Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iiij. Capittel.

1. Wat iammmer ouer Ierusalem ghegaen zy, onder het Babylonische belech, 13. oorsake desseluen, de sonde der Priesters ende Propheten. 21. De Edomiters, die Ierusalem vyant waren, werden ghedreycht.

Aleph.

A.1

O Hoe is het gout so gantsch verdonckert, ende het fijne gout so eysselick geworden? ende de steenen des Heylichdoms, ligghen voor op allen straten verstroyt.

2

Beth. De edele kinderen Zions, den goude gelijck gheachet, hoe zijn sy nu den Aerden potten ghelijck gheacht, die een pottebacker maeckt?

3

Gimel. ^a De Draken gheuen haren iongen de borsten, ende sooghense: daerentegen de dochter mijns volcx moet ^b onbarmhertich zijn, als een Struys inder woestijne.

a Iesaie 34.b.15.

b Dat is, Sy en kan hare kinderen niet soogen, noch harer plegen, welckes doch doen de aller grousaemste dieren: want de diere tijt is te groot.

4

Daleth. ^c Den soochkinde kleeft zijn tonghe aen synen ^d raken van dorste: de ionge kinderen eysschen broot, ende daer en is niemandt die het hen breke.

c Trenor. 2.b.11. Amos 8.b.13.

d Dat is, tgehemelte des monts.

5

He. Die te voren het alder noodlickste aten, versmachten nu op de straten: die te voren in ^e† zijden opghetogen zijn, die moeten nu inden drecke ligghen.

e† And. purpur

6

Vau. De misdaet der dochter mijns volcks, is grooter, dan de sonde Sodom, ^f die in ^g† eenen ooghenblick omghekeert werdt, ende daer en quam gheen handt toe.

f Gene. 14.c.25.

g† And. nu, oft, plotzlick

7

Zayn. ^h Hare Nasarei waren reynder dan de sneeu, ende klaerder dan de melck: haer ^i† gestalt was rooder, dan de koraellen, haer aensien was als Saphier.

h Nume. 6.a.4.

i† And. gebeente was rooder dan peerlen, als hadde het Saphir ghehouwen geweest

8

Heth. Nu daerenteghen is haer ghestalte so doncker van swerticheyt, datmense op der straten niet en kent, ^k hare huydt hangt aen de beenders, ende zijn so dorre als een hout.

k Psalm. 102.a.6

9

Teth. Den verworchden door het sweert gheschiedde beter, dan dien, die van honger storuen, die versmachten ende verderuen moesten, des ghebrecks haluen der vruchten des ackers.

B.10

Iod. ^l De aller barmhertichste vrouwen hebben hare kinderen selfs moeten koken, op dat sy te eten hadden, inden iammer der dochter mijns volcx.

l Deuter. 28.f.53. 2.Reg. 6.c.28. Trenor. 2.c.20.

11

Caph. ^m De Heere heeft syne grimmicheyt volbracht, hy heeft synen grimmighen toorne wtgegoten: hy heeft te Zion een vyer aengesteken, welcker oock hare fundamenten verteert heeft.

m Treno. 2.a.1.

12

Lamed. De Koninghen op Aerden en haddens niet gelooft, noch alle lieden inder werelt, dat de wederpartijder ende vyant, soude ter poorten Ierusalems intrecken.

13

Mem. Het is dannoch gheschiedt, om der sonden wille harer Propheten, ende om de misdaet wille harer Priesteren, die ⁿ der rechtueerdigher bloet daerinne vergoten.

n Gene. 9.a.6. Exod. 23.a.7.

14

Nun. Sy ghinghen henen ende weder op de straten, als de blinden, ende waren met bloede ^o besmet, ende en konden oock ghener kleederen niet aenroeren.

o Dat is, Sy hadden veel onschuldich bloets vergoten

15

Samech. Maer riepense aen: Wijckt ghy onreyne, wijckt, wijckt, roert niets aen: want sy schuyweden haer voor hen, ende vloden voor hen: datmen oock onder de Heydenen seyde: Sy en sullen daer niet langhe blijuen.

16

Phe. Daeromme heeftse den toorne des Heeren verstroyt, ende en wilse niet meer aensien: dewijle dat sy de Priesters niet en eerden, ende met den Oudtsten gheen barmherticheyt oeffenden.

17

Nun. Noch gaepten onse ooghen op de ^p nietighe hulpe, tot dat sy alreede moede werden, doe wy wachteden op een volck dat ons doch niet helpen en konde.

p Dat is, Sy verlieten hen op Egypten ende op menschen, ende verworchden flucx de vrome Propheten.

18

Zade. Men iaechde ons, dat wy op onse straten niet gaen en dorsten: doe quam oock onse eynde: onse daghen zijn wt, ende onse eynde is ghekomen.

19

Coph. ^q Onse veruolghers waren sneller dan Arendts onder den Hemel: op de berghen hebben sy ons veruolcht, ende inder woestijne op ons gheloert.

q Ierem. 4.b.13. ende 49.b.16. Habac. 1.a.8.

C.20

Resch. De ^r Ghesalfde des Heeren, die onsen troost was, is gheuanghen gheworden, doe sy ons verstoorden: dies wy ons troosteden, wy wouden onder syne schaduwe leuen onder de Heydenen.

r Dat is, Onse Koninck: want wy meynden, onse Koninckrijck en soude gheen noodt hebben, ende allen Heydenen trotzen.

21

Sin. Ia verheucht dy, ende weest vrolick, du dochter Edom, die du woonest inden lande ^s Vz, want den kelck sal oock ouer dy komen: du moest oock droncken ende ghebloot worden.

s Hiob. 1.a.1.

22

Thau. ^t Maer dyne misdaet heeft een eynde, du dochter Zion: hy en sal dy niet meer laten wech voeren: doch dyne misdaet, du dochter Edom, sal hy thuys soecken, ende dyne sonde ontdecken.

t Iesaie 21.b.11. Ierem. 49.a.7. Psalm. 137.a.7.