Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iij. Capittel.

1. NebucadNezar laet een groot gulden beelt oprichten, dat hy van yegelicken wil aengebeden hebben, 8. Sadrach, Mesach, ende AbedNego, die hen sulcx weygheren, werden voor hem verklaecht, 13. na verachtinghe Konincklicker dreyghinghe, 19. inden gloeyenden ouen gheworpen, 91. ende wonderlicken van Gode (95. dien oock NebucadNezar syne opentlicke bekentenisse doet) tot trooste der gheuanghen Ioden, behouden.

A.1

DE Koninc NebucadNezar liet een gulden beelt maken, ⁺ tsestich ellen hooch, ende ses ellen breedt, ende liet het setten inden lande te Babel, ^a† op eene schoone ^* anger.

+ Dit beelt mach velichte de Koninck hebben laten maken, na den droom, als God daer mede te louen, die hem door Daniel den droom hadde gheopenbaert. Doch dewijle het God niet beuolen en hadde, ende tegen het eerste ghebot was, so isset onrecht, ende een Afgoderije: want Godsdienst sonder Gods woort, is altijt Afgoderije.

a† And. inden dale Dura

* bewoonlicke plaetse.

2

Ende de Koninck NebucadNezar sandt na den Vorsten, heeren, Lantplegheren, Richteren, Voochden, Raetsheeren, Amptlieden, ende alle geweldigen inden lande, dat sy te samen komen souden, het beeldt te wijen, dat de Koninck NebucadNezar hadde setten laten.

4[3]

Doe quamen de Vorsten, heeren, Lantplegers, Richters, Voochden, Raedtsheeren, Ampt-

[fol. 63r]

lieden, ende alle Geweldige inden lande, te samen, het Beeldt te wijen, dat de Koninck NebucadNezar hadde setten laten: ende sy moesten tegen dat Beelt treden, dat NebucadNezar had setten laten.

4

Ende de Heraudt riep ouerluyt: Dat laet v gheseyt zijn, ghy volcken, lieden ende tonghen:

5

Wanneer ghy hooren sullet het gheluyt der Basuynen, Trompetten, Harpen, Vedelen, Psalter, Luyten, ende allerley ^b snarenspel, so sullet ghy neder vallen, ende het gulden Beeldt aenbidden, dat de Koninck NebucadNezar heeft setten laten.

b And. seydenspel

6

^c Wie nu als dan niet neder en valt, ende aenbiddet, die sal van stonden aen, inden gloeyenden ouen gheworpen worden.

c Sapien. 14.b.16

7

Doe sy nu hoorden het geluyt der Basuynen, Trompetten, Harpen, Vedelen, Psalteren, ende allerley snarenspel, vielen alle volcken, lieden ende tongen, neder, ende baden dat gulden Beelt aen, dat de Koninck NebucadNezar hadde setten laten.

8

Van stonden aen traden sommige Chaldeische mannen henen toe, ende verklaechden de Ioden,

9

Hieuen aen, ende spraken totten Koninck NebucadNezar, Heer Koninck, God verleene dy een lanck leuen.

B.10

^d Du hebst een ghebot laten wtgaen, dat alle menschen, wanneer sy hooren sullen, het geluyt der Basuynen, Trompetten, Harpen, Vedelen, Psalteren, Luyten, ende allerley snarenspel, souden sy neder vallen, ende het gulden Beelt aenbidden.

d Danie. 6.b.12.

11

Ende wie niet neder en viele, ende aenbade, die soude in eenen gloeyenden ouen geworpen worden.

12

Nu zijn daer Iodische mannen, ^e welcke du ouer de Ampten inden lande te Babel ghesettet hebst, Sadrach, Mesach, ende AbedNego, deselue verachten dijn ghebot, ^f ende en eeren dyne Goden niet, ende en bidden het gulden Beelt niet aen, dat du hebst setten laten.

e Dan. 2.e.49.

f Baruc. 6.a.4.

13

Doe beual NebucadNezar, met grimmicheyt ende toorne, datmen Sadrach, Mesach, ende AbedNego, voor hem brachte: ende de mannen werden voor den Koninck ghebracht.

14

Doe hief NebucadNezar aen, ende sprack tot hen: Hoe? Willet ghy Sadrach, Mesach ende AbedNego, mynen God niet eeren? ende het gulden Beelt niet aenbidden, dat ick hebbe setten laten?

15

Wel aen, schicket v daer toe: so haest als ghy hooren sullet het geluyt der Basuynen, Trompetten, Harpen, Vedelen, Psalteren, Luyten, ende allerley snarenspel, so vallet neder, ende bidt het Beelt aen, dat ick heb maken laten: sullet ghy het niet aenbidden, so sullet ghy van stonden aen, inden gloeyenden ouen geworpen worden: laet sien, wie de God zy, die v wt myner hant ^g† verlossen sal.

g† And. wtrucken

16

Doe hieuen Sadrach, Mesach, ende AbedNego aen, ende spraken totten Koninck NebucadNezar: Het en is niet van nooden, dat wy dy daer op antwoorden.

17

Siet, ⁺ onse God, dien wy eeren, ^h kan ons wel verlossen wt den gloeyendighen ouen, daertoe oock van dyner handt wel verlossen.

+ Merckt, welcke een gelooue dat is.

h Num. 16.e.47.

18

Ende so hy het niet doen en wil, ⁱ so saltu dannoch weten, dat wy dyne Goden niet eeren, noch dat gulden Beelt, dat du hebst setten laten, aenbidden willen.

i Baruc. 6.a.4.

19

^k Doe wert NebucadNezar vol grimmicheyt, ende stelde hem ^l† eysselick, teghen Sadrach, Mesach, ende AbedNego, ende beual, men soude den ouen seuenmael heeter maken, danmen anders plach te doen.

k 1.Mach. 7.d.39.

l† And. schuyslick

C.20

Ende beual den alderbesten krijchslieden, die in synen heyre waren, dat sy Sadrach, Mesach, ende AbedNego bonden, ende inden gloeyendighen ouen worpen.

21

Also werden dese mannen in hare mantelen, ^m† schoen, hoeden, ende anderen kleederen ghebonden, ende inden gloeyendigen ouen geworpen.

m† And. hosen, kappen,

22

Want des Konincx ghebot moestmen ⁿ flucx doen: ende men stoockte het vyer inden ouen so seer toe, ^o dat de mannen, die Sadrach, Mesach, ende AbedNego verbernen souden, vanden vlammen des vyers verdoruen.

n Of, gantsch haestelicken, rasch, dat men hen niet en heeft moghen de kleederen wttrecken

o Psalm. 7.b.16. 1.Hest. 7.b.10. Danie. 6.c.24.

23

^p Doch de dry mannen, Sadrach, Mesach, ende AbedNego, vielen henenaf inden gloeyendighen ouen, ghelijck sy ghebonden waren.

p Iesa. 43.a.2. Psalm. 66.b.12.

91

Doe ontsettede hem de Koninck NebucadNezar, ⁺ ende voer flucx op, ende sprack tot synen Raetsheeren: hebben wy niet dry mannen, ghebonden in het vyer worpen laten? sy antwoordden ende spraken totten Koninck: Ia heer Koninck.

+ Datmen leest in de oude ouersettinge van het vers 23. tot het 91. te weten, Den lofsanck der dry mannen inden ouen, en wort niet geuonden int Hebreeusch, ende daerom en hebbent wy hier niet by geset, maer hebbent geset achter by de ander Apocrypha.

92

Hy antwoordde ende sprack: Ick sie doch vier mannen los inden vyere gaen, ende zijn onuerseert, ende de vierde is, ghelijck, ^q als ware hy een sone der Goden.

q Act. 9.a.7. Danie. 10.a.7.

93

Ende NebucadNezar tradt henentoe, voor het hol des gloeyendighen ouens, ende sprack: Sadrach, Mesach ende AbedNego, ghy knechten Gods des Allerhoochsten, gaet daerwt, ende koemt herwaerts: doe ghinghen Sadrach, Mesach, ende AbedNego, daerwt wt den vyere.

94

Ende de Vorsten, Heeren, Voochden, ende Raetsheeren des Konincx, quamen te samen, ende sagen, dat het vyer, aenden lijue deser mannen, gheene macht bewesen hadde, ende haer hoofthayr niet versengt, ende hare mantelen niet verseeriget waren, Ia men konde geenen brant aen hen riecken.

95

Doe hief NebucadNezar aen, ende sprack: Geloeft zy de God Sadrach, Mesach, ende AbedNego, die synen Enghel wtghesonden, ende syne knechten verlost heeft, die hem vertrouwet, ende des Konincx ghebot niet ghehouden, maer haer lijf henen gegeuen hebben, dat sy gheenen God eeren noch aenbidden wouden, dan alleen haren God.

96

^r So zy nu dit mijn ghebot: Wie onder allen volcken, lieden, ende tongen, den God Sadrach, Mesach, ende AbedNego lastert, die sal omkomen, ende zijn huys schandelick verstooret worden: want daer en is gheen ander God, die also verlossen kan, als dese.

r Dan. 6.c.25.

97

Ende de Koninck gaf Sadrach, Mesach, ende AbedNego groote macht inden lande te Babel.