Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat ix. Capittel.

1. Daniel biddet voor zijn volck, de stadt Ierusalem, ende den Tempel, dat de Ioden mochten weder na huys trecken, ende den Gods dienst weder aenrichten, 20. zijn ghebet wert hem niet alleene verhoort, 23. maer wert hem oock geopenbaert, hoe vele Iaren noch zijn sullen, tot dat Chrtistus kome, ende zijn eewighe Rijck beginne.

A.1

INden eersten Iare Darius, ⁺ des soons Ahasueros, ^a wt den stamme der Meden, die ouer het Koninckrijcke der Chaldeen, Koninck werdt,

+ Darius.

a Danie. 6.a.1.

2

Inden seluen eersten Iare synes Koninckrijckes, merckte ick Daniel inden boecken, op het ghetal der Iaren, ^b daer be Heere tot den Propheet Ieremia, van ghesproken hadde, Dat Ierusalem soude tseuentich Iaer woeste ligghen.

b Ierem. 25.b.12. ende 29.b.10.

3

Ende ick keerde my tot God den Heere, te bidden ende smeecken, met vasten, in sacke ende inder asschen.

4

Ick badt Ia tot den Heere mynen God, ⁺ biechtede ende sprack: ^c Och lieue Heere, du groote ende verschrickelicke God, die du het verbondt ende ghenade houdest, dien, die dy lief hebben, ende dyne gheboden houden.

+ Daniels gebet

c Nehem. 1.a.5. ende 9.d.32.

5

^d Wy hebben ghesondicht, onrecht ghedaen, zijn Goddeloos gheweest, ende afuallich gheworden, wy zijn van dynen geboden ende rechten, afgheweken.

d Tren. 3.e.42. Psalm. 106.a.6. Iudic. 7.c.20.

6

Wy en volchden dynen knechten den Propheten niet, die in dynen Name onsen Koninghen, Vorsten, vaderen, ende allen volcke inden lande predickten.

7

^e Du Heere bist rechtueerdich, wy daerenteghen moeten ons schamen: als het dan nu gaet dien van Iuda, ende dien van Iersusalem, ende den gantschen Israel, beyde dien, die na by ende verre zijn, in allen landen, daer du ons henen verstooten hebst, om harer misdaedt wille, die sy aen dy begaen hebben.

e Treno. 1.b.18. Baruc. 1.b.15.

[fol. 66r]

8

Ia Heere, wy, onse Koningen ende Vorsten, ende onse vaderen, moeten ons schamen, dat wy ons aen dy versondighet hebben.

9

Dyne dannoch, Heere onse God, is de barmherticheyt ende vergheuinghe: want wy zijn afuallich gheworden,

B.10

Ende volchden der stemme des Heeren onses Gods niet, dat wy ghewandelt hadden in syner Wet, ^f die hy ons voorleyde, door syne knechten de Propheten:

f 2.Petr. 1.c.21. Sacha. 7.c.21.

11

Maer het gantsche ^g Israel ouertradt dyne Wet, ende weken af, dat sy dyner stemme niet en volchden: ^h daeromme treft ons oock den vloeck ende eedt, die in de Wet Mosi des knechts Gods gheschreuen staet, dat wy aen hem ghesondighet hebben.

g Iesa. 24.a.5.

h Deute. 27.b.15. ende 28.b.15.

12

ⁱ Ende hy heeft syne woorden gehouden, die hy ghesproken heeft, teghen ons, ende onse Richters, die ons richten souden, dat hy sulck groot ongheluck, ouer ons heeft gaen laten, dat des ghelijcken onder den gantschen Hemel, niet geschiedt en is, ghelijck als ouer Ierusalem gheschiedt is.

i Baruch. 2.a.1.

13

^k Ghelijck als het in de Wet Mosi gheschreuen staet, so is alle dit groot ongeluck ouer ons ghegaen: so en baden wy oock niet voor den Heere onsen God, dat wy ons vanden sonden bekeerden, ende ^l dyne waerheyt waernamen.

k Deuter. 28.b.15.

l Dat wy hadden mogen geloouen dat dijn dreyghen moeste waer worden. Want wy en gheloouen Gods dreyghen niet, tot dat wy het ghewaer worden.

14

Daerom en heeft de Heere oock niet ^m ghesuymt, met desen onghelucke, ende heeft het ouer ons gaen laten: want de Heere onse God is rechtueerdich in alle synen wercken, die hy doet, want wy en volchden syner stemme niet.

m Of. vertoeft,

15

ⁿ Ende nu Heere onse God, die du dijn volck wt Egyptenlande ^o† geleydt hebst met stercker hant, ende hebst dy eenen Name ghemaect, als hy nu is: wy hebben Ia ghesondicht, ende zijn ^p leyder Godloos gheweest.

n Baruch. 2.b.11. Exod. 14.c.28.

o† And. getrocken

p Of, eylacen

16

Och Heere, om alle dyner gerechticheyt willen, laet af van dynen toorne ende grimmicheyt, ouer dyne stadt Ierusalem, ende dynen Heylighen berch: want om onser sonden wille, ende omme onser vaderen misdaedt willen, draecht Ierusalem ende dijn volck versmaedtheyt, by allen die daer rontomme zijn.

17

Ende nu onse God, hoort het ghebedt dijns knechts, ende zijn smeeken, ende siet ghenadich aen dijn Heylichdom, dat verstoort is, om des Heeren wille.

18

Neycht dyne ooren, mijn God, ende hooret: doet dyne oogen op, ende siet, hoe wy verstoort zijn, ende de stadt, ^q† die na dynen Name genoemt is: want wy ligghen voor dy met onsen ghebeden, niet op onser gherechticheyt, maer op dyne groote barmherticheyt.

q† And. Ouer welcke dynen Naem aengheroepen is:

19

Och Heere hoort, och Heere, weest genadich: och Heere, mercket op, ende doet het, ende en vertreckt het niet, om dijns selfs wille, mijn God: want dyne stadt ende dijn volck, is na dynen Name ghenoemt.

C.20

Als ick noch so sprack ende badt, ende myne, ende mijns volcx Israels, sonde bekende, ende lach met mynen gebede voor den Heere mynen God, omme des Heylighen berchs wille mijns Gods,

21

^r Euen doe ick so sprack, in mynen ghebede, vlooch de man Gabriel daer henen, ^s dien ick te voren ghesien hadde, inden gesichte, ende roerde my aen, omtrent den tijt des auondtoffers.

r Merckt, dat onse ghebet alreede verhoort is, wanneert aengaet.

s Dan. 7.b.16. ende 8.b.16.

22

^t Ende hy onderrichtede my, ende sprack met my, ^u ende seyde: Daniel, als nu ben ick wtghesonden dy te onderrichten.

t Dan. 7.b.16.

u Dan. 10.b.11.

23

Want doe du begonnest te bidden, ghinck dit beuel wt, ende ick kome daeromme herwaert, op dat ick het dy kondt doe: want du bist lief ende weert: so mercket nu daerop, dat du dat gesichte verstaest.

24

^x Tseuentich weken zijn bestemmet ouer dijn volck, ende ouer dyne Heylighe stadt, so sal dat ouertreden gheweert, ende de sonde verseghelt, ende de misdaet versoenet, ende de eewige gherechticheyt ghebracht, ende de ghesichten ende prophecien ^y toegheseghelt, ende de Allerheylichste ghesaluet worden.

x Ioan. 1.e.45. Weke, is hier seuen Iaer. Leuit. 25.a.8. 70. weken, zijn 490. Iaer.

y Dat is, toe ghedaen, wech ghenomen, ende veruullet, als een dinck dat nu wte is, ende een eynde hebben sal.

25

So weet nu, ende mercket, van der tijdt aen, wanneer dat beuel wt gaet, ^z dat Ierusalem sal wederomme ghebouwet worden, tot op Christum den ^a Vorst, zijn seuen weken, ende twee ende tsestich weken, so sullen de straten ende mueren weder ghebouwet worden, hoewel in kommerlicker tijdt.

z 2.Paral. 36.c.22. Esra. 1.a.1.

a Dat is, Christus als hy door zijn lijden. in zijn eere ghegaen, ende tot der rechter handt Gods gheseten, een regerende Heere gheworden is.

26

Ende na den twee ende tsestich weken, sal Christus ^b wtgeroeyet worden, ende niets meer zijn: ende een volck ^c des Vorsten sal komen, ende de stadt ende het Heylichdom, verstooren: dat het een eynde nemen sal, als door eene vloedt, ende tot den eynde des krijchs, sal het woeste blijuen.

b Dat is, Hy en sal in Moses ende wereltlicken regimente niets zijn, want hy sal een nieuwe, geestlic, Hemelsch Rijcke beginnen: ende de Ioden sullen wel gewaer worden, datter geen Messias meer zijn en sal, dewijle sy desen Messias wtgeroeyt hebben.

c Dat is, des Keysers, die op dat mael het regiment in der werelt hebben, ende een heere zijn sal. Dat zijn de Romeynen. Ioan. 11.e.48.

27

Hy sal Ia velen het verbont stercken een weke lanck, ende midden inder weken, sal het offer ende spijsoffer ophouden: ende by den ^d vleugelen sullen staen, grouwelen der verwoestinghe: ende het is besloten, dat het tot aen het eynde toe, ouer de verwoestinghe druppen sal.

d Dat is, daer de Cherubim staen inden Tempel. Matth. 24.b.15. Marc. 13.b.14.