Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xlj. Capittel.

1. De Heere beklaecht hem dier, die hem verlaten, ende op Afgoden vertrouwen, 8. troostet de syne in het cruyce, 21. ende seyt, hoe hy alleen toekoemstighe dinghen voorsegghen ende te weghe brenghen mach.

[fol. 13r]

A.1

LAett ^a de Eylanden voor my swijghen, ende de volcken hen stercken: laetse hier toe treden, ende nu spreken: latet ons te samen rechten.

a dat is, Laet doch hooren, wat sy konnen.

2

Wie heeft den ^b rechtueerdighen, vanden opganck der Sonnen verwecket? wie riep hem dat hy ghinck? wie gaf de Heydenen ende Koninghen voor hem, dat hy harer machtich werdt, ende gafse synen sweerde als stof, ende synen boghe als verstroyde stoppelen?

b Dat is, Abraham, Gen. 12.14.

3

Dat hy hen naiaechde, ende tooch door met vrede, ^c† ende en werdt des weechs noch noyt moede.

c† And. oock door eenen wech, dien syne voeten noyt gegaen en waren.

4

Wie doet het, ende roept alle menschen na malcanderen van aenbeginne aen? ^d Ick bent de Heere, beyde der eersten ende der laetsten.

d Iesai. 44.a.6. ende. 48.b.12. Apocal. 1.b.17. ende. 22.b.13.

5

^e Doe dat de Eylanden saghen, vreesden sy hen, ende de eynden der Aerden verschricten: sy ^f† naderden hen, ende quamen daertoe.

e Hy bespottet de Heydenen, dat sy hen so beangsten ende, bemoeyen, dat sy teghen God ende zijn woordt, haer doen verdedigen: want sy vreesen hen, dat sy onderliggen ende verliesen moeten.

f† And. zijn tsamen malcanderen ontmoetet, ende zijn ghekomen

6

Deen halp den anderen, ende sprack tot synen naesten: Hebbet eenen goeden moet:

7

De Timmerman ^g† nam den Goutsmidt tot hem, ende maecte met den hamer, het bleck glat op den aenbildt, ende seyde: Dat sal fijn staen: ende hechtedent met naghelen aen, dat het niet en soude wijcken.

g† And. sterckte den etc.

8

Maer du Israel mijn knecht, Iacob dien ick verkoren hebbe: du zaet Abrahams mijns gheliefden.

9

Ick die dy ^h gestercket hebbe, van der werelt eynde aen, ende hebbe dy gheroepen van haren ⁱ Gheweldighen, ende sprack tot dy: Du salt mijn knecht zijn: want ick verkiese dy, ende en verwerpe dy niet.

h Dat is, verwisschet, ghegrepen, gheuatet etc.

i Dat is, van den Uorsten Egypti.

B.10

^k Vreest dy niet, ick ben met dy: wijcket niet, want ick ben dijn God: ick stercke dy, ick helpe dy oock, ick weerhoude dy, door de rechte hant mijnder gherechticheyt.

k Iesai. 43.a.1.

11

Siet, sy sullen te spotte ende te schanden worden, alle die dy ^l gram zijn: sy sullen worden als niets, ende de lieden, die met dy twisten, sullen omkomen.

l Of, vyandisch, hatisch

12

Dat du na hen vraghen mochtest, ende saltse niet vinden: de lieden die met dy kijuen, sullen worden als niets: ende de lieden die teghen dy strijden, sullen een eynde hebben.

13

Want ick ben de Heere dijn God, die dijn rechte handt ^m stercket, ende tot dy spreect: Vreest dy niet, ick helpe dy.

m dat is, grijpet, vatet, als bouen.

14

So en vreest dy nu niet, du wormken Iacob: ghy armen hoop Israel, ick helpe dy, spreect de Heere, ende dijn Verlosser, de Heylighe in Israel.

15

Siet, ick hebbe dy ten scherpen nieuwen dorschwaghen ghemaeckt, die tacken heeft, dat du salt bergen verdorsschen ende vermorselen, ende de hueuelen als kaf maken.

16

Du saltse verstroyen, datse den windt wechuoere, ende den draeywindt verwaeye: daerentegen du salt vrolick zijn aen den Heere, ende salt dy beroemen des Heylighe in Israel.

17

ⁿ De ellendighen ende armen soecken water, ende daer en is gheen, hare tonge verdorret van dorste: doch ick de Heere wilse verhooren, ick de God Israels en wilse niet verlaten.

n Gene. 21.c.25. ende. 26.b.15.

18

^* Maer ick wil watervlieten op de hoochten openen, ende fonteynen midden ^o† op den velden: ick wil de woestijne tot ^* waterzeen maken, ende het dorre landt tot ^p wateraderen.

* Iesai. 35.a.6. ende. 43.b.19. ende. 44.a.3.

o† An. inden dale

* Dat zijn stillewateren

p Of, waterspringhen

19

Ick wil in der woestijne gheuen, Cederen, ^q† Vueren, Myrten ende Vychten: ick wil op den velde gheuen, Dennen, Bueken ende Busboom, door malcanderen henen.

q† And. Sittenboom,

C.20

Op datmen sie ende bekenne, ende mercke ende versta te gelijcke: dat des Heeren handt sulcx ghedaen, ende de Heylighe in Israel sulcx gheschapen hebbe.

21

So latet uwe saecke hier komen, spreeckt de Heere: brenghet herwaerts waer ghy opstaet, spreeckt de Koninck in Iacob.

22

Laetse herwaerdts toe treden, ende ons verkondighen, wat toekoemstich is: verkondighet ons, ende ^r voorsegghet toekomende dinghen: latet ons met onser herten daer op achten, ende mercken, hoe het hier namaels komen sal: ofte latet ons doch hooren, wat toekoemstich is.

r Of, segget Prophetischer wijse

23

Verkondighet ons, wat hier namaels komen sal: so willen wy mercken dat ghy Goden zijt: ^* trotz, doet goet of schade: so willen wy daer van spreken, ende met malcanderen toesien.

* Dat is, Ic tortte v,

24

Siet, ghy zijt wt niet, ende uwe verkiesen is eenen grouwel.

25

^s Doch ick verwecke eenen vant Noorden, ⁺ ende koemt van den opganghe der Sonnen: hy sal in mynen Name prediken: ende hy sal ouer de ^t Gheweldighen gaen, als ouer leem, ende sal den dreck treden als een Potbacker.

s Iesai. 43.a.5.6. Matth. 8.b.11.

+ Wie wat van v houdt, ende uwe dingen aen neemt, die is eenen grouwel.

t Gheweldighen heet hy hier Saganim; dat zijn de Ouersten in den geestelicken state, als de hooghe Priesteren, Leuiten, Bisschoppen ende Papen.

26

^u† Wie kan wat verkondigen van aenbeginne? so willen wy het verstaen: ofte propheteren van den voorgaenden? so willen wy segghen: Du spreeckst recht: doch daer en is gheen Verkondigher: niemant die wat hooren liete, niemant die van v een woort hooren moghe.

u† And. is de selue, die verkondicht heeft, van aenbeginne, op dat wijt bekennen: ende van het voorgaende, ende wy sullen segghen; dat hy rechtich is etc.

27

Ick ben, de eerste, die tot Zion seyt: Siet, daer isset, ende gheue Ierusalem Predikers.

28

Ende daer sie ick toe, doch daer en is niemandt: ende sie onder haer, doch daer en is gheen Raetgheuer: ick vraghese, doch so en antwoorden sy my niets.

29

Siet, het is al te mael enckel moeyte, ende gheheel niet met haren doen: hare Afgoden zijn windt ende ijdelheyt.