Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xliiij. Capittel.

1. Ghelijck als hy in het voorleden Cap. bescholden heeft het lijflicke Ierusalem, also troostet hy hier het gheestelicke, 9. wijst aen, der Afgoden ende harer Dienaren nieticheydt ende dwaesheydt, 21. ende vermaent met voorhouden syner macht ende weldaden, zijn volck, sy sullen hen tot hem alleen houden.

A.1

SO ^a hoort nu mijn knecht Iacob, ende Israel dien ick verkoren hebbe.

a Ierem. 30.b.10. ende. 46.c.27.

2

So spreect de Heere, die dy ghemaect ende bereydet heeft, ende die dy bystaet van moeders lijue aen: Vreest dy niet mijn knecht Iacob, ende du vrome dien ick verkoren hebbe.

3

^b Want ick wil water ghieten op de dorstigen, ende stroomen op de dorren: ^c ick wil mynen Gheest op dijn zaet ghieten, ende mynen segen op dyne ^d† nakomelinghen.

b Iesai. 35.a.6. ende 41.b.18 ende 43.b.19.

c Hesek. 36.c.27. Ioel. 2.c.28. Ioan. 7.d.38. Actu. 2.b.17

d† An. ghewassen

4

Dat sy wassen sullen als gras, als de wilgen aen den waterbeken.

5

^* Dese sal segghen: Ick ben des Heeren: ende de ghene sal ghenoemt worden, met den name Iacobs: ende dese sal hem met syner hant den Heere toeschrijuen, ende sal met den name Israels ghenoemt worden.

* Dese ende ghene: dat is, hier ende daer, ende allenthaluen sullen Christenen zijn, ooc onder den Heydenen.

6

So spreeckt de Heere, de Koninck Israels, ende zijn Verlosser, de Heere Zebaoth: ^e Ick ben de eerste ende ben de laetste, ende behaluen my en is gheen God.

e Iesai. 41.a.4. ende. 48.b.12. Apocal. 10.b.17. ende 22.b.13.

7

Ende wie is my ghelijck, die daer roepe ende verkondige, ende het my bereyde, die ick van der werelt aen de volcken sette? laetse hen de teeckenen, ende wat komen sal, verkondighen.

8

Vreest v niet, ende verschrickt v niet: hebbe ick het dy niet op dat mael laten hooren, ende verkondighet: want ghy zijt myne ghetuygen: isser oock een God buyten my? daer en is gheen ^f Sterckte: ick en weet ymmers gheenen.

f Of, Rotze, and. Schepper

9

^g De Afgodenmakers, die zijn al te mael ijdel, ende haer kostelicheyt en is gheen nutticheyt: sy zijn hare ghetuyghen, ende en sien niet, mercken oock niet: daerom moeten sy te schanden worden.

g Iesai. 40.b.18. ende 41.a.6. ende. 46.a.6 ende 48.b.14.

B.10

Wie zijn sy die eenen God maken, ende eenen Afgod ghieten, die gheen nut en is.

11

Siet, alle hare medeghenooten worden te schanden: want het zijn Meesters wt menschen: wanneer sy schoon al te samen treden, moeten sy hen doch euenwel vreesen, ende te schanden worden.

12

^h Eener smedet het ijser in der tangen, arbeydet in der gloet, ende bereydt het met hameren, ende arbeydet daer aen met gantscher kracht zijns arms, lijdt oock hongher tot dat hy niet meer en kan, drinct oock gheen water, tot dat hy amechtich wort.

h Ierem. 10.a 3. Sapient. 13.b.11.

13

De ander timmert hout, ende metet met den snoere, ende teeckenet met roocsteenen, ende behouwet, ende cirkelet af, ende maket als een mans beelt, ende eenen schoonen mensche, die in den huyse woone.

14

Hy gaet haest daer aen onder den boomen in den woude, dat hy Cederen afhouwe, ende neme Bueken ende Eycken: Ia eenen Cederen die geplantet, ende die van reghen opghewasschen is.

15

Ende die den lieden ⁱ vyerwerck gheeft, datmen hem daer by warme, ende dien men aenstoockt, ende broot daer by backet: aldaer maect hy eenen God van, ende biddet hem aen: hy maect daer eenen Afgod van, ende knielet daer voor neder.

i Dat is, brandinghe

16

De helfte verbrandt hy in den vyere, ende ouer der anderen helfte ^k† eett hy vleesch: hy braedt een ghebraedt, ende verzadighet hem: warmet hem oock, ende spreect: Heya, ick ben warm geworden, ick sie mynen lust aent vyer.

k† An. siedt etc.

17

Nu het ouerghebleuene maeckt hy tot eenen God, dat het zijn Afgod zy, daer hy voor knielt ende nederualt, ende biddet ende spreect: Verlosset my, want du bist mijn God.

18

Sy en weten niet ende en verstaen niets: want sy zijn verblendet, dat hare ooghen niet en sien, ende hare herten niet mercken en konnen.

19

Ende en gaen niet in hare herten, daer en is gheen vernuft ende kloecheyt voorhanden, dat sy doch dachten: Ick hebbe de helft met vyer verbrandt, ende hebbe op den kolen broot gebacken, ende vleesch ghebraden ende ghegheten: ende soude ick het ouerblijfsel tot eenen grouwel maken, ende soude ick knielen voor eenen block?

C.20

Het gheeft asschen, ende bedriecht het herte, dat hem tot hem neyghet, ende en kan zijn ziele niet verlossen: noch en denckt hy niet: Is dat oock een bedriegherije, dat mijn rechter handt bedrijft?

21

Daer aen ghedencke Iacob ende Israel: want du bist mijn knecht: ick hebbe dy bereydet, dat du mijn knecht zijst, Israel en vergheett mijnder niet.

22

^l Ick ^† delghe wt dyne misdaet als een wolcke, ende dyne sonden als den neuel: keert dy tot my, want ick verlosse dy.

l Iesai. 43.c.25.

† And. verdrijue

23

Iuychet ghy Hemelen, want de Heere heeft het ^m gedaen: roepe du Aerde hier beneden, ghy bergen weest vrolick met iuychen, het woudt ende alle boomen daer in: want de Heere heeft Iacob verlosset, ende is in Israel heerlick.

m Hy is een dader, ende geen valsch wasscher sonder daet, ghelijck als de Afgoden zijn.

24

So spreeckt de Heere dijn Verlosser, die dy van moeders lijue bereydet heeft, ⁿ Ick ben de Heere, die alle dinck doet: ^o die den Hemel wtbreydet alleen, ende de Aerde wijdt maeckt sonder eenen hulper.

n Rom. 11.d.36.

o Genes. 1.a.7. Iesai. 40.c.22.

25

Die de teeckenen der Waersegghers te niete, ende de Voorsegghers dul maeckt: die de wijsen te rugghe keert, ende haer konst ter dwaesheydt maeckt.

26

^p Beuesticht daerenteghen het woordt zijns knechts, ende volbrenghet ^q den Raedt syner boden: die tot Ierusalem spreeckt: Weest bewoont: ende tot den steden Iuda: Weest ghebouwet, ende ick die hare verwoestinghe oprichte.

p Of, Maeckt stadtgrijpich

q Dat is, haer prediken, daer sy den lieden vrede raden.

27

Ick die spreke tot der diepte: ^r† Verdwijnet: ende tot den stroomen: Verdroocht.

r† An. Uerdorret

[fol. 14v]

28

Ick die spreke tot Cores: ⁺ Die is mijn Herder, ende sal alle mynen wille volbrenghen: datmen tot Ierusalem segghe: Weest ghebouwet: ende tot den Tempel: Weest ghefondeert.

+ Cores.