Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat v. Capittel.

1. Belsazer lastert onder anderen boosheden, den God Israels, met misbruycken syner vaten, 5. wort door een schrijuende hant heftich verschrickt, 7. ende en kan noch schrift noch beduydinge, by eenighen syner wijsen vinden, 10. Daniel, als nu een onbekende, wort door aengheuen der Koninghinnen, gesocht, 13. gheeft den Koninck, met aflach syner gheschencken, 18. der schrijuender hant oorsake, 25. ende leyt hem derseluen schrift beduydelicken wt.

A.1

KOninck Belsazer maeckte een heerlicke maeltijt synen Geweldigen ende Hooftlieden, ⁺ ende soop hem met hen vol.

+ Nog een exempel teghen de Tyrannen.

2

Ende doe hy droncken was, ⁺ hiet hy de gulden ende silueren vaten voortbrengen, ^a die zijn vader NebucadNezar, wt den Tempel te Ierusalem wech ghenomen hadde: op dat de Koninck met synen Gheweldighen, met synen wijuen, ende met synen bywijuen, daer wt droncken.

+ Het en blijft by den suypen niet, maer sy moeten God ooc daertoe bespotten, ende syner vaten misbruycken. Daerom seyt S. Paulus: Wt dronckenheyt volcht een woest, wilt, roeckeloos leuen. Ephes. 5.b.18.

a 2.Paral. 36.b.18

3

Also werden de gulden vaten voortgebracht, die wt den Tempel, wt den huyse Gods, te Ierusalem, ghenomen waren: ende de Koninck, syne Geweldigen, syne wijuen ende bywijuen, droncken daer wt.

4

Ende doe sy also sopen, ^b loefden sy de gulden, silueren, metalen, ijseren, houten ende steenen Goden.

b Tot hoone of versmadinge ende spot des Gods te Ierusalem, dien sy de vaten genomen hadden, als eenen krancken, nietigen God. 1.Hest. 3.a.8. 3.Machab. n.122.

5

Euen ter seluer stonde ghingen daer vingheren heruoor, als eener menschen hant, die schreuen teghen den kandelaer ouer, op de besettede wandt, in de Konincklicke sale: ende de Koninck wert der hant ghewaer, die daer schreef.

6

^c Doe ^{d †} ontuerwede hem de Koninck, ende syne gedachten verschrickten hem, dat hem de lendenen beefden, ende de beenen tzitterden.

c Ierem. 50.a.2.

d Of, verloos de Koninck zijn verwe.

† And. Wert des Konincx aengesicht verandert

7

^e Ende de Koninck riep ouerluydt, datmen de Wijsen, Chaldeers, ende Waerseggers daerop brenghen soude: ende liet den Wijsen te Babel seggen: Welcker mensche dese schrift leest, ende segghen kan, wat sy beduyde, die sal met purpuren gekleedt worden, ende gulden keten aen den halse dragen, ende de derde heere zijn in mynen Koninckrijcke.

e Dan. 2.a.1. ende 4.a.5.

8

Doe werden alle Wijsen des Konincx daerop ghebracht, doch sy en konden noch schrift lesen, noch de beduydinghe den Koninck segghen.

9

Dies verschrack de Koninck Belsazer noch harder, ende verloos gantsch syne gestalt, ende synen Gheweldighen wert banghe.

B.10

Doe ghinck de Koninghinne, ⁺ om sulcker sake willen des Konincx, ende syner Gheweldigen, henenop in de sale, ende sprack: Heere Koninck, God verleene dy een lanck leuen: laet dy dyne ghedachten so niet verschricken, ende ontuerwet dy also niet.

+ Dat sal velichte des Konincx moeder gheweest zijn de oude Koninginne ende weduwe: want te voren in tbeghin staet, dat des Konincx wijuen oock mede in de drincsale geweest zijn.

11

Daer is een man in dynen Koninckrijcke, die den Gheest der heylighen Goden heeft: ^f want te dijns vaders tijden wert by hem verlichtinge gheuonden, kloeckheyt ende wijsheyt, als der Goden wijsheyt is: ende dijn vader Koninck NebucadNezar, settede hem ouer de Sterrenkijckers, Wijsen, Chaldeers, ende Waersegghers,

f Danie. 2. 3.

12

Daeromme, dat een hoogher gheest by hem gheuonden wert, daertoe verstant ende kloeckheyt, droomen te beduyden, doncker spreucken te gheraden, ende verborghen saken te openbaren, ⁺ namelicken, Daniel, dien de Koninck liet Beltsazer heeten: so roepe men na Daniel, die sal segghen, wat het beduydet.

+ Daniel is by desen Koninck so gantsch vergeten, dat men hem soecken ende roepen moet: also gaet het allen getrouwen dienaers inder werelt.

13

^g Doe wert Daniel henenop voor den Koninck gebracht: ende de Koninck sprack tot Daniel: Bistu Daniel, der gheuanghenen een wt Iuda, die de Koninck mijn vader, wt Iuda herwaerts ghebracht heeft?

g Danie. 2.c.25.

14

Ick hebbe van dy hooren segghen, dat du den Gheest der heyligen Goden hebbest, ende verlichtinghe, verstandt, ende hooghe wijsheyt, by dy gheuonden zy.

15

Nu heb ick voor my ontbieden laten, de kloecken ende Wijsen, dat sy my dese schrift lesen, ende seggen souden, wat sy beduydet: ende sy en konden my niet segghen, wat sulcks beduydet.

16

Van dy doch hoore ick, dat du konnest de beduydinghe gheuen, ende het verborghen openbaren: kanstu nu de schrift lesen, ende my segghen wat sy beduydet, so saltu met purpuren ghekleedet worden, ende gulden keten aen dynen halse draghen, ende de derde heere zijn in mynen Koninckrijcke.

17

Doe hief Daniel aen, ⁺ ende sprack voor den Koninck: ^h Behoudt dyne gauen selue, ende gheeft dyne geschencken eenen anderen: ick wil dannoch de schrift den Koninck lesen, ende segghen wat sy beduydet.

+ Daniel antwoordet den Koninck Belsazer.

h 2.Reg. 5.b.15. Matth. 10.a.8.

18

ⁱ Heere Koninc: God de Allerhoochste, heeft dynen vader NebucadNezar, het Konincrijcke, macht, eere, ende heerlicheyt ghegheuen.

i Dan. 2.d.37.

19

Ende om sulcker macht willen, die hem ghegheuen was, vreesden ende schuyweden hen voor hem, alle volcken, lieden, ende tongen: hy doodde wien hy woude, hy sloech wien hy woude, hy verhoochde wien hy woude, hy verootmoedichde wien hy woude.

C.20

Doe hem nu zijn herte verhief, ende hy stout ende hoochmoedich wert, wert hy vanden Konincklicken stoele ghestooten, ende verloos zijn eere.

21

^k Ende wert verstooten vanden lieden, ende zijn herte wert ghelijck den dieren, ende moeste by den ^{l †} Wildtwercke loopen: ende att gras, als ossen, ende zijn lijf lach onder den dauwe des Hemels, ende wert nat, tot dat hy leerde, ^m dat God de Allerhoochste, macht heeft ouer der menschen Koninckrijcken, ende gheefse wien hij wil.

k Dan. 4.c.22.

l Of, ghewilde

† An. woudteselen

m Dan. 4.c.24. Ierem. 27.a.6.

22

Ende du Belsazer zijn sone, hebst dijn herte niet verootmoedighet, hoewel du sulckes altemael weetst:

23

Maer hebst dy tegen den Heere des Hemels verheuen, ende de vaten zijns huys, heeftmen voor dy brenghen moeten, ende du, dyne Gheweldighen, dyne wijuen, ende dyne bywijuen, hebben daerwt ghesopen: daertoe de gulden, silueren, metalen, ijseren, houten ende steenen Goden, gheloeft, ⁿ welcke noch sien, noch hooren, noch voelen: den God daerenteghen, die dynen adem, ende alle dyne weghen in syner hant heeft, en hebstu niet gheeeret.

n Psalm. 115.a.4. ende 135.b.16. Apocal. 9.c.20.

24

Daeromme is van hem hier ghesonden dese handt, ende dese schrift, die daer verteeckent staet.

25

Dat is nu de schrift, ⁺ die daer verteeckent staet, Mene Mene, Tekel, Vpharsim.

+ Daniel beduydet hier de schrift der hant.

26

Ende sy beduydet dit: Mene, dat is, God heeft dijn Koninckrijcke ghetelt ende gheeyndet.

27

Tekel, dat is, Men heeft dy op eener wagen gheweghen, ende te licht gheuonden.

28

Peres, dat is, dijn Koninckrijcke is gedeylt, ende den Meden ende Persen ghegheuen.

[fol. 64v]

29

Doe beual Belsazer, datmen Daniel met purpuren kleeden soude, ende gulden keten aenden hals gheuen, ende liet van hem verkondighen, dat hy de derde Heere ware inden Koninckrijcke.

30

^o Doch des nachts, wert der Chaldeen Koninck Belsazer, ghedoodet.

o Iesaie. 21.a.2. ende. 47.a.9.