Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xvij. Capittel.

1. Hardt drijuen der Afgoderie, wort met harden onghelucke ghestraft, 5. Op menschen verlaten brengt vloeck, 7. Op God verlaten, seghen. 9. De Heere, dien niet verborgen en is, gheeft eenen yeghelicken na synen doen, 11. ende en laet der onrechtueerdigen goet niet ghelucken. 13. Ieremias biddet om hulpe teghen die, die hem beleedighen. 19. ende wordt ghesonden de heylighinghe des Sabbaths te predicken.

A.1

DE sonde Iuda is met ^a ijseren ^* griffien, ende met scherpe Diamanten gheschreuen, ende in de tafelen haers herten ghegrauen, ende op de hoornen aen den Altaren:

a Iob. 19.c.24.

* Dat is, Hare Afgoderie drijuen sy seere, ende stichtense vaste, dat sy blyuen sal by den nakomelingen: gelijck als by ons de Missen.

2

Dat hare kinderen ghedencken sullen, derseluen Altaren ende ^b† haghen, by den groenen boomen, op de hooghe berghen.

b† And. bosschen,

3

Doch, ick wil dyne hoochten, beyde op berghen ende velden, met tsamen dyner haue ende alle ^c dynen schatten, in de ^{d †} grabbelinghe geuen, om der sonden wille, in alle dyne lantpalen begaen.

c Ierem. 15.b.13. ende 20.a.5.

d Of, rabbuse,

† And. te plonderen

4

Ende du salt wt dyner erue verstooten worden, dat ick dy ghegheuen hebbe: ^e ende wil dy tot knechten dyner vyanden maken, in eenen lande, dat du niet en kenst: want ghy hebbet een vyer mijns toorns aengesteken, dat eewichlick bernen sal.

e Ierem. 25.a.9.

5

So spreeckt de Heere: ^f Veruloect is de man, ^g die hem op menschen verlaet, ende houdt vleesch voor synen arm, ende met syner herten van den Heere wijcket,

f Iesa. 30.a.1. ende 31.a.1. Psalm. 49.a.7. Prouerb. 28.c.26.

g Psalm. 118.a.8. ende 146.a.3.

6

Die sal zijn, als de heyde inder woestijne, ^* ende en sal niet sien den toekoemstighen troost, maer sal blijuen in ^h dorren, inder woestijne, in eenen onuruchtbaren lande, daer niemant woont.

* Iob. 20.b.17.

h Dat is, Hy sal ongeluckich ende onsalich blijuen.

7

ⁱ Ghesegent daerentegen is de man, die hem op den Heere verlaet, ende de Heere zijn ^k toeuersicht is.

i Psalm. 2.b.12. ende 118.a.8. ende 124.a.1.

k Of, toeuerlaet

8

^l Die is als eenen boom aent water gheplantet, ende aen der beke gewortelt: want wanneer alreede een hitte koemt, so en vreest hy hem doch niet, maer syne bladeren blijuen groen, ende en sorghet niet, wanneer een dorre Iaer koemt, maer hy brengt sonder ophouden vruchten.

l Psalm. 1.a.3.

9

Een trotzich ende vertzaecht dinck is het ^m herte: wie kant wtgronden?

m Dat is, Wanneert hem qualic gaet, so is daer enckel vertzagen, wanneert hem wel gaet, so en kant niemant dwinghen, hoch houden in synen moedtwille: en hoort geen straffe, etc. weet hem wt te draeyen ende te smucken, oock tegen Gods woort: doch het en helpt niet. Op Duytsch seggen wijt, Het is een vertwijffelt boos dinc om een herte. Het en kan noch het boose noch het goede verdraghen.

B.10

ⁿ Ick de Heere kan het herte wtgronden, ende de nieren proeuen, ^o ende gheue eenen yeghelicken na synen doen, na de vruchten syner wercken.

n 1.Sam. 16.a.7. Psalm. 7.b.10. Ierem. 11.c.20.

o Roma. 2.a.6. Apocal. 2.c.23, ende 22.b.12. Psalm. 28.a.4. ende. 62.b.13. Iob. 34.b.11. Ierem. 25.b.14.

11

Want ghelijck als een ^p† voghel, die hem op eyeren settet, ende en broedtse niet wt: ^q also is de ghene, die onrecht goet vergadert: want hy moet daer van, wanneer hy het aen aller weynichsten meynt, ende moet doch ten laetsten spott daertoe hebben.

p† And. velthoen

q Prouer. 11.c.28. Luc. 12.b.19.

12

Doch de stede onses Heylichdoms, namelicken den Throon der Godlicker eere, is alle tijt vaste ghebleuen.

13

Want Heere, ^r du bist de Hope Israels: ^s alle die dy verlaten, moeten te schanden worden, ende ^t de afuallighe, moeten in de Aerde geschreuen worden: ^u want sy verlaten den Heere, de Adere des leuendighen waters.

r Psalm. 115.a.9.

s Iesa. 1.c.28.

t Prouer. 3.d.30.

u Ierem. 2.b.13. Hesek. 36.c.25. Psalm. 36.a.9. Ioan. 4.b.10.

14

Heelt du my Heere, so worde ick heel, helpt dy my, so is my geholpen; want du bist mynen roem.

15

Siet, sy spreken tot my: Waer is dan des Heeren woort? lieuer, laet het her gaen.

16

^x† Doch, ick en ben daeromme van dy niet gheuloden, mijn ^y Herder, so en hebbe ick oock menschen ^z dach niet begheert, dat weetstu: wat ick ghepredict hebbe, dat is recht voor dy.

x† And. Ende ick en hebbe my niet angstelicken gheuordert, dat ic Herder ware na dy, so hebbe, etc.

y Psalm. 23.a.1. Isaie. 40.b.11. Ioan. 10.b.11.

z Dat is, roem by den menschen, die doch ellendich ende niets zijn, in haren roemen, leuen ende dagen, 1.Cor. 4.a.3

17

Werst du my slechs niet verschrickelick, ^a mijn toeuersicht inder noot.

a Ierem. 14.a.7. ende. 16.b.19.

18

Laetse te schanden worden, die my veruolgen, ende met my, laet den dach des onghelucx ouer haer gaen, ende slaetse te morsel tweeuoudich.

[fol. 27r]

19

So spreeckt de Heere tot my: ^b Gaet henen, ende treedt onder de poorte des volcx, daer door de Koninghen Iuda wt en in gaen, ende onder alle poorten te Ierusalem,

b Ierem. 7.a.7. ende 26.a.2.

C.20

Ende spreeckt tot hen: Hoort des Heeren woort, ghy Koninghen Iuda, ende gantsch Iuda, ende alle inwooners te Ierusalem, die te deser poorten ingaen.

21

So spreeckt de Heere: Hoedet v, ende en draecht gheenen last aenden Sabbathdage, door de poorte henen in te Ierusalem.

22

Ende en voert geenen last aen den Sabbathdaghe, wt uwen huysen, ende en doet gheenen arbeyt: maer heylighet den Sabbathdach, ^c als ick uwen vaderen gheboden hebbe.

c Exod. 20.a.8.

23

Doch sy en hooren niet, ende en neyghen hare ooren niet herwaerts, maer blijuen halstarrich, op dat sy my ia niet en hooren, noch hen onderrichten en laten.

24

So ghy my hooren sullet spreeckt de Heere, dat ghy gheenen last en draecht des Sabbathdaechs, door deser stadtpoorte in, maer denseluen heylighet, dat ghy gheenen arbeyt aen den seluen daghe en doet,

25

So sullen oock door deser stadt poorte wt ende in gaen, Koningen ende Vorsten (die op den stoel Dauids sitten) ende rijden, ende varen, beyde op waghenen ende peerden, sy ende hare Vorsten, met tsamen allen die in Iuda ende te Ierusalem woonen, ende dese stadt sal eewichlick bewoont worden.

26

Ende daer sullen komen wt den steden Iuda, ende die rontomme Ierusalem henen ligghen, ende wt den lande BenIamin, wt den leechten, ende vanden gheberchten, ende van Suyden, die daer brenghen brandoffer, offer, spijsoffer, ende wieroock ten huyse des Heeren.

27

Sullet ghy my daerentegen niet hooren, dat ghy den Sabbathdach heylighet, ende gheenen last en draecht, door de poorten te Ierusalem in, aenden Sabbathdaghe, so wil ick een vyer onder haren poorten aensteken, dat de huysen te Ierusalem verteeren, ende niet wtgheblusschet worden en sal.