Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxiiij. Capitiel

A.1

VOlcht ^* niet boosen lieden, ende wenscht niet by hen te zijn.

* Dat is, Laet dy dijn arme ellendighe leuen, niet verdrieten, dat du den boosen in haren goeden leuen, woudest na volgen. Pro. 23.b.17. ende 24.c.21. Psalm. 37.a.1.

2

Want haer herte pooghet na schade: ende hare lippen raden tot ongheluck.

3

Door wijsheydt wordt het huys ghebouwet, ende door verstandt onderhouden.

4

Door ^a ordentlick huyshouden worden de kameren vol, alder kostelicken rijckdom.

a Dat is, wanneert ordentlick in den huyse ghehouden wort, dat schaffet meer dan groot arbeyt: als wanneer men geeft, waer, wanneer ende wien men gheuen sal, Sic impetus non est fortis, sed consilium est potens.

5

Een wijs man is sterck, ende een vernuftich man is machtich van krachten.

6

^b Want met rade moetmen de krijghen voeren, ^c ende waer vele raedtgheuers zijn, daer is ouerwinninghe.

b Pro. 20.b.18.

c Pro. 11.b.14. ende 15.c.22.

7

De wijsheyt is den dwase te hooch: hy en derre synen mondt in den poorten niet opdoen.

8

Wie hem seluen schade doet, dien heetmen billick een ^d Ertzbooswicht.

d Sommige menschen zijn so boosachtich, dat sy henselfs geerne schade doen, op dat haer naeste, noch grooter schade lijden moet: als die hem laet eene ooge wtsteken, op dat den anderen twee ooghen wtgesteken worden.

9

^e Der sotten dichten is sonde: ende de bespotter is eenen grouwel voor den lieden.

e Rom. 14.c.24.

B.10

Die en is niet ^f sterck, die in der noodt niet vaste en is.

f Uele menschen zijn stout, wanneer het wel staet, ende vreesen hen voor tiene niet, wanneer hy alleen is. Syr. 4.d.34.

11

^g Verlost die, diemen ^h dooden wil, ende ontrecket dy niet van dien, diemen verworghen wil.

g Syr. 4.b.15. Psalm. 82.a.4.

h Gelijck alsmen de Christenen voor tijden ende noch alweghen verworghet, ende lachet noch daertoe: ofte spreeckt, Wy en verstaent niet: ick moet mijns heeren beuel gaen laten, ende gehoorsaem zijn. Syr. 4.a 9. Psalm. 82.a.4. Iesa. 1.b.17.

12

Spreeckstu, Siet, wy en verstaens niet: meynstu niet dat de ghene, die de herten bereydet, het mercket? ende die op de zielen achtinghe heeft, het bekent? ende betaelt den mensche na synen wercke.

13

ⁱ Eett honich mijn sone, want het is goet, ende honichseem is soet in dynen halse.

i Dat is, Gebruyc der goederen die dy God gheeft, ende en spaert harer niet dy ten achterdeele

14

Also is de bekentenisse der wijsheyt, voor dyne ziele: wanneer duse vindest, so sal het daerna wel gaen, ende dijn hope, en sal niet te vergheefs zijn.

15

Loert niet, gelijc als de Godloose, op het huys des rechtueerdigen: en verstoort zijn ^k ruste niet.

k Als die doen, die der armen huysen ende goederen tot hen rucken: oft anders met listigen nucken, haer daer wt bijten.

16

^l Want een rechtueerdich mensche ^m valt seuen mael, ende staet weder op: daerentegen de Godloosen versincken in ongheluck.

l Psalm. 34.c.20. ende 37.c.24.

m God helpet den rechtueerdighen alleweghe weder op, hoe dick dat hy oock verderuet ende verdoruen wort.

17

ⁿ Verheucht dy des vals dijns vyants niet, ende dijn herte en zy niet vrolick ouer zijn ongeluck.

n Prouer. 17.a.5.

18

De Heere mochte het sien, ende hem qualick behaghen, ende synen toorne van hem wenden.

19

^o Vertoornt dy niet ouer den boosen, ende en ijuert niet ouer den Godloosen.

o Psalm. 37.a.1.

C.20

^p Want de boose en heeft niets te hopen, ende de lanterne des Godloosen sal wtgaen.

p Prouer. 13.a.9. Hiob. 21.b.17.

[fol. 209v]

21

^q Mijn kindt, vreest den Heere ende den Koninck, ende en menget dy niet onder de oproerischen.

q Prouer. 20.a.2.

22

Want haren onual sal onuersiens ontstaen: ende wie weet, wanneer dat allebeyder ongheluck koemt?

23

^† Dit koemt oock van den Wijsen: ^r Het aensien der persoonen int gherichte en is niet goedt.

† And. Dese dinghen [behooren] oock den Wijsen:

r Leuit. 19.b.15. Deut. 1.b.17. Syrac. 42.a.1. Prouer. 17.b.15. ende 18.a.5.

24

Wie ten Godloosen spreeckt, Du bist vroom: dien vloecken de lieden, ende het volck hatet hen.

25

Die hem daerenteghen straffen, die behagen wel, ende eenen rijcken seghen koemt op hem.

26

De rechtighe antwoordt, is als eenen lieflicken kus.

27

Richtet daer buyten dijn werck wt, ende bearbeydet dynen acker: daerna bouwet dijn huys.

28

^s Weest gheen ghetuyghe sonder oorsake teghen dynen naesten, ende en bedriecht niet met dynen monde.

s Prouer. 14.c.25. ende 19.a.5. ende 21.c.28. ende 25.b.18.

29

^t Spreeckt niet, Alsmen my doet, so wil ick weder doen, ende eenen yeghelicken zijn werck betalen.

t Prouer. 20.c.22. 1.Pet. 3.a.9. Matth. 5.d.39. Rom. 12.b.17. Prouer. 6.a.9.

D.30

Ick ghinck voor den acker des luyen, ende voor den wijnberghe des sotten voorby.

31

Ende siet, daer waren enckel netelen op, ende stont vol ^u† distelen, ende de muere was neder gheuallen.

u† And. hegghen

32

Doe ick dat sach, nam ick het ter herten, ende sach toe, ende leerde daer van.

33

^x Du wilt een weynich slapen, ende een weynich sluymeren, ende de handt een weynich te samen legghen, dat du rustest.

x Also vertrecken de lieden hare saken, ende spreken, Morghen, morghen etc. Ey, het koemt noch wel. Item, Het is in korten gheschiet. Prouer. 6.b.10.

34

Doch dijn aermoede sal dy komen, ghelijck als een wandelaer, ende dynen kommer, als een ghewapent man.