Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat vij. Capittel.

1. Menigherley leere, den goede te volghen, ende het quade te mijden.

[fol. 213r]

A.1

EEn ^a goet gheruchte is beter, dan goede salue: ende den dach des doodts is beter, dan den dach der gheboorten.

a Prouerb. 22.a.1. Cant. 1.a.3. Syrach. 42.a.7.

2

Het is beter in het ^b klaechhuys gaen, dan in het drinckhuys: in ghenen is het eynde aller menschen, ^c† ende de leuendighe neemt het ter herten.

b Dat is, daer yemant doot is.

c† And. datmen het zijn leefdaghe ter herten neme.

3

Treuren is beter dan lachen: want door trueren wort het herte ghebetert.

4

Het herte der Wijsen is in den klaechhuyse, ende het herte der dwasen, inden huyse der vreuchden.

5

^d Het is beter het schelden des Wijsen hooren, dan hooren den sanck der dwasen.

d Prouer. 27.a.5.

6

Want het lachen der dwasen, is als het knetteren der doornen onder den potten: ende dat is oock ijdelheyt.

7

Een ^e† wederspannige maeckt eenen Wijsen onwillich, ende verderft een mildt herte.

e† And. wijse hatet wreuel [of onbillicheyt] ende heeft eenen grouwel aen dien, die na gheschencken staet.

8

^f Het eynde eens dincx is beter, dan zijn beghin: een ^g† gheduldich gheest is beter, dan een hooch gheest.

f Dat is, Wanneer het eynde goet is. so isset alles goet: beginnen is licht.

g† And. traech

9

^h Weest niet eens snellen ghemoets te toornen: want de toorne rustet int herte eens sotten.

h Matth. 5.c.22. Iacob. 1.b.19.

B.10

Spreeckt niet: Wat isset, dat de voorganghen daghen beter waren, dan dese? want du vragest sulckes niet wijsselicken.

11

De wijsheyt met eenen erue, is goet, ende ^i† helpet, dat hem eener der Sonnen verheugen kan.

i† An. is een voordeel dien, die hem der Sonnen verheucht.

12

Want ghelijck als de wijsheyt beschermt, so beschermt het ghelt oock: doch de bekentenisse der wijsheyt, gheeft het leuen dien, diese heeft.

13

Siet aen de wercken Gods: want wie kan dat slecht maken, dat hy kromt?

14

Aenden goeden daghe, weest goeder dingen: ende den boosen dach neemt oock voor goet: want desen schept God neuens ghenen, daerom dat de mensche niet weten sal, wat toekomende is.

15

Allerley hebbe ick ghesien, den tijt ouer myner ijdelheyt: daer is een rechtueerdighe, ende koemt om in syner gerechticheyt: ende daer is een Godlooose, die leeft langhe in syner boosheyt.

16

^k Weest niet al te rechtueerdich, ende niet al te wijs, dat du dy niet en verderuest.

k Roma. 11.c.20.

17

Weest niet al te Godloos, ende en dwaset niet, dat du niet en steruest te ontijden.

18

Het is goet dat du dit vatest, ende het ghene oock niet wt dyner hant en latest: want wie God vreest, die ontgaet dien alle.

19

^l De wijsheydt sterckt den Wijsen meer, dan tien Gheweldighe die inder stadt zijn.

l 2.Sam. 20.b.16.

C.20

^m Want daer en is gheen mensche op Aerden, die wat goets doet, ende en sondicht niet.

m 1.Reg. 8.e.46. 2.Paralip. 6.e.46 Prouerb. 20.a.9. Luc. 17.a.4. 1.Ioan. 1.a.8.

21

ⁿ Neemt oock niet ter herten, alles watmen seyt: dat du niet hooren moetest, dat dy dijn knecht vloecket.

n Het is een ghemeyn spreeckwoort: Wie geerne veel hoort, die hoort vele dat hy niet gheerne en hoort.

22

Want dijn herte weet wel, dat du anderen oock dickwils gheuloeckt hebst?

23

Sulcx alles hebbe ick wijsselicken versocht: ^o ick dachte: Ick wil wijs zijn: doch sy quam verder van my.

o Hiob 28.b.12.

24

Het is verre, wat sal het zijn? ende is seer diepe, wie wil het vinden?

25

Ick keerde mijn herte, te onderuinden, ende te gronderen, ende te soecken wijsheyt ende konst, te onderuinden der Godloosen dwaesheyt, ende dwalinghe der dullen.

26

^p Ende vant, dat sulck een vrouwe, welckers herte een ^q nette ende strick is, ende hare handen banden zijn, bitterer zy dan de doodt: wie Gode behaecht, die sal ontkomen: daerentegen de sondaer wort door haer gheuanghen.

p Prouer. 7.c.21.

q Want Ouerspel verdient den doot, ende is des doots schuldich.

27

Siet, dat hebbe ick gheuonden, spreeckt de Prediker, een na den anderen, op dat ick konste onderuonde.

28

Ende mijn ziele soecket noch, ende en heeftse niet gheuonden: onder duysent hebbe ick eenen mensche gheuonden: doch ^r gheen vrouwe en hebbe ick onder dien allen gheuonden.

r Dat is, Hiertoe en ghehoort geen wijuisch weemoedich mensche, maer eens mans gemoet die sulcx alles wagen, lijden ende draghen kan, als het gheluckt. Doch deselue zijn seldtsaem: want wanneer sy hooren dat het niet in harer macht en staet, so worden sy onghewillich; ende en willen niets doen: ende doen sy dannoch wat dat niet wel en geluct, so worden sy noch ongewilligher: sulcke zijn wijuen ende niet mans.

29

Alleene siet dat aen: ick hebbe gheuonden, ^s dat God den mensche heeft oprechtich ghemaeckt: doch sy soecken vele ^t konsten: ^* wie is so wijs? ende wie kan dat wtlegghen?

s Gene. 1.c.27.

t Dat is, Sy willent treffen, ende meynen, het moet hen wel gelucken.

* Cap. viij. by anderen.