Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat v. Capittel.

1. Hoe God dat volck Israels heeft, als eenen lustighen wijnberch geplantet, 2. maer sy hem, niet dan wilde druyuen, (welcker hy wijdt bediedt,) hebben ghebracht, 25. ende also menichuuldigen Gods toorne, 26. ende ten laetsten een grousaem omkomen, door de Chaldeen, ende daer na door de Romeynen, op hen gheladen.

A.1

VVelaen, ick wil mynen Lieue een liedt mijns Ooms singen, van synen wijnberge: ^a Mijn lieue heeft eenen wijnberch, aen eener vetter plaetse.

a Psalm. 80.a.9. Iesaie. 3 b 13. Ierem. 2.c.21. ende 12.b.10 Matth. 21.d.33.

2

Ende hy heeften betuynt, ende met steenhoopen verwaert, ende edele wijnrancken daer in gheleyt: hy bouwede daer oock eenen torren in, ende groef daer een wijnpersse in: ende verwachtede dat hy druyuen brachte, doch hy brachte ^b† wilde druyuen.

b† And. heerlinghen.

3

Nu richtet ghy burghers te Ierusalem, ende ghy mannen Iuda, tusschen my ende mynen wijnberghe.

4

Wat soudemen doch meer doen aen mynen wijnberge, dat ick aen hem niet gedaen en hebbe? waerom heeft hy dan wilde druyuen ghebracht, doe ick verwachtede, dat hy druyuen brachte?

5

Welaen, ick wil v kondt doen, wat ick mynen wijnberghe doen wil: synen wandt sal wech ghenomen worden, dat hy verwoest worde, ende synen thuyn sal verscheurt worden, dat hy vertreden worde.

6

Ick willen woest ligghen laten, dat hy niet besneden noch ^c behackt en worde, maer distelen ende doornen daer op wassen, ende wil den wolcken ghebieden, dat sy daer niet op en reghenen.

c Dat is, bedoluen, ofte, begrauen ende bemest.

7

Des Heeren ^d† Zebaoth wijnberch doch, is het huys Israel, ende de mannen Iuda, syne lieflicke ^e† wijnrancken, hy wachtet op recht, siet, so isset schenderie: op gherechticheyt, siet, so isset klaghe. ⁺

d† An. der Heyrscharen

e† And. planten

+ Hier bediedet de Propheet welcke de wilde druyuen zijn schier tot aen het eynde des Capittels.

8

^f Wee den ghenen, die deen huys aen het ander trecken, ende eenen acker totten anderen brenghen, tot dat daer gheen ruym meer en zy, dat sy alleen het lant besitten.

f Iesai. 32.b.12. ende. 56 b.11.

9

Het is voor den ooren des Heeren Zebaoth: wat gheldt het, so die vele huysen niet en sullen woest worden, ende de groote ende fijne ledich staen?

B.10

Want thien ^g ackerswijnberchs sullen slechs een ame gheuen, ende een ^h molder zaedts sal slechs eenen schepel gheuen.

g Of, bunder

h Heb. Homer etc. een Ephi etc.

11

Wee den ghenen, die des morghens vroech op zijn, om hen tot suypen te beneerstighen, ende sitten tot in den nacht, dat hen den wijn verhittet.

12

ⁱ Ende hebben harpen, ^k† psalter, tamborinen, pijpen ende wijn in haren ^l welleuen, ende en sien niet op het ^m werck des Heeren, ende en hebben gheen acht op het gheschapene syner handen.

i Hiob. 21.b.12. Amos. 6.a.5.

k† And. leuten,

l Of, brasserien,

m Dat is, wat God ghebiedt, ende hebben wil.

13

ⁿ Daerom sal mijn volck moeten wech gheuoert worden onuersiens, ende syne Heerlicke sullen hongher lijden, ⁺ ende zijn gemeyne volck dorst lijden.

n Hose. 4.a.6.

+ Straffe der dronckenschap.

14

Daeromme heeft de Helle de ziele wijdt opghesperret, ende de kele opghedaen sonder alle mate: ^o dat onderwaerts varen, beyde hare Heerlicken ende de gemeyne man, beyde hare rijcken ende vrolicken.

o Iesai. 2.b.12.

15

Dat een yeghelick hem buyghen moet, ende een yeghelick verootmoedicht worde, ende de oogen der hooueerdigen verootmoedicht worden.

16

Doch de Heere Zebaoth verhoocht worde in den rechte, ende God de Heylighe, gheheyliget worde in gherechticheyt.

17

So sullen haer dan de lammeren weyden ^p† in ghener stede, ende de vreemdelinghen sullen hen gheneeren in der woestijne der ^q vetten.

p† And. na harer ghewoonheyt,

q Dat is, grooten ende rijcken, die verdreuen zijn, ende haer goet moeten na hen woest laten.

18

Wee den ghenen die hen te samen koppelen, met loosen stricken om onrecht te doen, ende met waghenseelen te sondighen.

19

Ende spreken: Laet met haeste ende gheringe komen zijn werck, dat wy het sien: laet herwaerts varen ende komen, den aenslach des Heylighen in Israel, dat wy het wijs worden.

C.20

^r Wee den genen, die het boose goet, ende het goede boos heeten: die wt de duysternisse licht, ende wt licht duysternisse maken: die wt sueren suete, ende wt sueten suer maken.

r Mich. 3.a.2.5.

21

^s Wee den genen, die by henseluen wijs zijn, ende houden hen seluen kloeck.

s Prouer. 3.a.7. Roma. 12.b.16.

22

Wee den ghenen, die Helden zijn om wijn te suypen, ende krijghers, met vollen drincken.

23

^t Die den Godloosen recht spreken, om gheschencken wille, ende het recht der rechtueerdighen van hen wenden.

t Deut. 16.b.19. Hesek. 13.b.18. Prouer. 17.b.15.

24

Daerom ghelijck als des vyers vlamme, stroo verteert, ende de laeye stoppelen wech neemt, al so sal haer wortel veruuylen, ende hare spruyten opuaren ghelijck als stof: want sy verachten de Wet des Heeren Zebaoth, ende lasteren de reden des Heylighen in Israel.

25

^u Daerom is oock den toorne des Heeren vergrimmet ouer zijn volck, ende streckt zijn handt wt ouer hen, ende slaetse dat de berghen beuen, ende haer lichaem is ghelijck als dreck op den straten: ^x ende in dien alle en laet synen toorne niet af, maer zijn handt is noch wtghestreckt.

u Nume. 11.d.33.

x Iesai. 9.b.11. ende 10.a.4.

26

^y Want hy sal een Banier opwerpen verre onder den ^z Heydenen, ende deselue herwaerdts locken, van den eynde der Aerden: ende siet, haestighen ende snelle komen sy herwaerts.

y Iesaie. 42.b.13. Danie. 9.b.11.

z Dat zijn, de Chaldeen

27

Ende daer en is niemandt onder hen moede ofte swack, niemandt sluymert noch en slaept, niemandt en gaet het gordel op van synen lendenen, ende niemandt en breeckt eenen schoenrieme.

28

Hare pijlen zijn scherp, ende alle hare bogen gespannen: hare peerden ^a hoornen zijn als keyen

a Dat zijn, hare schoenen

[fol. 3v]

gheachtet, ende hare waghenraderen als eenen stormwindt.

29

Sy brullen als Leeuwen, ende brullen als ionghe Leeuwen: sy sullen bruysen, ende den roof grijpen, ende daer van brenghen, so datse niemant lossen en sal.

30

Ende sal ouer hen bruysen te dier tijdt, ghelijck als de Zee: wanneermen dan het lant aensien sal, siet so isset duyster van angste, ende het licht en schijnt niet meer, ^b† bouen ouer hen.

b† And. in haren ghehemelte.