Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxviij. Capittel.

1. Teghen den hoochmoet ende wellust Israels, 9. Straffe dier, die Gods woordt verachten, 22. vermaninghe ter boete.

A.1

VVee der heerlicker kroone ^a der dronckenen van Ephraim, der verwelckeder bloemen harer lieflicker heerlicheyt, welcker staet bouen ouer een vet dal, der ghenen, die van wijne tuymelen.

a Hosee. 3.a.1.

2

^b Siet, een sterck ende machtich man van den Heere, ghelijck als eenen storm des haghels, gelijck als een schadelick weder, ghelijck als een stroom der wateren, die machtighen inbreken, wort int landt ghelaten met ghewelt:

b Matth. 16.b.16.

3

Dat de heerlicke kroone der dronckenen van Ephraim, met voeten vertreden worde.

4

^c Ende de verwelckte bloeme harer lieflicker heerlickheyt, die daer staet bouen een vet dal, sal zijn, ghelijck als het rijpe voor den Somer, welcke ^d† verderft, wanneermen het noch aen synen tacke hanghen siet.

c Iesai. 40.a.7.

d† And. van stonden aen, so het gesien wort, eer het wel in de hande koemt, verdwijnt voort.

5

Te dier tijt sal de Heere Zebaoth zijn, een lieflicke kroone ende heerlicken krantz, den ouerbleuenen zijns volcx.

6

Ende een Gheest des rechts, den ghenen die tot gherichte sitt, ende een sterckte den ghenen, die ^e† van den strijde weder komen ter poorten.

e† And. de vyanden veriagen van der etc.

7

Daertoe zijn, dese oock van den wijne dul geworden, ende tuymelen van stercken dranc: want beyde de Priesters ende Propheten, zijn dul van stercken dranck, ^f zijn in den wijne versmoort,

f Leuit. 10.a.8. Ezech. 44.c.25.

[fol. 9r]

ende tuymelen van stercken drancke: sy zijn dul in propheteren, ende ^g bulcken de oordelen herwt.

g Een droncken Richter spouwet de oordeelen wt, ghelijck sy hem slechs in den mont vallen: also de dulle Propheten, segghen oock alles, wat hen slechs in den sin valt.

8

Want alle disschen zijn vol spouwens ende onreynicheyts, aen allen plaetsen.

9

^h Wien sal hy dan leeren de bekentnisse? wien sal hy te verstaen geuen de predicke? ^i† den ghespeenden van der melck, dien die vanden borsten afghewendt zijn.

h Den armen wert het Euangelium gepredict, 1.Corint. 14.c.20.

i† An. sy zijn als de gespeenden etc. als die, die van etc. Want een ghebot op het ander etce. een wachten ofte verbeyden op het ander etc.

B.10

Want ^k sy seggen: Ghebiedt henen, gebiedt daer, gebiedt henen, gebiedt daer: wacht hier, wacht daer, wacht hier, wacht daer: hier een weynich, daer een weynich.

k Uerstaet, de bespotters.

11

^l† Welaen, hy sal eenmael met spottischen lippen, ende met eener anderen tongen spreken, tot desen volcke.

l† An. want wie tot desen volcke spreect, is als eener die met lispen der tonghen, ende met eener anderen sprake spreeckt. 1.Corinth. 14.c.21.

12

Welcken dit als nu ghepredickt wordt: ^m So heeftmen ruste: so verquicktmen de moede: so wortmen stille: ende sy en willen doch sulcke predickinghe niet.

m der consciencien vrede en achten sy niet, die van den ghelooue koemt, maer bespotten des gheloofs leere, ende pocchen op wercken.

13

Daerom sal hen oock des Heeren woort, euen also worden: Ghebiedt henen, ghebiedt daer, gebiet henen, gebiedt daer: wacht hier, wacht daer: wacht hier, wacht daer: hier een weynich, daer een weynich: dat sy henen gaen, ende te rugghe vallen, breken, bestrickt ende gheuanghen worden.

14

So hoort nu des Heeren woort, ghy bespotters, ghy die heerschet ouer dit volck, dat te Ierusalem is.

15

Want ghy spreect: Wy hebben met den doot een verbondt, ende met der Helle een verstandt ghemaeckt: wanneer daer een vloedt koemt, sal sy ons niet treffen: want wy hebben de leughenen onse toeulucht, ende ⁿ huychelijc onse bescherminghe ghemaeckt.

n dat is, beueynstheyt

16

Daerom spreeckt de Heere Heere: ^o Siet, ick legghe in Zion eenen grondtsteen, eenen beproeftsteen, eenen kostlicken hoecksteen, die wel ghefondeert is: wie ghelooft, ^p die en vlucht niet.

o Psalm. 118.c.22. Matth. 21.e.42. Actu. 4.b.11. Roman. 9.d.33. ende 10.b.11. 1.Petr. 2.a.6.

p een boose consciencie vloed wel door eenen ijseren berch, want het moghelick ware: so grouwelicken verschrickt sy, ende vreest haer, so dicmael eer een noot betegent: maer een gheloouich herte staet seker, ende bespottet ooc der Hellen poorten.

17

Ende ick wil het recht tot een richtsnoer, ende de gherechticheydt tot een ghewicht maken: so sal den haghel de valsche toeulucht wech drijuen, ende wateren sullen de bescherminge wech ^q† swemmen.

q† And. de wateren sullen verdrincken de verborgen plaetsen.

18

Dat uwe verbondt met den doot los worde, ende uwe verstandt met der Helle, niet besta: ende wanneer een vloedt koemt, sal sy v vertreden.

19

So haest als sy daer henen koemt, sal sy v wech nemen: koemt sy des morghens, so gheschiet het des morghens: also oock sy kome des daechs, of des nachts: want alleen de ^r aenuechtinghe leert op het woort mercken.

r De aenuechtinghe maeckt goede Christen, Roma. 5. Tentatio probationem. Onuersochte lieden zijn onueruaren, ijdel onnutte speculisten. Wat souden sy weten? doch euenwel verleyden sy de gantsche werelt.

C.20

Want het bedde is so enghe, dat daer niets ouer en schiet, ende het decksel so kort, datmen hem daer onder buyghen moet.

21

^s Want de Heere sal hem opmaken, ghelijck als op den berghe Prazim, ende ^t† thoornen, ^u ghelijck als in den dale Gibeon: dat hy zijn werck doe, ^x op een ander wijse, ende dat hy synen arbeyt doe, op een ander wijse.

s 2.Samue. 5.c.20 1.Paral. 14.b.11. Iesai. 37.d.36.

t† And. woeden,

u Iosue. 10.b.10.

x S. Paulus spreect 1.Corint. 1. Dewijle de weretl door hare wijsheyt God in syner wijsheyt niet bekende, heeft het God wel behaget, door een dwase predickinge salich te maken de Geloouigen, dat is, de predikinge van cruyce, is der gantscher werelt een ergernisse ende dwaesheyt. Ende gantsch een ander sprake, die sy veel weynigher verstaet, dan des Wets ofte des vernufts wijsheyt van God. Door welcke sy hen doch ooc niet beterden, Mat. 11. Wy hebben v gepepen etc. God spreke suet oft suer, so helpet doch niet: derhaluen spreeckt hy korts tevoren, Ick wil met eener anderen tonghe spreken etc.

22

So latet nu uwe spotten, op dat uwe banden niet harder en worden: want ick hebbe een verderuen ende verstooren ghehoort, dat van den Heere Heere Zebaoth gheschieden sal, in der gantscher werelt.

23

Neemt ter ooren, ende hoort mijn stemme, merckt op, ende hoort mijn reden:

24

Ploeghet of braket, oft bearbeydet oock een ackerman, synen acker doorgaens henen tot zaet?

25

Isset niet also? wanneer hy dien ghelijck ghemaect heeft, so stroyet hy wicken, ende werpet komijn, ende saeyt terwe ende gerste, een yegelick waer hy het henen hebben wil, endespelte aen zijn plaetse.

26

Also onderwijstse oock haer God door het recht, ende leertse.

27

Want men en dorschet de wicken niet met egeden: so en laetmen oock het waghenraedt, niet ouer den komijn gaen: maer de wicken slaetmen wt met eenen staue, ende den komijn met eenen stocke.

28

Men maeckt het, dat het brood worde, ende dorschet het niet gantsch te niete, als men het met waghenraden ende peerden wtdorschet.

29

Sulcx geschiet oock van den Heere Zebaoth: want synen raedt is wonderlick, ende voert het heerlicken wt.