Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxiij. Capittel.

A.1

VVanneer ^a du sittest ende etest met eenen heere, so merct daerop, ^b† wien du voor dy hebst.

a Syr. 21.c.20.

b† And. wat dy voorgestelt wort.

2

Ende settet ^c een mes aen dyne kele, wiltu het leuen behouden.

c Dat is, bewaert dyne tonghe, dat du niet te veel en sprekest, ende in vaerlicheyt daerouer koemst. Want dit recht is ontrouwe, daer toe is te houe valsch broodt: daer beliecht ende ouerhuychelt allewege de een den anderen, tot dat hy hem daeronder, ende hem daeruoor brenghe ende verhooghe.

3

En wenscht dy syner spijse niet: want het is valsch broodt.

4

^d Bemoeyt dy niet rijcke te worden, ende laet af van dynen vonden.

d Syr. 27.a.1. Iere, 17.b.11. Prouer. 20.c.21. ende 28.c.20. 1.Timot. 6.a.9.

5

Laet dyne ooghen daer niet henen vlieghen, dat du niet hebben en kanst: want dat selue maket hem vleugelen, als een Arendt, ende vliecht na den Hemel.

6

Eett gheen broodt by eenen nijdischen, ende en wenscht dy syner spijsen niet. ⁺

+ Hoe meer men het begheert, hoe voorder dat het koemt.

7

Want ghelijck als een ^e schijnsel, is hy inwendich, hy spreect, Eett ende drinckt: ende zijn herte en is doch niet aen dy.

e Dat is, Dat onghewisse is, ghelijc als de lichten, die in der nacht vliegen, daermen hem niet op verlaten en derf: also stelt hy hem goedich, ende het en is doch niets met hem.

8

Dyne beten die du ghegheten haddest, moestu wtspouwen, ende moest dyne vriendelicke woorden, verloren hebben.

9

^f Spreect niet voor des sotten ooren: want hy verachtet de kloeckheyt dyner reden.

f Syr. 22.a.7 b.14 ende 31.e.41. Matth. 7.a.6.

B.10

^g Drijft niet te rugghe de vorighen palen: ende en gaet niet op der weesen acker.

g Prouer. 22.c.28. Deut. 19.b.14. ende 27.b.17. Hiob. 24.a.2.

11

^h Want haer verlosser is machtich: die sal hare sake teghen dy wtuoeren.

h Prouer. 22.c.23.

12

Gheeft dijn herte ter tucht, ende dyne ooren tot vernuftigher redenen.

13

ⁱ Laet niet af den Ionghelinck te ^k tuchtigen: want so du hem met der roeden slaest, so en derf men hem niet dooden.

i Prouer. 13.c.24. ende 22.b.15. Syrac. 30.a.1.

k Dat is, te sedighen, oft, straffen onderwijsende.

14

Du slaest hem met der roeden, doch du ^l† verlossest syne ziele van der Hellen.

l† An. Geesselstu hem, so en darf hem de Hencker niet gheesselen: want daer moet doch ghegheesselt zijn: doet het de vader of de moeder niet, so doet het de Hencker, daer en wort niet anders wt: niemant en is hem oyt ontloopen: want het is Gods gherichte.

15

Mijn sone, so du wijs bist, so verheuget hem oock mijn herte.

16

Ende mijne nieren zijn vrolick, wanneer dyne lippen spreken wat recht is.

17

^m Dijn herte en volghe niet de sondaers, maer weest daechlicks in der vreese des Heeren:

m Pro. 24.a.1 c.21. Psalm. 37.a.1.

18

Want het sal dy hier namaels goet zijn, ende dijn verwachten en sal niet feylen.

19

Hoort mijn sone, ende zijt wijs, ende richtet dijn herte op den weghe.

C.20

ⁿ Weest niet onder den suypers ende slemmers.

n Prouer. 21.b.17 Syrac. 19.a.5.

21

^o Want de suypers ende slemmers verarmen, ende een slaper moet verscheurde kleederen dragen.

o Prouer. 21.c.21.

22

Luystert dynen vader, die dy gegenereert heeft: ende en veracht dyne moeder niet, wanneer sy oudt wordt.

23

^p Koopt de Waerheyt, ende en verkooptse niet: wijsheyt, tucht ende verstandt.

p Iesa. 55.a.1.

24

Een vader des rechtueerdigen verheucht hem: ende wie eenen wijsen sone ghegenereert heeft, die is daer vrolick ouer.

25

Laet hen dynen vader ende dyne moeder verheughen, ende vrolick zijn die dy ghebaert heeft.

26

Gheeft my, mijn soon, dijn herte, ende laet dynen ooghen myne weghen wel gheuallen.

27

^q Want eene hoere is eenen diepen kuyl, ende een ouerspeelster, is eenen enghen kuyle.

q Prouer. 5.a.3. ende 6.c.27. ende 7.b.10. ende 9.b.18. ende 22.b.14.

28

Oock loert sy als een roouer, ende de ^r† stouten onder den menschen vergadert sy tot haer. ⁺

r† And. Meeret de quaetdoenders onder den menschen.

+ Wat het volle drincken voor schade in brenghet.

29

Waer is wee? waer is leedt? waer is ghekijf? waer is klaghen? waer zijn wonden sonder oorsake? waer zijn roode ooghen?

D.30

^s Namelicken waermen by den wijne sitt, ende te samen koemt, wt te suypen wat ingheschencket is.

s Iesa. 5.b.11.

31

Siet den wijn niet aen, dat hy root is, ende in het glas so schoon staet: hy gaet fijn gladt in.

32

Doch daerna steeckt hy ghelijck als een slanghe, ende vergiftighet ghelijck als een ader.

33

So sullen dyne ooghen na andere vrouwen sien, ende dijn herte sal verkeert dinck spreken.

34

Ende salt zijn, ghelijck als eener die midden in de Zee slaept, ende als eener, die bouen op den mastboom slaept.

25[35]

Sy slaen my, doch het en doet my niet wee: sy stooten my aen, doch ick en voeles niet: wanneer wil ick opwaken? dat ick het meer ghebruycke.