Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat iiij. Capittel.

1. De Propheet roept het volck tot ware boete, 5. voorseydt de verstooringhe Iuda, 11. door de Chaldeen, 14. met eener vermaninghe ter beteringhe, 19. ende drijft groot hertenleedt, ouer des landts iammer, 27. dat van den Heere gantsch besloten is.

A.1

VViltu dy Israel bekeeren, spreeckt de Heere, ^a so bekeere dy tot my: ende so du dyne grouwelen wech doest van mynen aenghesichte, so en saltu niet verdreuen worden.

a Sachar. 1.a.5. Malac. 3.a.7.

2

^b Als dan saltu ^c† sonder huychelije, recht ende heylichlicken sweeren: So warachtich als de Heere leeft: ende de Heydenen sullen in hem gheseghent worden, ende hen syner beroemen.

b Ierem. 5.a.2. ende 12.b.16.

c† And. in waerheyt.

3

Want so spreeckt de Heere, tot dien in Iuda, ende tot Ierusalem: ^d Ploeghet op het nieuwe, ende en saeyet niet onder de doornen.

d Hosee. 10.b.12.

4

^e Besuijdet v den Heere, ende doet wech de voorhuydt uwes herten, ghy mannen in Iuda, ende ghy lieden te Ierusalem: ^f op dat myne grimmicheydt niet wtuare, als vyer, ende brande, dat niemandt blusschen en konne, om uwer boosheyt wille.

e Ierem. 6.b.10. ende 9.c.25.

f Ierem. 21.b.12.

5

^g Ia dan verkondighet in Iuda, ende schreyet luyde te Ierusalem, ende spreeckt: ^h Blaest de trompetten in den lande, roept met voller stemmen, ende spreeckt: Vergadert v, ende latet ons in de vaste steden trecken.

g Wanneer dat vyer aengaen sal, ende ghy v niet gebetert en hebt: so en sal het niet helpen, dat ghy v rustet.

h Ierem. 6.a.1.

6

Werpet te Zion een Baniere op, hoopt v, ende ^* suymet niet langhe: ⁱ want ick brenge een ongheluck herwaerts, vant Noorden, ende een groot iammer.

* Of toeuet

i Ierem. 1.b.14.

7

^k De Leeuwe koemt daer voor wt syner kuylen, ende de Verstoorder der Heydenen, treckt henen van syner plaetse: dat hy dijn landt verwoeste, ende dyne steden wtbrande, dat daer niemandt in en woone.

k Danie. 7.a.4.

[fol. 21[22]r]

8

Daerom treckt sacken aen, weenet ende huylet: want de grimmigen toorne des Heeren, wil niet ophouden van ons.

9

Te dier tijdt, spreeckt de Heere, sal den Koninghen ende den Vorsten het herte ontuallen, de Priesteren sullen verstoort, ende de Propheten verschrocken zijn.

B.10

Doch ick sprack: Och Heere Heere, du hebst het desen volcke ende Ierusalem wijdt feylen laten, doe sy seyden: ^l Daer sal vrede by v zijn, so doch het sweert tot aen de ziele reyckt.

l Deute. 28.a.3.

11

Terseluer tijdt salmen desen volcke ende Ierusalem seggen: Het koemt eenen ^m dorren windt ouer het gheberchte herwaerdts, als wt der woestijne, des weechs henen tot der dochter mijns volcks, niet op ^† te werpen noch te suyueren.

m De Koninck te Babel.

† And. om te verwaeyen.

12

Ia eenen ⁿ windt koemt, die hen te sterck zijn sal: so wil ick dan oock met hen richten.

n Sacha. 6.a.5.

13

Siet, hy vaert daer henen, als wolcken, ende syne wagenen zijn, als een stormwindt, ^o syne peerden zijn sneller dan ^p Arenden: wee ons, wy moeten verstooret worden.

o Treno. 7.a.4. Abacuc. 1.a.8.

p Danie. 7.a.4.

14

^q So wasschet nu, Ierusalem, dijn herte van der boosheydt, op dat dy gheholpen worde: hoe langhe willen by dy blijuen de leedighe ^r† leeren?

q Psalm. 51.a.9. Iesai. 1.b.16.

r† And. ghedachten?

15

Want daer koemt een gheschrey van Dan herwaerts, ende een boose boodtschap van den gheberchte Ephraim herwaerts,

16

Hoe de Heydenen roemen: ende het is tot Ierusalem toe ruchtich geworden, dat daer ^s Hoeders komen wt verren landen, ende sullen schreyen teghen de steden Iuda.

s Wedersinnich, de Uerstoorders heet hy Hoeders.

17

Sy sullense rontom belegghen, als de hoeders op den velde: want sy hebben my vertoornet, spreeckt de Heere.

18

^t Dat hebstu te loon voor dijn wesen ende dijn doen: dan sal dijn herte gheuoelen, hoe dat dyne boosheyt so groot is.

t Ierem. 2.b.17. 1.Reg. 18.b.18. Sapient. 1.a.5.

19

^u† Hoe is my so hertlick wee: ⁺ mijn herte slaet my in den lijue, ende en hebbe gheen ruste: want mijn ziele hoort der basuynen gheluyt, ende een veltslachtinghe,

u† An. Mijn lijf, mijn lijf doet my wee omtrent myner herten, mijn herte etcet. so dat ick niet swijghen en kan: want etce.

+ Dit spreeckt de Propheet.

C.20

Ende het een moordtgheschrey ouer het ander: want het gantsche lant wort verheeret, haestigen worden myne hutten ende myne tenten, verstooret.

21

Hoe lange sal ick doch de Baniere sien, ende der basuynen gheluydt hooren?

22

Doch mijn volck is dul, ende en gheloouen my niet, dwasen zijn sy, ende en achtens niet: wijs ghenoech zijn sy quaedt te doen, doch wel doen en willen sy niet leeren.

23

Ick sach het landt aen, siet, dat was woest ende eensaem, ende den Hemel, ende hy was ^x duyster.

x Hebr. niet licht.

24

Ick sach de berghen aen, ende siet, die beefueden, ende alle kleyne berghen schuddeden.

25

Ick sach, ende siet, daer en was gheen mensche, ende alle voghelen onder den Hemel waren wech gheuloghen.

26

Ick sach, ende siet, het bouwueldt was een woestijne, ende alle steden daer in, waren versproken, voor den Heere, ende voor synen grimmighen toorne.

27

Want so spreect de Heere: ^y Het gantsche lant sal woest worden, ende ick en wilt ^z doch niet gantsch wt maken.

y Leuit. 26.d.32. Iesai. 1.a.7.

z dat is: Ick wil sommige laten ouerblijuen. Dat hebben sy te dier tijdt, als een ghewoonlicke reden, wel verstaen, dat het soude gantsch wt zijn, tot op sommige, die niet en souden het vorighe Rijck hebben.

28

Daeromme sal het landt bedroeft, ende den Hemel daer bouen treurich zijn: want ick hebbe het gesproken: ick hebbe het besloten, ende en sal my niet rouwen, ende en wil oock niet daer van aflaten.

29

Alle steden sullen voor den gheschreye der ruyters ende schutters, vlieden, ende in de ^a† dicke wouden loopen, ende ^b† in de rotzsteenen kruypen: alle steden sullen verlaten staen, dat daer niemandt in en woonet.

a† And. wolcken sullen sy etc.

b† An. op de steenklippen [oft rotzsteenen] sullen sy klimmen. Alle etc.

D.30

Wat wiltu dan doen, du verstoorde? ^c wanneer du dy schoon met purpuren bekleeden, ende met gulden kleynodien ^d vercieren, ende dijn aenghesichte blancketten wordest, so vercierestu dy doch te vergheefs: want die dy nu houeren, die sullen dy verachten, sy sullen dy na den leuen ^e† pooghen:

c Ierem. 7.c.22. 2.Reg. 9.d.30.

d Of, toerusten,

e† And. staen

31

Want ick hoore een gheschrey, als eener die baert: eenen angst, als eener die in den eersten kindtsnooden is: een gheschrey der dochter Zion, die daer klaghet, ende de handen wtwerpet: Ach wee my, ick moet schier vergaen, voor den worghen.