Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xj. Capittel.

1. De Heere heet den volcke zijn Uerbont voorhouden, 8. ende so sy (haren vaderen na) datselue niet en houden, 11. dreycht hy hen met ongeluck ende grooter onghenade, 15. verwijt hen daer beneuen, hare huychelije ende grouwelicke schenderije, so sy in synen huyse begaen, 18. Ieremias biddet om wraecke tegen syne vyanden, 21. ende wort verhoort.

A.1

DIt is het woordt, dat tot Ieremia gheschiedde van den Heere, ende sprack:

2

Hoort de woorden deses Verbonts, dat ghyse dien in Iuda, ende den burgheren te Ierusalem, segghet.

3

Ende spreeckt tot hen: So spreeckt de Heere de God Israels: ^a Veruloect zy, wie niet en hoort den woorden deses Verbondts,

a Deute. 27.c.26. ende 28.b.15. Galat. 3.b.10.

4

Dat ick uwen vaderen gheboot dies daechs, doe ickse wt Egypten lande leydde, wt den ijseren ouen, ende sprac: ^b Hoort mijn stemme, ende doet, als ick v geboden hebbe: so sullet ghy mijn volck zijn, ende ick wil uwe God zijn.

b Ierem. 7.c.22. Exod. 19.a.5.

5

^c Op dat ick den Eedt houden moeghe, dien ick uwen vaderen ghesworen hebbe, hen te gheuen een landt, daer melck ende honich in vliet, als het dan hedens daechs staet: ick antwoordde ende sprack: Heere, ^d Ia, het zy also.

c Gene. 15.b.18. ende 26.a.3. ende 28.b.13. Galat. 3.b.10.

d Inden Hebreeuschen isset: Amen.

6

Ende de Heere sprack tot my: Predickt alle dese woorden in den steden Iuda, ende op den straten te Ierusalem, ende spreeckt: Hoort de woorden deses Verbonts, ende doet daer na.

7

Want ick hebbe uwen vaderen betuyghet, van dien daghe aen, doe ickse wt Egypten lande leydde, tot op den hedighen dach: ende betuychde vroech, ende sprack: Hooret mijn stemme.

8

^e Doch sy en hoorden niet, neychden oock hare ooren niet herwaerdts: maer een yeghelick ginck, na zijns boosen herten goetduncken: daerom wil ick oock ouer hen gaen laten, alle woorden deses Verbondts, die ick gheboden hebbe te doen, ende daer sy doch niet na ghedaen en hebben.

e Iere. 13.b.10.

9

Ende de Heere sprack tot my: Ick weet het wel, hoe sy hen in Iuda ende te Ierusalem, te samen rotten.

B.10

Sy keeren hen euen tot den sonden, harer vorighen vaderen, die oock mynen woorden niet hooren en wouden, ende volchden oock anderen Goden na, ende dienden hen: also heeft het huys Israel ende het huys Iuda [^f† stedes henen] mijn Verbondt ghebroken, dat ick met haren vaderen ghemaeckt hebbe.

f† And. altoos

11

Daerom siet, spreeckt de Heere, ick wil een ongheluck ouer hen gaen laten, dwelck sy niet en sullen ontgaen konnen: ^g ende wanneer sy tot my schreyen, wil ickse niet hooren.

g Sacha. 7.b.13. Prouer. 1.c.28. Iesai. 1.b.15.

12

^h So laett dan de steden Iuda ende de burgeren te Ierusalem, henen gaen, ⁱ ende tot den Goden schreyen, dien sy gheroockt hebben: doch sy en sullen hen niet helpen in der noodt.

h Deute. 32.d.37.

i Ierem. 2.c.25.

13

^k Want so menighe stadt, so menighe Goden hebstu Iuda: ende so menighe straten als te Ierusalem zijn, so menighen Schandenaltaer hebbet ghy opgherichtet, den Baal te roocken.

k Ierem. 2.c.28.

14

^l So en biddet du nu niet voor dit volck, ende en doet gheen smeecken noch ghebet voor hen: want ick en wilse niet hooren, wanneer sy tot my schreyen in der noodt.

l Ierem. 7.b.15. ende 14.b.11. ende. 15.a.1.

15

Wat hebben myne ^m vrienden in mynen huyse te doen? sy bedrijuen alle schalckheydt, ende meynen, het ⁿ heylighe vleesche, sal het van hen nemen: ende wanneer sy quaedt doen, so zijn sy ^o† vrolick daer ouer.

m Gelijck als de moeder in toorne haer soonken ioncker heetet: also heet hy hier oock syne vrienden, de vrome kindkens, die alle boeuerije ende Afgoderije bedrijuen, ende sal doch gelijckewel wel gedaen zijn.

n Hagga. 2.b.13.

o† And. goeder dinghe

16

^p De Heere noemde dy, eenen groenen, schoonen vruchtbaren Olijboom: doch nu heeft hy met eenen grooten moordtgheschrey, een ^q vyer om denseluen aenghesteecken, dat syne tacken verderuen moeten,

p Hesek. 16.a.7.

q Den Koninck te Babel.

17

Want de Heere Zebaoth, die dy gheplantet heeft, heeft dy een ongheluck ghedreycht, om der boosheydt wille des huys Israels ende des huys Iuda, die sy bedrijuen, dat sy my vertoornen, met haren roocken, dat sy den Baal doen.

[fol. 25r]

18

De Heere heeft het my geopenbaert, dat ick het weet, ende wees my haer voornemen,

19

^r Namelicken, dat sy my als een arm schaep ter slachtbanck voeren willen: want ick en wiste niet, dat sy hen teghen my beraedtslaecht hadden [ende gheseyt:] ^s Laet ons ^t† den boom met synen vruchten verderuen, ende hem wt den lande der leuendigen wtroeyen, dat zijns naems nemmermeer ghedacht en worde.

r Iesa. 53.a.7.

s Ierem. 18.b.18.

t† An. hem de spijse met houte verderuen

C.20

^u Doch du Heere Zebaoth, du rechtueerdige Richter, du die nieren ende herten proeuest, laet my dijn wrake ouer hen sien: ^x want ick hebbe dy mijn sake beuolen.

u 1.Paral. 28.a.9. Psalm. 7.b.10. Ierem. 17.b.10. ende 20.b.12. 2.Timoth. 4.a.8.

x Psalm. 10.b.14.

21

Daeromme spreeckt de Heere also, teghen de mannen te Anathoth, die dy na dynen leuen staen, ende spreken: ^y Propheteert ons niet inden Name des Heeren, wiltu anders niet van onsen handen steruen.

y Dat is, Leert ons niet prophetischer wijse, etc. Iesa. 30.b.10. Amos 2.b.12. ende 7.b.12.16.

22

Daeromme spreeckt de Herre Zebaoth also: Siet, ick wilse te huys soecken: hare ^z ionghe manschap sullen met den sweerde gedoodt worden, ende hare sonen ende dochteren, van hongher steruen,

z Ierem. 18.c.21.

23

Dat daer niets van hen ouerblijue: want ick wil ouer de mannen te Anathoth, ongheluck gaen laten dies Iaers, wanneer sy te huys ghesocht worden sullen.