Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat vj. Capittel.

A.1

IN den tweedden Iare des Konincrijcx Darij, ⁺ propheteerden Haggeus ende SacharIas de sone Addo, in Iudea ende Ierusalem, in den Name des Gods Israels, ouer haer.

+ Haggeus ende SacharIas vorderen met propheteren den bouwe des Tempels. Esr. 5.a.1. Hagg. 1.a.1.

2

Doe stondt op Zerubabel de sone Sealthiel, ende Iesus de sone Iosedech, ende begonsten te bouwen het huys des Heeren te Ierusalem, doe hen holpen de Propheten des Heeren.

3

Op de selue tijdt quam tot hen Sisennes de Onderuoocht in Syria ende Phenice, ⁺ oock syne Landtsheeren, ende syne ghesellen.

+ De Syrers onderstaen, den bouwe te verhinderen.

4

Ende spraken tot hen: Wie heeft v beuolen dat huys te bouwen? het dack ende alle dinck weder te maken? ende wie zijn de bouwlieden, die dit bouwen?

5

De Ouden nu, die wt der gheuanckenisse gekomen waren, hadden de ghenade van den Heere, dat sy hen niets lieten ^a† verhinderen (hoewel sy daerom aenghesocht werden,)

a† And. dwalen

6

Bouweden voort ende voort, tot datmen den Koninck Dario, dat alles te weten dede, ende eene antwoorde van hem ontfinghe.

7

De brief nu dien sy den Koninc Dario, ⁺ schreuen, luydde also: Sisennes de Onderuoocht in Syria ende Phenice, ende de Landtsheeren met haren gesellen, die in Syria ende Phenice Voochden zijn, ontbieden den Koninck Dario, onse vriendelicke groete.

+ Inhoudt des briefs der Syrers, aen Darium.

8

Kondt doen wy onsen heere den Koninck, dat wy ghekomen zijn in het Iodische landt: ende zijn ghegaen na Ierusalem.

9

Doe hebben wy vonden, dat sy het groote huys Gods bouweden ende den Tempel, met groote kostelicke gehouwene steenen, oock met kostelicken houte tot den wanden,

B.10

Ende snellen hen heftich met den wercke, helpen malcanderen, ende het gaet hen gelucklick van handen, ende wort met grooten vlijte ende grooter cieraedt ghemaeckt.

11

Doe vraechden wy de Ouden, wie haer dat huys ende ^b den bouwe, hebbe heeten maken.

b Of, de timmeringhe

12

Ende dat deden wy daerom, dat wy dy der namen, die den wercke voorghesettet waren, eyghentlick mochten aentooghen ende schrijuen.

13

Doe gauen sy ons dese antwoordt: Wy zijn Dienaers des Heeren, ^c die Hemel ende Aerde ghemaeckt heeft.

c Gene. 1.a.1. Psalm. 146.

14

^d Ende dit huys werdt voortijdts, van den grooten ende machtighen Koninck Israels gebouwet ende opgherichtet.

d 1.Reg. 6.a.1.

15

Doe uu onse vaders God vertoorenden, ende teghen den God Israels sondichden, ^e doe gaf hyse in het gheweldt Nabuchodonosor des Konincks te Babylon, des Konincks der Chaldeen:

e 2.Reg. 24. 25.

16

Die verbraken ende verbrandden dit huys, ende voerden het volck gheuanghen na Babylon.

17

^f In den eersten Iare nu, ⁺ doe Cyrus de Koninc te Babylon regeerde, doe liet Cyrus brieuen wt gaen, ende beual dit huys weder te bouwen.

f Esr. 5.b.13.

+ Cyri beuel ouer des Tempels bouwe.

18

Ende gaf wederomme, alle vaten, die NebucadNezar van Ierusalem na Babylon gheuoeret, ende synen Tempel toegheeygnet hadde, ende leuerdese den Zerubabel ende den Salmanasar den Ondervoochden.

19

Ende gheboodt hen, dat sy de selue vaten, weder na Ierusalem in den Tempel deden, ende dat sy van dier tijdt aen, den Tempel begonsten weder te bouwen, aen syner plaetse.

C.20

Doe leyde Salmanasar den grondt aen den huyse des Heeren te Ierusalem, ende van der seluer tijdt aen, hebben sy daeraen ghebouwet, ende en is noch niet wtghemaeckt.

21

Ende daerom, heer Koninck, duncket het dy goedt, so soeckemen in des Konincks Cyri Liberije te Babylon:

22

Vindetmen, dat het met verwillighinghe des Konincks Cyri gheschiedt is, ende duncket het onsen heer den Koninck goedt te zijn, so latemen ons sulcks weten.

23

^g Doe beual Darius: datmen de Liberije door sochte: doe vandtmen te ^h Egbathanis ⁱ in der stadt, die in Media leyt, eene sulcke gheschrifte:

g Esr. 6.a.1. 3.Esdr. 4.e.43.

h Iudith. 1.a.1.

i †An. in een stedeken in Media, an. dwelck is een stercke stadt,

24

In den eersten Iare des Rijcx Cyri, gheboodt Cyrus, datmen het huys des Heeren te Ierusalem weder bouwe, datmen aldaer den Heere sonder ophouden roocke.

25

Namelicken sal syne hoochte zijn, tien ellen, syne wijdde, tsestich ellen, ende vierkantich met dry ghehouwene steenen, met eenen solder van houte des seluen landts, ende met eenen nieuwen solder: oock salmen de kosten gheuen van den huyse des Konincks Cyri daertoe.

26

Oock de gulden ende silueren vaten, die NebucadNezar, wt den huyse des Heeren te Ierusalem ghenomen hadde, die soudemen weder in den Tempel doen na Ierusalem, daer sy voren waren.

27

Oock sullen Sisennes de Onderuoocht in Syria ende Phenice, de Vorsten ende hare metghesellen, ende andere die in Syria ende Phenice verordent zijn, hen dier plaetse niet aennemen noch onderwinden.

28

So is oock mijn beuel, ⁺ datmen dat huys des Heeren heel sal bouwen, ende hebbe bestelt, dat sy dien, die wt der gheuanckenisse ghekomen zijn, helpen sullen, tot dat dat huys des Heeren wtghemaeckt worde.

+ Darij beuel of antwoordt van den Tempel ende Godsdienst weder aen te richten.

29

Sullen oock hen van der ^k bede ende schattinghe, somen in Syria ende Phenice, iaerlicks opheffet, eene benoemde somme gheuen, ten offer des Heeren, ende dat sal ouergeluert worden Zerubabel den Voochde, dat hy daer wt bestelle, ossen, Rammen, lammeren,

k Of, chijns

D.30

Oock koorne, sout, wijn ende olye, ende dat voort ende voort iaerlicx, na dat het dan de Priesteren die te Ierusalem zijn, aengheuen, ende na datmen daechlicks bruycket: ^l dat salmen hen sonder vertreck gheuen.

l Esr. 6.a.9.

31

Daermede sy dagelicx offeren offer den hoochsten God, voor den Koninc ende voor synen dienaers, ende voor haer leuen bidden.

32

Het sal oock allenthaluen verkondicht worden, dat een yeghelick, die sulck gebodt des Konincx ouertreedt ofte verachtet, aen een galge (die van synen goede ghemaket is) ghehanghen sal worden, ende alle zijn goedt sal den Koninck veruallen zijn.

33

Ende daerom, so wille oock de Heere, diens Name daer aengheroepen wordt, wtroeyen ende verderuen alle Koninghen ende volcken, die hen met gheweldt onderstaen sulcks te weeren, ofte het huys des Heeren te Ierusalem, te beleedighen.

34

Ick Darius hebbe bekent, dat desen, vlijtigen, naghekomen worde.