Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat viij. Capittel.

1. Een ghesichte, vanden onderganck des Rijcx der Persen, 9. Item, hoe het den Ioden gaen soude, voor den Roomschen Rijcke, ende eer Christus komen soude, namelicken, onder den derden Rijcke, des grooten Alexanders: op dat sy weder ghetroostet worden, ende niet vertzagen inden iammer, die ouer haer komen soude, euen als woudese Christus doorgaens verlaten, ende niet komen.

A.1

INden derden Iare des Koninckrijcks des Konincks Belsazer, ⁺ verscheen my Daniel een ghesichte, ^a daer na als my dat aenden eersten verschenen was.

+ Daniels gesichte vanden Ramme ende gheytenbocke.

a Daniel. 7.a.2.

2

Ick was Ia, doe ick sodanich ghesichte sach, te Susan op den slote, inden lande ^b Elam, aen het water Vlai.

b Dwelck hier namaels Persenlant heet.

[fol. 65v]

3

Ende ick hief mijne ooghen op, ⁺ ende sach, ende siet, eenen Ram stondt voor den water, die hadde twee langhe hoornen, doch een langher dan het ander: ende het allerlanckste wies ten allerlaetsen.

+ Ierem. 49.d.34. Hesek. 32.c.24.

4

Ick sach dat den Ram met den hoornen stiet teghent Westen, teghent Noorden, ende tegent Suyden, ende gheen ghedierte konde voor hem bestaen, noch van syner handt, ^c† verlosset werden, maer hy dede wat hy woude, ende werdt groot.

c† An. beschermt

5

Ende in dien als ick daerop merckte, siet, so koemt een Gheytenbock vanden Westen herwaerts, ouer de gantsche Aerde, dat hy de Aerde niet aen en roerde: ende den bock hadde een aensientlick hoorn tusschen synen ooghen.

6

Ende hy quam tot den Ram, die twee hoornen hadde, dien ick staen sach voor den water, ende hy liep in synen toorne, weldichlicken tot hem henenaen.

7

Ende ick sach hem toe, dat hy harde by den Ramme quam, ende vergrimde ouer hem, ende stiet den Ram, ende verbrack hem syne twee hoornen: ende den Ram en hadde gheene kracht, dat hy hadde voor hem bestaen konnen, maer hy wierp hem ter Aerden, ende ^d† vertradt hem, ende niemant en konde den Ram van syner hant verlossen.

d† An. tradt hem te morsel.

8

Ende den Gheytenbock wert gantsch groot: ende doe hy op het aller sterckste gheworden was, verbrack dat groot hoorn, ende in diens stede, wiessen ^e vier aensientlicke hoornen, teghen de vier winden des Hemels.

e Dan. 7.a.6. ende 11.a.4. 1.Macha. 1.a.7.

9

Ende wt derseluen eenen, ⁺ wies een kleyn hoorn, dat wert gantsch groot tegent Suyden, tegent Oosten, ende tegen het ^f Weerde lant.

+ Antiochus Epiphanes.

f Dat is, Iudea, daer God inne woonde te Ierusalem inden Tempel.

B.10

Ende het wies tot ^g aen des Hemels heyr, ende wierp sommighe daeruan ende vanden sterren, ter Aerden: ende vertradtse.

g Des Hemels heyr, is de Godsdienst te Ierusalem, dewijle dat God vanden Hemel daermede gedient wert, ende hy sulcx heyrs Uorst was. De sterren, zijn de Heyligen in sulcken heyre.

11

Ia het wies tot aen den Vorst des Heyrs, ende nam van hem wech, het daghelicksche offer, ende verwoestede de wooninghe zijns Heylichdoms,

12

Hem wert doch sulcke macht ghegheuen teghen het daghelicx offer, omme der sonde willen: dat hy de waerheyt te gronde sloeghe, ende wat hy dede, hem wel ^h ghelucken moeste.

h Of, slaen,

13

Ick hoorde oock eenen Heylighen spreken, ende deselue Heylighe, sprack tot eenen die daer seyde: Hoe langhe sal doch sulck ghesichte van den daghelicxschen offer, ende van der sonde, om welcker wille dese verwoestinge gheschiet, dat beyde, het Heylichdom, ende het Heyr vertreden worden, dueren?

14

Ende hy antwoordde my, Het zijn twee duysent ende dry hondert daghen, ⁱ vanden auondt totten morghen te rekenen, so sal het Heylichdom weder ghewijhet worden.

i Het en zijn geene wekendagen, ghelijck als Daniel aent 9. Iaerweken, maer gewoonlicke natuerlicke dagen, daermen den auondt ende morgen inne bekent.

15

Ende doe ick Daniel sodanich ghesichte sach, ende hadde het gheerne verstaen, siet, doe stondt het voor my als een man.

16

Ende ick hoorde tusschen Vlai eens menschen stemme, die riep ende sprack: ^k Gabriel, legghet desen dat ghesichte wt, dat hy het versta.

k Danie. 7.b.16. ende 9.c.21.

17

Ende hy quam harde by my: ick verschrack nu doe hy quam, ende viel op mijn aenghesichte: doch hy sprack tot my: Mercket op, du menschen kint, want dit ghesichte behoort in den tijt ^l des eyndes.

l Daer gheeft hy te verstaen, dat Epiphanes, niet alleene ghemeynt en wort in desen ghesichte, maer ooc de Antichrist.

18

Ende doe hy met my sprack, ^m sanck ick in een onmacht ter Aerden op mijn aenghesichte: doch hy roerde my aen, ende richtede my op, dat ick stondt.

m Dan. 10.a.9.

19

Ende hy sprack: Siet, ick wil dy wijsen, hoe het toegaen sal ter tijt des laetsten toorns: want het eynde heeft syne bestemmede tijdt.

C.20

Den Ram met den tween hoornen, ⁺ dien du ghesien hebst, ⁺ dat zijn de Koninghen in Media ende Persia. ⁺

+ Ram.

+ Gheytenbock.

+ De groote Alexander.

21

De Geytenbock nu, is de Koninck in Grieckenlandt: het groote hoorn tusschen synen ooghen, is de eerste Koninck.

22

Dat nu viere in syner stede stonden, doe het verbroken was, beduydet, dat ⁿ vier Koninckrijcken wt dien volcke ontstaen sullen, doch niet so machtich als hy was.

n 1.Macha. 1.a.7.

23

Na desen Koninckrijcken, wanneer de ouertreders de ouerhandt nemen, ^o sal opkomen een ^{p †} wreuelich ende schalckachtich Koninck.

o 1.Macha. 1.b.11.

p Of, vreck, onbillick,

† An. onbeschaemt

24

^q Die sal machtich zijn, doch niet door syne kracht, hy sal het wonderlicken verwoesten: ende het sal hem wel ghelucken, dat hy het wtrichte, hy sal de stercken, met tsamen den heylighen volcke, verstooren.

q Niet door kracht, maer door listicheyt, verraderije, ende schalckheyt.

25

Ende door syne kloeckheyt, sal hem de bedriegherije gedijen, ende sal hem in synen herte verheffen, ende door ^r weluaert sal hy vele verderuen: ende sal hem verheffen, teghen den Vorst alle Vorsten, ^s doch hy sal sonder hant verbroken worden.

r Dat hy groot goet ende eere, ende geluck heeft, ende een goet leuen inden suysen voert, daermede sal hy vele aen hem locken.

s 2.Mach. 9.c.28. 2.Thessal. 2.a.8. Iesaie 11.a.4

26

Dit ghesichte van auondt ende morghen, dat dy gheseyt is, dat is waer, doch du salt dat ghesichte heymelick houden: want ^t† daer is noch ^u eene langhe tijt henen.

t† And. het [sal zijn] na vele dagen

u Daer gheeft hy wederom te verstaen, dat hy wat meer meynt, dan Antiochum, want Antiochus en is niet ouer dryhondert ende vijftich Iaer na desen gesichte ghekomen.

27

Ende ick Daniel wert swack, ende lach sommighe daghen kranck: daer na stont ick op, ende richtede des Konincx saken wt, ende verwonderde my des ghesichtes, ende daer en was niemandt die het my wt leyde.