Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xv. Capittel.

1. Hoe qualick den Heere behaecht Afgoderie ende onboetueerdicheyt, wijst hy hier aen met ernstiger onghenade, ende menigerley plaghen. 10. Ieremias mistroostich ouer zijn volck, wort ghetroostet. 15. bidt den Heere om verkortinghe der straffe, 19. ende wort teghen alle zijns ampts vaerlicheden ghesterckt.

A.1

ENde de Heere sprack tot my: ^{+ a} Ende wanneer oock Mose ende Samuel voor my stonden, so en hebbe ick doch gheen herte tot desen volcke: drijftse van my wech, ende laetse henen varen.

+ Mose. Samuel.

a Iere. 7.b.15. ende. 11.b.14. ende. 14.b.11. Hesek. 14.b.14.

2

Ende wanneer sy segghen: ⁺ Waer sullen wy henen? so spreeckt tot hen: So spreeckt de Heere: ^b Wien de doodt treffet, dien treffe hy: wien het sweert treffet, dien treffe het: wien de hongher treffet, dien treffe hy: wien de gheuanckenisse treffet, dien treffe zy.

+ Met vierderley plaghen dreycht God.

b Hesek. 5.b.12.

3

Want ick wilse te huys soecken met vierderley plaghen, ⁺ spreeckt de Heere: ^c met den sweerde, dat sy verworcht worden, met honden, diese sleypen sullen, ^d met den vogelen des Hemels, ende met den ghedierten op Aerden, dat sy verslonden ende te niete worden sullen.

+ In Hebreeusch noemt hy dese vier plaghen, vier familias oft geslachten. Uelicht om aen te toogen, dat een Duyuel vele duyuels onder hem heeft, ende een plaghe menigherley aerdt ende wijse heeft te verderuen: gelijc de Chirurgijnen daghelicx beuinden.

c Ierem. 16.a.4.

d Psalm. 79.a.2. Deute. 28.c.26.

4

Ende ick wilse in allen Koninckrijcken op Aerden, herwaerts ende derwaerts drijuen laten, ^e om Manasse willen, des soons Iehiskia, des Konincx Iuda, dieshaluen, dat hy te Ierusalem begaen heeft.

e 2.Reg. 21.b.11. 2.Paral. 33.a.9.

5

Wie wil hem dan dyner erbarmen Ierusalem? wie sal dan medelijdinghe met dy hebben? wie sal dan henen gaen, ende dy vrede verweruen?

6

Du hebst my verlaten, ⁺ spreect de Heere, ende bist van my af gheuallen: daeromme hebbe ick mijn handt teghen dy wtghestreckt, dat ick dy verderuen wil: ick ben des ontfermens moede.

+ Manasse.

7

Ick wilse met de worpschoeffel ten lande henen wt worpen, ende wil mijn volck, dat hem van synen wesen niet bekeeren en wil, tot enckel weesen maken, ende ommebrenghen.

8

My sullen meer weduwen onder hen worden, dan des zant aen der Zee is: ick wil ouer de moeder der ionghen manschap, komen laten, eenen ^f openbaerlicken verderuer, ^g ende de stadt daer mede gantsch in korten ende onuersiens, oueruallen laten.

f Heb. inden middaghe

g 1.Thessal. 5.a.3. Prouer. 6.b.15.

9

Dat die, die seuen kinderen heeft, sal ellendich zijn, ende van herten suchten: ^h want haer Sonne sal by hooghen daghe onder gaen, dat ^i† beyde haren roem ende vreuchde, een eynde hebben sal: ende de ouerghebleuene wil ick int sweert gheuen voor haren vyanden, spreeckt de Heere.

h Amos 8.a.9.

i† An. sy tot schanden ende smaetheyt worden sal:

B.10

^k Och mijn moeder, dat du my gebaert hebst, teghen welcken een yeghelick twistet, ende kijuet inden gantschen lande: ick en hebbe doch noch op woecker gheleent noch ghenomen: noch vloeckt my een yeghelick.

k Ierem. 20.b.14

11

De Heere sprack: Wel aen, ick wil uwer sommighe ouer behouden, dien het sal weder wel gaen, ende ^l† wil v te hulpe komen inder noot ende angst, onder den vyanden.

l† And. wil beschicken, dat v de vyant inder noot ende angst vriendelicken beyegenen sal.

12

Meynstu niet, dat daer erghens ^m een ijser zy, welcker konne het ijser ende metael van Noorden, ^n† verslaen?

m Dat is, een boose ouer den anderen: de Persen ouer de Chaldeen.

n† And. te morsel slaen.

13

^o Ick wil dannoch te voren, uwe goet ende schatten, inde ^p† grabbelinghe gheuen, dat ghy daer niets voor krijghen sullet: ^q ende dat om uwer aller sonden wille, die ghy in alle uwen lantpalen begaen hebt.

o Ierem. 17.a.3. ende. 20.a.5.

p† Of, rabbuse And. tot plonderen

q Ierem. 13.c.22.

14

^r Ende wil v tot uwen vyanden brenghen, in een lant dat ghy niet en kent: ^s want het vyer is in mynen toorne ouer v aenghegaen.

r Deut. 32.c.21. Roma. 10.b.19.

s Ierem. 7.b.19.

15

Och Heere, du weetst het, ghedenct aen ons, ende neemt dy onser aen, ende wreeckt ons aen onsen veruolghers: neemt ons op, ende en vertreckt dynen toorne niet ouer haer: ⁺ want du weetst het, dat wy om dynent wille ghehoonet worden.

+ Ieremie gebet.

16

^t Onder dies onthoudt ons dijn woort, wanneer wy het krijgen: ^u ende dat selue dijn woort, is onses herten vreuchde ende troost: want wy zijn Ia na dynen Name ghenoemt, Heere God ^x† Zebaoth.

t Hesek. 3.a.1. Matth. 4.a.4.

u Psal. 119.l.103.m 116. Sapien. 16.c.26.

x† And. der heyrscharen.

17

Wy ^y en ghesellen ons niet tot den bespotters, noch en verheugen ons met hen: maer blijuen alleene voor dyner hant, want du toornest seer met ons.

y Psalm. 1.a.1. ende 26.a.4.

18

^z Waeromme duert doch onse smerte so langhe, ende onse wonden zijn so gantsch boos, datse niemant heelen en kan? du bist ons gheworden, als een fonteyne, die niet meer springhen en wil.

z Ierem. 30.b.15.

19

Daeromme spreeckt de Heere also: ^a So du dy tot my houdest, so wil ick my tot dy houden, ende salt mijn Predicker blijuen: ^b ende ist dat du de vromen leerest, hen ^* afsonderen van boosen lieden, so saltu mijn Leeraer zijn: ^c ende eer du soudest tot hen vallen, so moeten sy eer tot dy vallen.

a Sacha. 1.a.3. Malach. 3.a.7.

b Op Hebreisch, Kanstu het kostlicke vanden snooden scheyden, so saltu als mynen mondt zijn.

* 2.Corin. 6.b.16

c Ierem. 21.a.1.

C.20

^d Want ick hebbe dy teghen dit volck, ter vasten metalen muere ghemaeckt: ^e† oft sy teghen dy strijden, so en sullen sy doch niets aen dy hebben: want ick ben by dy, dat ick dy helpen ende dy ^f† verlosse, spreeckt de Heere.

d Ierem. 1.b.18.

e† And. ende sullen tegen dy krijgen, maer sy en sullen dy niet ouerwinnen:

f† An. beschermen, oft helpen,

21

^g Ende wil dy oock verlossen wt der hand der boosen, ende verlossen wt der hant der tyrannen.

g Psalm. 37.a.7.