Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat vj. Capittel.

1. Wijder beschrijuinghe des iammers Ierusalems, met menigherley oorsaken desseluen.

A.1

VErsamelt v ghy kinderen BenIamin wt Ierusalem, ^{+ a} ende blaest de trompetten, op der wacht ^b Thekoa, ende werpet op een Banier, op der wacht BethCheren: want een ongheluck gaet daer henen vant Noorden, ende een groot iammer.

+ Oorsaken der straffe des volcks.

a Ierem. 4.a.5.

b 2.Sam. 14.a.2.

2

De dochter Zion is, als een schoone lustighe landouwe.

3

Doch daer sullen Herders ouer haer komen met haren kudden, die sullen tenten rontom haer opslaen, ende weyden een yeghelick aen syner plaetse, [ende spreken:]

4

Rustet v ten krijghe teghen haer: wel op, latet ons henen op trecken, dewijle het noch hooch dach is: Ey, het wil auont worden, ende de schaduwen worden groot.

5

Wel aen, so latet ons op zijn, ende souden wy oock by nacht henen op trecken, ende hare palleysen verderuen.

6

Want so spreeckt de Heere Zebaoth: ^c Vellet boomen, ende maeckt bolwercken teghen Ierusalem: want sy is een stadt, die te huys ghesocht worden sal: daer is doch enckel onrecht in.

c Deut. 20.b.19.

7

Want ghelijck als eenen bornput zijn water ^d wtslaet, ⁺ also slaet oock wt hare boosheydt: haer ^e wreuel ende ghewelt schreyet ouer haer, ende haer moorden ende slaen, bedrijuense daechlicks voor my.

d Of, quellet,

+ Onrecht.

e Of, moetwillighe onbillicheyt

8

Betert dy Ierusalem, ⁺ eer hem mijn herte van dy wende, ⁺ ende ick dy ten woesten lande make, daer niemandt in en woone. ⁺

+ Wreuel.

+ Ghewelt,

+ Moort.

9

So spreeckt de Heere Zebaoth: Wat ouergebleuen is van Israel, dat moet oock na afghelesen worden, als aen den wijnstock: de Wijnleser sal deen na den anderen in den korf werpen.

B.10

Och met wien sal ick doch spreken ende ghetuyghen? dat doch yemant hooren woude: ^f doch hare ooren zijn onbesneden, sy en moghens niet hooren: siet, sy houden des Heeren woordt voor eenen spot, ende en willen syner niet.

f Ierem. 4.a.4. ende 9.c.25.

11

Daerom ben ick des ^g dreyghens des Heeren so vol, dat ick het niet laten en kan: ghiett wt, beyde ouer de kinderen op den straten, ende ouer de ^h† manschap in den Rade met malcanderen: want beyde man ende vrouwe, beyde oude ende welbedaechde, sullen gheuanghen worden.

g dat is: Ic moet Gods dreyghen, ende zijns toorns woort wtgieten, ende ghelijck den vate den bodem wtstooten.

h† And. versamelinghe der iongelinghen.

12

Hare huysen sullen den vreemden te deele worden, met tsamen den ackeren ende vrouwen: want ick wil mijn hant wtstrecken, ⁺ spreect de Heere, ouer des landts inwooners.

+ Ghiericheyt.

13

ⁱ Want sy ^k† ghieren alle tsamen, kleyn ende groot, ende beyde Propheten ende Priesteren, leeren altesamen valschen Godsdienst.

i Iesai. 56.b.11. Ierem. 8.b.10.

k† And. begeuen haer tot ghiericheyt.

14

Ende troosten mijn volck in synen onghelucke, ⁺ dat sy het ^l slecht achten sullen, ende segghen: ^m Vrede, vrede: ende het en is doch niet vrede.

+ Valsche leere.

l Of, licht, gheringhe,

m Dat is: Het gaet ende staet wel, het is allenthaluen seker. 1.Thessa. 5.a.3. Hesek. 13.b.10.

15

ⁿ Daerom sullen sy met schanden bestaen, dat sy sulcke grouwelen bedrijuen, hoe wel sy ^o ongheschendet willen zijn, ende en willen hen niet schamen: daerom moeten sy vallen op eenen hoop, ende wanneer ickse te huys soecken sal, so sullen sy vallen, spreeckt de Heere.

n Ierem. 10.b.14

o Sy en willen niet hooren, dat sy boos zijn souden, ende te schanden worden.

16

So spreeckt de Heere: ^p Tredet op de weghen, ende siet toe, ende vraecht na de vorighen weghen, welcker den goeden wech zy, ende wandelt daer inne, so sullet ghy ruste vinden

p Matth. 11.c.29.

[fol. 23r]

voor uwe zielen: doch sy spreken: Wy en willens niet doen.

17

^q Ick hebbe Wachters ouer v ghesettet, merct op de stemme der trompetten: doch sy spreken: Wy en willens niet doen.

q Iesai. 62.a.6. Hesek. 3.a.8. ende 33.a.7.

18

Daerom so hoort ghy Heydenen, ende merct op met tsamen uwen lieden.

19

Du Aerde, hoort toe, ^r siet, ick wil een ongeluck ouer dit volck brengen, namelicken, haren verdienden loon, dat sy op mijn woordt niet en achten, ende mijn Wet verwerpen.

r Ierem. 19.a.3.

C.20

^s Wat vraghe ick na den Wieroock, die wt rijcke Arabien, ende na den goeden ^t† Kaneel, die wt verren landen komen: uwe brandoffers en zijn my niet aengenaem, ende uwe offers en behaghen my niets.

s Iesai. 1.b.11. Ierem. 7.c.20. Amos. 5.c.22.

t† An.Kalmes

21

Daerom spreeckt de Heere also: Siet, ick wil desen volcke een erghernisse setten, daer aen hen, beyde vader ende kinderen, te samen stooten, ende een nabuer met den anderen, omkomen sullen.

22

So spreect de Heere: ^u Siet, daer sal een volck komen van den Noorden, ende een groot volck sal hem verheffen seer na aen onsen lande,

u Ierem. 1.b.14. ende 5.b.15. Habac. 1.a.6.

23

Die bogen ende schilden voeren: het is grousaem ende sonder barmherticheyt: ^x sy bruysen daer henen, als een onstuymighe Zee, ende rijden op peerden, gherustet als krijschlieden, teghen du dochter Zion.

x Iesai. 17.b.12.

24

Wanneer wy van hen hooren sullen, so sullen ons de vuysten ontsincken: ons sal banghe ende wee worden, als eener die baren sal.

25

^y Het en gaet ymmers niemant henen wt op den acker, niemandt en gaet ouer velt: want het is ^z allenthaluen onseker voor den sweerde des vyandts.

y Matth. 24.b.16. Luce. 21.b.19.

z Of, allenthenen, alomme

26

O dochter mijns volcks, treckt sacken aen, ende legghet dy in de asschen: ^a draecht leedt, als om eenen eenighen sone, ende klaecht, als die, die hooch bedroeft zijn: want de verderuer koemt ouer ons gantsch snellich.

a Amos. 8.b.10. Sacha. 12.b.10.

27

Ick hebbe dy ^{b †} ten smelter ghesettet, onder mijn volck, dat so hardt is, dat du haer wesen onderuinden ende proeuen salt.

b Door het woort saltuse smelten ende straffen: maer het is boos ijserwerc: alle smelten is verloren. De blaesbalck zijn de Priesters, door welcke hy de leere drijuen soude. Diergelijcken reden voert de Propheet Hesekiel cap. 24. van den potte etc.

† an.tot eener borch ende tot eener vasten weere ghesettet, onder mijn volck, dat du etc. Ierem. 9.a.7.

28

Sy zijn al te mael afuallighe, ende wandelen verraedtlicken: sy zijn enckel verdoruen ^c metael ende ijser.

c Of, koper, And. eerin,

29

De blaesbalck is verbrandt, het loot ^d† vergaet, het smelten is te vergheefs: want het boose en is daer niet van ghescheyden.

d† an. verswindet

30

Daerom heeten sy oock een verworpen siluer: want de Heere heeftse verworpen.