulcker harer boosheydt, van aenbeghinne haers Rijcks deelachtich.

72

So haest doe ick dat hoorde, verscheurde ick mijn heylich kleedt, ende pluckede mijn hayr wt ende mynen baerdt, sat treurich ende leedich.

73

Ende tot my quamen alle die door het woort des Gods Israels beweghet waren, ende ick sal also treurich, om sulcker boosheydt wille, tot op het auondtoffer.

74

Doe stondt ick op van den vasten, hadde verscheurde kleederen, ende den Heylighen rock, knyelde neder, streckede myne handen tot den Heere,

75

Ende sprack: ⁺ Heere, ick schame my voor dynen aenghesichte,

+ Esdras ghebet

76

Want onser sonden zijn vele gheworden, op onse hooft, ende onse boosheden zijn verhooghet tot in den Hemel.

77

Want van der tijdt aen onser vaderen, tot op desen dach, zijn wy in groote sonden.

78

^l Ende om onser ende onser vaderen sonden wille, zijn wy met onsen broederen ende Priesteren ghegheuen worden den Koninghen in den landen, in het sweerdt ende in gheuanckenisse, ende tot eenen roof geworden, met smaetheyt ende schande, tot op desen dach.

l Deut. 28.b.15.d.36.

79

Ende nu hoe groot is dat, dat du dy ouer ons O Heere God ontfermet hebst? dat du ons ouer blijuen hebst laten eene wortel ende eenen name, aen der plaetse dyner heylighinghe:

I.80

Onse licht te ontdecken, in den huyse Gods onses Heeren, ende ons spijse te gheuen tot allerley tijdt onser dienstbaerheyt.

81

Ende doe wy in gheuanckenisse waren, zijn wy van God onsen Heere niet verlaten worden, maer hy heeft ons de Koningen in Persia gonstich gemaket, dat sy ons spijse gegeuen hebben:

82

Ende vereeret den Tempel onsen Heeren Gods, ende laten bouwen de woestijne Zion, ende vaste wooningen ghegeuen in Iudea ende Ierusalem.

83

Ende nu O Heere, wat segghen wy daertoe, so wy dit alles besitten? want wy hebben ouertreden de gheboden, die du ons door de handen dyner dienaren der Propheten, gegeuen hebst, ende gheseyt:

84

^m Het landt daer ghy in gaet, ende dat v ten erfgoede te besitten ghegheuen is, dat is beulecket met den onreynicheden ende beuleckinghen der Heydenen, ende sy hebbent met harer onreynicheyt gantsch ende heel beulecket:

m Deut. 7.a.4. ende 12.d.30.

84

ⁿ Daerom en sullet ghy uwe dochteren niet haren sonen verhouwelicken, ende hare dochteren uwen sonen niet nemen.

n Deut. 7.a.3. Exod. 23.d.32. ende 34.b.16. 1.Reg. 11.a.2.

86

Ghy en sullet oock gheenen vrede met hen nemmermeer maken, daermede ghy toenemet, en het beste in den lande etet, ende het erue des landts uwen kinderen wtdeylet, voort ende voort.

87

Wat ons nu beiegent, dat geschiet ons om onse boose wercken ende groote sonde wille.

88

Noch hebstu ons eene sulcke wortel ghegheuen, dat wy weder in onse landt ghekomen zijn, ende wy zijn so boos, dat wy dyne settinghen ende gheboden weder ouertreden, ende ons met den onreynicheden der Heydenen weder vermenghet hebben.

89

Heere, bistu vertoornet ouer ons? wiltu ons gantsch wtroeyen? dat onse wortel ende name, niet meer en blijue?

K.90

O Heere God Israels, du bist warachtich: want onse wortel, is noch tot op den hedighen dach ghebleuen.

91

Ende siet, nu zijn wy voor dy in onse sonden: want om dies wille, en kanmen niet bestaen voor dy.

92

Ende als Esdras, ⁺ met sulcken gebede de sonde bekende, met weenen, ende op de Aerde ligghen voor den Tempel, wert tot hem versamelt van Ierusalem, eenen grooten hoop, mannen ende vrouwen, Ionghelinghen ende dochteren: want daer was een seer groot weenen ende klagen in der Ghemeynte.

+ Den volcke berouwet het, dat het vreemde wijuen ghenomen heeft, ende verlaet deselue. Esr. 10.a.1.

93

Ende als Iechonias de sone Ieheli, wt den kinderen Israels, schreyede, sprack hy tot Esdra: Wy hebben teghen den Heere ghesondicht, dat wy ons de wtlandighe wijuen ten houwelick ghenomen hebben.

94

Nu so bistu ouer het gantsche Israel: so willen wy eenen eedt sweeren den Heere, dat wy alle onse wijuen, die wy van den Heydenen ghenomen hebben, wtdrijuen willen, met tsamen haren kinderen,

95

Als dy gesettet is van onsen vooruaderen: so staet nu op, ende openet ende onderscheydet ons dat, na der Wet des Heeren.

96

Want de sake behoort dy toe, ende daertoe willen wy dy helpen: so hebbet nu eenen goeden moedt.

97

Doe stondt Esdras op, ende nam eenen eedt, van den Voorghesetteden der Priesteren ende Leuiten, ende van den gantschen Israel, dat sy dit doen wouden: ende sy swoeren.