Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xx. Capittel.

1. De Heere wil van den ondanckbaren, 27. ende Afgodischen ongheuraecht zijn, 33. seyt hen doch toe, hy wilse in gheuanckenissen ende verstroeyinghen met scherpen dwanghe aen hem houden, 40. ende daer na weder met ghenade in haer landt brenghen, 45. aent eynde wort de verstooringhe Ierusalems afghebeeldet.

A.1

ENde ^a het begaf hem in den seuenden Iare, aen den thienden daghe der vijfster maent, quamen sommige vanden Oudtsten Israels, den Heere te vragen, ende setteden hen voor my neder.

a Hesek. 14.a.1.

2

Doe gheschiedde des Heeren woordt tot my, ende sprack:

3

Du menschen kindt, segghet den Oudtsten Israels, ende spreeckt tot hen: So spreeckt de Heere Heere: Sijt ghy gekomen my te vragen? so warachtich als ick leue, ick wil van v ongheuraecht zijn, spreeckt de Heere Heere.

4

Doch wiltuse straffen, du menschen kindt, so machstuse also straffen: houdt hen voor de grouwelen harer vaderen,

5

Ende spreeckt tot hen: So spreeckt de Heere Heere: ^b Ter tijdt, doe ick Israel verkoos, ^c verhief ick mijn hant totten zade des huys Iacobs, ende gaf my hen te bekennen in Egyptenlande: Ia ick verhief mijn hant tot hen, ende sprack: ^d Ick ben de Heere uwe God.

b Exod. 3.a.7.

c Dat is: Ick bewees my redelicken tot hen.

d Exod. 20.a.2. Deute. 5.a.6.

6

Ick verhief Ia terseluer tijdt mijn handt, ^e dat ickse leydde wt Egypten lande, in een landt, dat ick hen wtuoorsien hadde, ^f dat met melck ende honich vliett, een edel landt voor allen landen.

e Exod. 13.b.17. ende 14.c.21.

f Nume. 13.c.28.

7

Ende sprack tot hen: ^g Een yeghelick werpe wech de grouwelen voor synen ooghen, ende verontreynighet v niet aen den Afgoden Egypti: want ick ben de Heere uwe God.

g Deute. 7.a.5.

8

Doch sy waren my onghehoorsaem, ende en wouden my niet volghen, ende harer gheen en werp de grouwelen voor synen oogen wech, ende en verlieten de Afgoden Egypti niet: ^h doe dachte ick, myne grimmicheydt ouer haer wt te ghieten, ende alle mynen toorne ouer haer gaen te laten.

h Hesek. 20.c.22.

9

Doch ick liet het om mijns Naems wille, op dat hy niet ontheylighet worde voor den Heydenen, onder dien sy waren, ende voor dien ick my hen hadde te bekennen ghegheuen, dat ickse wt Egyptenlande leyden woude.

B.10

Ende doe ickse wt Egyptenlande gheleydt hadde, ende in de woestijne ghebracht,

11

ⁱ Gaf ick hen myne geboden, ende leerde hen myne rechten, ^k door welcke de mensche leeft, diese houdt.

i Exo. 20. 21. 22. 23. Leuit. 18.a.3. Deute. 4. 5.

k Roma 10.a.5. Gal. 3.b.12.

12

^l Ick gaf hen oock mynen Sabbath, ten teecken tusschen my ende hen: op dat sy leerden, dat ick de Heere zy, diese heylighet.

l Exod. 20.a.8. ende 31.b.13.17. Deute. 5.b.12.

13

^m Doch het huys Israels was my onghehoorsaem, oock in der woestijne, ende en leefden niet na mynen gheboden, ende verachteden myne rechten, ⁿ door welcke de mensche leeft, diese houdt, ^o ende ontheylichden mynen Sabbath gantsch seer: ^p doe dachte ick, myne grimmicheydt ouer haer wt te gieten in der woestijne, ende haer gantsch ^q om te brenghen.

m Exod. 32.a.7.

n Leuit. 18.a.5.

o Exod. 16.c.28.

p Nume. 14.b.12.

q Oft, te niete etc.

14

^r Doch ick liet het om mijns Naems wille, op dat hy niet ontheyliget worde voor den Heydenen, voor welcke ickse hadde wtgheleydt.

r Hesek. 20.c.20.

15

^s Ende hief oock mijn handt op teghen haer in der woestijne, dat ickse niet en woude brenghen in dat landt, dat ick hen ghegeuen hadde, dat met melck ende honich vliett, een edel landt voor allen landen.

s Nume. 14.c.22.

16

Daerom, dat sy myne rechten verachtet, ende na mynen gheboden niet gheleeft, ende myne Sabbathen ontheyliget hadden: ^t want sy wandelden den Afgoden haers herten na.

t Hesek. 22.a.1. Nume. 25.a.2. Iudic. 2.b.12.

17

Doch mijn ooge verschoondde harer, dat ickse niet en verdorue, noch gantsch om en brachte in der woestijne.

18

Ende ick sprack tot haren kinderen in der woestijne: Ghy en sullet na uwer vaderen gheboden niet leuen, ende hare rechten niet houden, ende v aen haren Afgoden niet verontreynighen.

19

Want ick ben de Heere uwe God: ^u na mynen gheboden sullet ghy leuen, ende myne rechten sullet ghy houden, ende daer na doen.

u Leuit. 18.a.4. Hesek. 18.a.9.

C.20

Ende myne Sabbathen sullet ghy heylighen, dat sy zijn, een teecken tusschen my ende v, dat ghy wetet, dat ick de Heere uwe God ben.

21

^x Doch de kinderen waren my oock onghehoorsaem, en leefden na mynen gheboden niet, en hielden oock myne rechten niet, dat sy daer na deden, ^y door welcke de mensche leeft, diese houdt, ende ontheylichden myne Sabbathen: ^z doe dachte ick myne grimmicheydt ouer haer wt te ghieten, ende alle mynen toorne, ouer haer gaen te laten in der woestijne.

x Numer. 25.a.3.

y Leuit. 18.a.5. Roma. 10.a.5. etc.

z Hesek. 20.a.8.

22

Ick wendde dannoch mijn handt, ende ick liet het, om mijns Naems wille, op dat hy niet ontheylighet en worde voor den Heydenen, voor welcken ickse hadde wtgheleydt.

23

Ick hief oock mijn handt op teghen haer in der woestijne, dat ickse verstroyede onder de Heydenen, ende van malcanderen stuyfde in de landen.

24

Daerom, dat sy myne gheboden niet ghehouden, ende myne rechten verachtet, ende myne Sabbathen ontheylighet hadden, ende na den Afgoden harer vaderen saghen.

[fol. 50r]

25

Daerom gaf ickse ouer in de leere, die ^a niet goet en is, ende in de rechten, daer sy gheen leuen in hebben en konden.

a De rechte leere Gods, is vrede, vreuchde ende het leuen, in den heylighen Gheeste: maer menschen leere is enckel onurede, hertenleedt, ende doot: want sy laet der consciencie geene ruste noch vrede, hoewel sy groote dinghen doen: als, vele offeren, oock de liefste kinderen verbranden, als hy in den texte seyt.

26

Ende verwarpse in haren offer, ^* doe sy alle eerstgheboorte door het vyer verbrandden: op dat ickse verstoorde, ende sy leeren moesten, dat ick de Heere zy.

* Leuit. 18.c.21. Deute. 12.d.31. ende 18.a.9. 2.Reg. 16.a.3. ende 17.b.17. Ierem. 32.d.35.

27

Daerom spreect du menschen kindt, met den huyse Israels, ende segt tot hen: So spreeckt de Heere Heere: Vwe vaders hebben my noch meer ghelastert ^b ende ghetrotzet.

b Teghen my gestouteert, ouermoedichlicken getercht.

28

Want doe ickse in het landt ghebracht hadde, ouer welcke ick mijn hant opgheheuen hadde, dat ick het hen geue: waer sy slechs eenen hooghen berch ofte dicken boom saghen, aldaer offerden sy haren offer, ende brachten daer henen hare onaenghename gauen, ende roockten aldaer haren soeten reucke, ende goten aldaer wt hare dranckofferen.

29

Doch ick sprac tot hen: Wat sal doch de hoochte, daer ghy henen gaet? ende also heetse tot op desen dach, de ^c† Hoochte.

c† And. Bamah.

D.30

Daerom spreeckt tot den huyse Israels: So spreeckt de Heere Heere: Ghy verontreynighet v in dat wesen uwer vaderen, ende drijft hoererije met haren grouwelen:

31

Ende verontreyniget v aen uwen Afgoden, welcken ghy uwe gauen offert, ^d ende uwe sonen ende dochteren door het vyer verbrandet, tot op den hedighen dach: ende ick soude my v van den huyse Israels vraghen laten? so warachtich als ick leue, spreeckt de Heere Heere, ick wil van v ongheuraecht zijn.

d Ierem. 19.a.5. Deute. 12.d.31. ende 18.b.10. Hesek. 16.c.20. 2.Reg. 17.b.17. ende 21.a.6. 2.Para. 28.a.3.

32

Daertoe dat ghy dencket: Wy willen doen, als de Heydenen, ende als andere lieden in den landen, hout ende steenen aenbidden, dat sal v feylen.

33

So warachtich als ick leue, spreeckt de Heere Heere, ick wil ouer v heerschen met stercker hant ende wtghestrecten arme, ende met wtgeschuddeder grimmicheyt.

34

Ende wil v van den volcken leyden, ende wt den landen, daer ghy henen verstroyet zijt, versamelen, met stercker handt ende wtghestreckten arme, ende met wtghegotener grimmicheydt.

35

Ende wil v brenghen in de ^e woestijne der volcken, ende aldaer met v rechten van aenghesichte tot aenghesichte.

e Oock buyten der Babylonischer geuanckenisse.

36

Als ick met uwen vaderen in der woestijne by Egypten gherechtet hebbe, euen so wil ick oock met v rechten, spreeckt de Heere Heere.

37

Ick wil v wel onder de roede brenghen, ende v in de banden des Verbonts dwinghen.

38

Ende wil de afuallighen, ende die teghen my ouertreden, onder v wtuaghen: Ia wt den lande daer ghy nu woonet, wil ickse leyden, ende int landt Israels niet komen laten: dat ghy leeren sullet, ick zy de Heere.

39

Daerom, ghy van den huyse Israels, so spreect de Heere Heere: Dewijle ghy my dan ymmers niet hooren en willet, so varet henen, ende een yeghelick diene synen Afgod: doch mynen heyligen Name latet voort aen ongheschendet, met uwen offeren ende Afgoden.

E.40

Want so spreeckt de Heere Heere: Op mynen Heylighen berghe, op den hooghen berghe Israels, aldaer sal my het gantsche huys Israels, ende alle die in den lande zijn, dienen: ^f aldaer sullen sy my aenghename zijn, ende aldaer sal ick uwe hefoffer ende eerstelinghen uwer offeren vorderen, met allen dat ghy my heylighet.

f Deute. 12.a.5. ende 14.c.23.

41

Ghy sullet my aengename zijn, met den soeten reucke, wanneer ick v vanden volcken brenghen, ende wt dien landen versamelen sal, daer ghy henen verstroyet zijt, ende ick sal in v gheheylighet worden voor den Heydenen.

42

Ende ghy sullet ghewaer worden, dat ick de Heere ben, wanneer ick v in het landt Israels ghebracht hebbe: in het landt, daer ouer ick myne handt ophief, op dat ick het uwen vaderen geue.

43

Aldaer sullet ghy dencken aen uwe wesen, ende aen alle uwe doen, daer ghy in verontreynighet zijt, ^g ende sullet mishaghen hebben, aen alle uwer boosheyt, die ghy ghedaen hebt.

g Ierem. 8.a.6. ende 18.b.12. ende 31.b.18.

44

Ende sullet ghewaer worden, dat ick de Heere ben, wanneer ick met v doe, om mijns Naems wille, ende niet na uwen boosen wesen ende schadelicken doen, du huys Israels, spreeckt de Heere Heere.

45

^* Ende des Heeren woort geschiedde tot my, ende sprack:

* Cap. xxi. Lut. Munst.

46

Du menschen kindt, rechtet dijn aenghesichte henen teghent Suyden, ende druppe tegen den ^h Middach, ende propheteert teghen het woudt in den velde teghent Suyden,

h Ierusalem leyt teghent Suyden van Babel wt: Nu is Hesekiel te Babel, ende spreect van Ierusalem, dat noemet hy, het woudt teghent Suyden.

47

Ende spreeckt tot den woude teghent Suyden: Hoort des Heeren woordt, so spreeckt de Heere Heere: ⁱ Siet, ick wil in dy een vyer aensteecken, dat sal beyde groene ende dorre boomen verteeren, ^k datmen syne vlammen niet en sal wtblusschen konnen: maer alles wat vant Suyden tegent Noorden staet, dat sal verbrandt worden.

i Iesai. 1.d.31.

k Iesai. 34.b.10. ende 66.c.24. Ierem. 7.b.19.

48

Ende alle het vleesch sal sien, dat ick het de Heere aengesteken hebbe, ende niemant wtblusschen en konne: ende ick sprack: Och Heere Heere, sy segghen van my: ^l Dese spreect enckel verdeckte woorden.

l Ierem. 20.a.8.