Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat vj. Capittel.

1. Daniel wort van Dario bemint, ende hooch verheuen, 4. moet dies van anderen hanssen (die hem een fijn houestucxken bewijsen) ontghelden, 16. ende wert eyndtlicken in der Leeuwen kuyle gheworpen. 18. de Koninc dien sulcx heftich bekommert, 21. siet Daniels vyanden wt eten, dat sy hem hadden inghebroct, 25. ende laet den God Daniels (die sulcx wonderbaerlicken bebeschicket hadde) opentlicken met Konincklicken beuele, ouer zijn gantsche Rijcke predicken.

A.1

ENde ^a Darius wt Meden, ⁺ nam het Rijcke in, doe hy twee ende tsestich Iaer oudt was: ende Darius sach het voor goet aen, dat hy ouer het gantsche Koninckrijcke settede, hondert ende twintich Lantuoochden.

a Ierem. 50.a.3. Dan. 9.a.1.

+ Darius. Iesaie. 21.a.2.

2

Ouer dese settede hy dry Vorsten (de eene was Daniel) dien de Landtuoochden souden rekenschap doen, op dat de Koninck der moeyte ontslaghen ware.

3

Daniel nu ghinck de Vorsten ende Lantuoochden alle te bouen, ⁺ want daer was een hoogher gheest in hem: daerom dachte hem de Koninck, ouer het gantsche Koninckrijcke te setten.

+ Daniel wort ten Ouersten ghesett in Meden.

4

Derhaluen ^b† poochden de Vorsten ende Lantuoochden daer na, hoe sy een sake tot Daniel vonden, die tegen het Koninckrijcke ware: doch sy en konden gheen sake noch misdaet vinden: want hy was ghetrouwe, datmen gheen schult noch misdaet, in hem vinden en konde.

b† And. trachteden

5

Doe spraken de mannen: Wy en sullen gheen sake tot Daniel vinden, dan alleene ouer synen Godsdienst.

6

Doe quamen de Vorsten ende Lantuoochden met hoopen voor den Koninck, ende spraken also tot hem: Heere Koninck Darius, God verleene dy een lanck leuen.

7

De Vorsten des Koninckrijcx, de heeren, de Laytuoochden, de Raetsheeren ende Hooftlieden alle, hebben ^c† bedacht, datmen een Konincklick beuel sal wtgaen laten, ende een strenghe gebot maken, dat, wie in dertich daghen wat bidden sal van eenighen God oft mensche, behaluen van dy Koninck alleene, die sal tot den Leeuwen in den ^d kuyle gheworpen worden.

c† And. raet ghenomen

d Of, graue,

8

Daeromme lieue Koninck, saltu sodanich gebot ^e beuestigen, ende dy onderschrijuen: op dat het niet weder verandert en werde na den rechten der Meden ende Persen, welcker niemant ouertreden en dorre.

e Of, statgrijpich maken.

9

Also onderschreef hem de Koninck Darius.

B.10

^f Als nu Daniel ghewaer wert, dat sodanich ghebot onderschreuen ware, ^g ghinck hy henen op in zijn huys (hy hadde doch in synen somerhuyse, opene vensteren tegen Ierusalem) ^h ende hy knielde des daechs dry mael op syne knyen, badt, loefde ende dancte synen God, als hy dan te voren plach te doen.

f 1.Reg. 8.e.44.

g Matth. 6.a.6.

h Psalm. 119.b.16.

11

Doe quamen dese mannen met hoopen, ende vonden Daniel bidden ende smeecken voor synen Gode.

12

Ende ⁱ traden henen toe, ende spraken met den Koninck vanden Konincklicken ghebode: Heer Koninck, hebstu niet een gebot onderschreuen, dat, wie in dertich dagen wat bidden soude, van eenighen God ofte mensche, behaluen van dy Koninck alleene, die sal tot den leeuwen in den ^k† kuyle gheworpen worden? De Koninck antwoordde, ende sprack: Het is waer: ende het recht der Meden ende Persen, en sal niemandt ouertreden.

i Daniel 3.b.10.

k† Of, graue

13

Sy antwoordden, ende spraken voor den Koninck: Daniel der gheuanghenen een wt Iuda, die en achtet noch dy noch dijn gebot, dat du onderschreuen hebst, want hy biddet des daechs drymael.

14

Doe de Koninck sulcks hoorde, wert hy seer bedroeft, ende dede grooten vlijt, dat hy Daniel verlossede, ende bemoeyde hem daerouer, tot dat de Sonne onderginck, op dat hy hem ^l† verlossede.

l† An. beschermde

15

Doch de mannen quamen met hoopen tot den Koninck, ende spraken tot hem: Du weetst heer Koninck, dat het der Meden ende Persen recht is, dat alle gebot ende beuel, dat de Koninck besloten heeft, sal onuerandert blijuen.

16

Doe beual de Koninck, ⁺ datmen Daniel voortbrochte, ende wierpen hem tot den leeuwen inden kuyle: de Koninck dannoch sprack tot Daniel: Dijn God dien du sonder ^m ophouden dienest, die helpe dy.

+ Daniel wort tot den leeuwen in den kuyle gheworpen. Bel d.30.

m Of, onderlaet

17

Ende sy brachten eenen steen, dien leyden sy voor de deure aen den kuyle: dien verseghelde de Koninck met synen eyghen rinck, ende met den rinck syner Gheweldigen, op dat ^n† anders niemant aen Daniel moetwille ghebruyckede.

n† And. het beuel [and. de wille] aen Daniel niet verandert werde.

18

Ende de Koninck ghinck wech op syne borcht, ende att niet, ende liet gheen ^o† eten voor hem brenghen, konde oock niet slapen.

o† And. vreuchdenspel

19

Des morgens vroech, doe den dach aen brack, stont de Koninck op, ende ghinck flucx henen, aen den kuyl, daer de leeuwen waren.

C.20

Ende als hy by den kuyle quam, riep hy Daniel met klagelicker stemmen: ende de Koninck sprack tot Daniel: Daniel, du knecht des leuendighen Gods, heeft dy oock dijn God, dien du sonder ophouden dienest, vanden leeuwen konnen verlossen?

21

Daniel dan, sprack met den Koninck: Heer Koninck, God verleene dy een lanck leuen.

22

^p Mijn God heeft synen Enghel hier ghesonden, ^q die den leeuwen de kelen toeghehouden heeft, dat sy my gheen leedt gedaen en hebben: want voor hem ben ick ontschuldich gheuonden: so en hebbe ick oock teghen dy, heere Koninck, niets ghedaen.

p Act. 12.b.11.

q Iudic. 14.a.6. 1.Sam. 17.d.35. 1.Macha. 2.g.60. Hebr. 11.d.33.

23

Doe wert de Koninck gantsch vrolick, ende hiet Daniel wederom wt den kuyle trecken: ende sy togen Daniel wt den kuyle, ende men speurde gheen verseeringhe aen hem, want hy hadde synen God vertrouwet.

24

^r Doe hiet de Koninck, de mannen, die Daniel verklaecht hadden, voortbrenghen, ende tot den Leeuwen inden kuyle worpen, met tsamen haren kinderen ende wijuen: ende eer sy henenaf op de Aerde quamen, ^s grepense de Leeuwen, ende vermaelden oock hare beenders.

r 1.Hest. 7.b.10. Psalm. 7.b.16. Syrach 10.a.4. Susan. g.62.

s Esth. 7.b.10. Bel e.41.

25

^t Doe liet de Koninck Darius allen volcken, lieden ende tongen schrijuen, God gheue v vele vreden.

t Dan. 3.k.94. ende 4.a.1.

26

Dat is mijn beuel, ⁺ datmen in de gantsche heerschappie mijns Koninckrijcx, den God Daniels vreesen ende ontsien sal: want hy is de leuendighe God, die daer eewichlick blijft, ende zijn Koninckrijcke is ^u onuerganckelick, ende zijn heerschappie en heeft gheen eynde.

+ Dat is de vrucht des gheloofs Daniels, want tghelooue doet doorgaens wonderwercken ende groote dingen. Danie. 3.k.96.

u Iesaie. 9.a.6.

27

Hy is een verlosser ende noodthelper, ^x ende hy doet teeckenen ende wonder, beyde in Hemel ende op Aerden: die heeft Daniel vanden Leeuwen verlosset.

x 1.Hest. 6.b.19.

28

^y Ende Daniel was gheweldich inden Koninckrijcke Darij, ende oock inden Koninckrijcke Cores, der Persen.

y Dan. 1.c.21.

[fol. 65r]