Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxxvij. Capittel.

1. Hiskia sendt boden tot Iesaiam, 6. ende wordt van hem ghetroostet, 9. Sanherib treckt te rugghe na huys, 10. ende lastert wederom God, 14. Hiskia geeft hem ten gebede, 21. hoort wederom van Iesaia synen troost, 33. ende hoe Ierusalem voor den Assyrischen heyre ongeschendt blijuen soude, 36. Sanheribs heyr wort gheslaghen van den Enghel Gods.

A.1

DOe nu de Koninck Hiskia dat hoorde, verscheurde hy syne kleederen, ende ^a nam eenen sack om hem, ende ghinck in het huys des Heeren.

a 2.Reg. 19.a.1. Ione. 3.a.6.

2

Ende sandt Eliakim den Hofmeester, ende Sebena den Kantzelier, met tsamen den Oudtsten Priesteren, met sacken ghekleedt, tot den Propheet Iesaia, den sone Amos,

3

Dat sy tot hem seggen souden: So spreect Hiskia: ^b† Dat is eenen dach der droeffenisse, des scheldens ende lasterens: ende gaet euen toe, als wanneer de kinderen tot aen de geboorte gekomen zijn, ende daer en is gheen kracht te baren.

b† An. desen dach is den dach der etc.

4

Dat doch de Heere dijn God hooren woude, de woorden des Ertzschenckers, dien zijn heere de Koninck te Assyrien herwaerdts ghesonden heeft, te lasteren den leuendighen God, ende te schelden met sulcke woorden, als de Heere dijn God ghehoort heeft: ende du woudest doch een ghebet opheffen voor de ouerghebleuene, die noch voorhanden zijn.

5

Ende de knechten des Konincx Hiskia, quamen tot Iesaia.

6

Ende Iesaia sprack tot hen: So segget uwen heere, De Heere spreeckt also: Vreest dy niet voor de woorden, die du ghehoort hebst, met welcke my de knechten des Konincks te Assyrien ghesmadet hebben.

7

^c Siet, ick wil hem ^d† eenen anderen moet maken, ende hy sal wat hooren, dat hy weder te huys trecke in zijn lant: ende wil hem door het sweert vellen in synen lande.

c Iesai. 31.a.8.

d† an. eenen windt ouer hem gaen laten.

8

^e Doe nu Rabsake weder quam, vandt hy den Koninck te Assyrien strijden tegen Libna: want hy hadde ghehoort, dat hy van Lachis ghetoghen was.

e 2.Samu. 23.c.27

9

Want daer quam een gheruchte van Thirhaka der Mooren Koninck, ⁺ segghende: Hy is wtghetogen, teghen dy te strijden: doe hy nu sulcx hoorde, sandt hy boden tot Hiskia, ende liet hem segghen:

+ Thirhaka der Mooren Koninck.

B.10

Segghet Hiskia den Koninc Iuda also: Laett dy [van] dynen God niet bedrieghen, op dien du dy verlatest, ende sprekest: Ierusalem en sal niet in de handt des Konincks te Assyrien ghegheuen worden.

11

Siet, du hebst ghehoort, wat de Koningen te Assyrien ghedaen hebben allen landen, haer te verbannen, ende du soudest verlosset worden?

12

Hebben ooc de Goden der Heydenen de landen verlost, die myne vaders verdoruen hebben? als ^f Gosan, Haran, Reseph, ende de kinderen Eden te ^g† Thelassar?

f 2.Reg. 17.a.6.

g† And. Bithlassar.

13

Waer is de Koninck te Hamath, ende de Koninck te Arpad, ende de Koninck der stadt Sepharuaim, Hena ende Iwa?

14

Ende doe Hiskia den brief vanden bode ontfanghen, ⁺ ende ghelesen hadde, ginck hy henen op in het huys des Heeren, ende strecte hem wt voor den Heere.

+ Hiskia ghebet tot God.

15

Ende Hiskia badt voor den Heere, ende sprack:

16

Heere Zebaoth, du God Israels, ^h die du bouen den Cherubim sittest: du bist alleen God ouer alle Koninckrijcken op Aerden, ⁱ du hebst Hemel ende Aerde ghemaeckt.

h Exod. 25.c.22.

i Gene. 1.a.1.

17

Heere, neyghet dyne ooren, ende hoort doch: Heere doet dyne ooghen op, ende siet doch: hoort doch alle de woorden Sanheribs, die hy herwaerts ghesonden heeft, te lasteren den leuendighen God.

18

Het is waer Heere, de Koningen te Assyrien hebben woest ghemaeckt, alle Koninckrijcken met tsamen haren landen,

19

Ende hebben hare Goden int vyer gheworpen: want sy en waren gheene Goden, maer menschen handen werck, hout ende steenen, die zijn omghebracht.

C.20

Nu daerentegen Heere onse God, helpt ons van syner handt: op dat alle Koninckrijcken op Aerden onderuinden, dat du alleen Heere zijst.

21

Doe sandt Iesaia de sone Amos tot Hiskia, ende liet hem seggen: So spreect de Heere de God Israels: Dat du my gebeden hebst, des Konincx Sanheribs haluen te Assyrien,

22

So isset dat, dat de Heere van hem seydt: De Ionckvrouwe dochter Zion verachtet dy, ende bespottet dy, ende de dochter Ierusalems schuddet dy het hooft na.

23

^k Wien hebstu gheschendet ende ghelastert? ouer wien hebstu de stemme verheuen? ende heffest dyne ooghen op, teghen den Heylighen in Israel.

k Sach. 2.a.1. Matth. 25.e.40. Actu. 9.a.4

24

Door dyne knechten, hebstu den Heere gheschendet, ende sprekest: Ick ben door de veelheit myner waghen herwaerts op ghetoghen, op de hoochte der berghen, aen den zijden Libanon, ende ^l† hebbe syne hooghe Cederen afghehouwen, met tsamen synen wtuerkoren Dennen, ende ben ouer de hoochte, tot aen zijn eynde, aen dit woudt, op den lande ghekomen.

l† An. wil etc. afhouwen etc. ende wil ouer de hoochte komen etc. Ick wil grauen ende drincken etc. ende wil niet etc. wtdrooghen.

25

Ick hebbe ghegrauen ende ghedroncken de wateren, ende hebbe met mynen voetsolen wtghedrooghet, alle verwaerde wateren.

[fol. 12r]

26

Hebstu Ia niet ghehoort, dat ick in voortijden ^m† also ghedaen, ende van ouden tijden, so ghehandelt hebbe, ende doe nu oock also: dat vaste steden verstoort worden tot steenhoopen?

m† an. dese [stadt] hebbe ghemaect, ende van ouden tijden toegerichtet? ende salse nu verwoesten, verrijten ende tot steenhoopen worden laten, als de vaste steden? Psalm. 129.a.5.

27

Ende hare inwoonders geswacket ende vertzaechachtich worden, ende met schanden bestaen: ende worden tot veldtgras ende tot groenen kruyde, ghelijck als hoy op den daken, het welck verdorret, eer het rijp wort.

28

Ick kenne Ia dijn wooninghe wel, dynen wttoch ende intoch, ende dijn woeden teghen my.

29

Dewijle du dan teghen my woedest, ende dijn stoutheyt herwaerts op voor myne ooren gekomen is: so wil ick dy eenen rinck in de neuse legghen, ende een gebitt in dynen mont, ende wil dy des weechs weder te huys brenghen, dien du herwaerts ghekomen bist.

D.30

Ende dat sy dy het teecken: Eett dit Iaer ouer wat ^n† vertreden is, ten anderen Iare, wat van selfs wasset, des derden Iaers saeyet, maeyet, plantet wijnberghen ende etet hare vruchten.

n† And. van selfs wasset, ten anderen Iare, wat van den selfwassigen voort koemt, des etc.

31

Want de verlosten van den huyse Iuda, ende de ouerghebleuene, sullen noch wederom onder hen wortelen, ende bouen hen vrucht draghen.

32

Want van Ierusalem sullen noch wtgaen, die ouerghebleuen zijn, ende de verloste vanden berghe Zion: sulcx sal doen den ^o ijuer des Heeren Zebaoth.

o Of, hertenbrandt

33

Daerom spreeckt de Heere also van den Koninck te Assyrien: Hy en sal niet komen in dese stadt, ende en sal daer oock gheenen pijl henen schieten, ende gheenen schildt daer voor komen, ende en sal gheenen wal om haer maken:

34

Maer des weechs, dien hy ghekomen is, sal hy wederom keeren, dat hy in dese stadt niet en kome, spreeckt de Heere.

35

Want ick wil dese stadt beschermen, dat ick haer wthelpe om mynent wille, ende om mijns Dienaers Dauids wille.

36

^p Doe voer de Enghel des Heeren wt, ⁺ ende sloech in den Assyrischen legher, hondert ende vijf ende tachtentich duysent mannen: ende doe sy hen des morghens vroech opmaeckten, siet, doe lach het ^q allenthaluen vol enckel dooder lichamen.

p Iesai. 31.a.8. Tob. 2.c.21. Syrach. 48.c.24. 1.Macha. 7.e.41. 2.Macha. 8.b.19.

+ Sanheribs heyr wort geslagen van den Engel Gods. 2.Reg. 19.d.35.

q Of, alomme, of, ouer al,

37

Ende de Koninck te Assyrien Sanherib, brack op, tooch wech, ende keerde weder na huys, ende bleef te Niniue.

38

Het gheschiedde oock, doe hy aenbadt in den huyse Nisroch zijns Gods, sloeghen hem syne sonen, Adramelech ende SarEser, met den sweerde: ende sy vloden int lant Ararat: ende zijn soon ^r† Asserhaddon, wert Koninck in zijn stede.

r† An. Esarhaddon