Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xxj. Capittel.

A.1

DEs ^a Konincx herte is in der handt des Heeren, als waterbeken, ende hy neyghet het, waer hy henen wil.

a 2.Reg. 1.b.13.

2

Eenen yeghelicken duncket synen wech recht zijn: doch alleen de Heere maeckt de herten ^b gewisse.

b Dat is, Alles watmen doet wt Gods beuel, dies is men gewisse, dat het recht zy: buyten Gods woordt is alle dinc duyster, een loos waen ende onghewisse.

3

Recht doen ende gherichte, is den Heere lieuer dan offerhande.

4

Hooueerdighe ooghen ende eenen stouten moet, ende de ^{c †} luchte der Godloosen is sonde.

c Dat is, De gonst der wereldt: wie der werelt vrient is, die is Gods vyandt. Iacob. 5.

† And. acker.

5

De aenslaghen eens ^d† vroetighen brenghen oueruloedicheyt: wie daerentegen al te haestich is, die heeft kommer.

d† And. endigen. Seer haesten brac den hals ontwee: lancsaem gaetmen ooc eenen verren wech: wanneer men haestet, so wort men moede, ende laet in korten af: met saechtmoedicheyt ende dannoch aenhouden, brenghet men een dinck ten eynde. Festina lente.

6

Wie schatten vergadert met leughenen, die sal feylen, ende vallen onder die, die synen doot soecken.

7

^e Der Godloosen roouen salse verschricken: want sy en wouden niet doen wat recht was.

e Iesa. 33.a.1.

8

Wie eenen ^f anderen wech gaet, die is verkeert, wie daerentegen ^g† in synen beuele gaet, diens werck is recht.

f Dat is, Wie het beter ende anders maect, als hem beuolen is, die verderft het gantsch, hoe goet dat oock zijn goetduncken schijnet: gelijc als Saul dede ouer Amalek.

g† And. reyn is, Tit. 1.b.15.

9

^h Het is beter in den hoeck woonen onder den dake, dan by een kijfachtich wijf, in eenen huyse tesamen.

h Prouer. 25.c.24

B.10

De ziele des Godloosen wenscht boose, ende gonnet den naesten niet.

11

ⁱ Wanneer de bespotter ghestraft wordt, so worden de onbesinneden wijs: ende wanneermen eenen wijsen onderrichtet, so wort hy vernuftich.

i Prouer. 19.c.25.

12

De rechtueerdighe houdt hem wijslick teghen des Godloosen huys: daerenteghen de Godloosen dencken slechs schade te doen.

13

^k Wie syne ooren toestoppet voor het schreyen des armen, die sal oock roepen, ende niet verhoort worden.

k Iesa. 47.a.6. Matt. 18.d.30. Luc. 16.c.20.24.

14

Eene ^l heymelicke gaue stillet den toorne, ende een gheschencke in den schoot, die heftighe grimmicheyt.

l Dat is, Die syne weldaedt niet roemet, als de Phariseen deden. Matth. 6.a.2.

15

Het is den rechtueerdighen een vreuchde, ⁺ te doen wat recht is, doch een vreese den quaedtdoenders.

+ Dit is een exempel Dauids teghen Saul.

16

Een mensche die van den weghe der kloeckheyt ^m dwaelt, die sal blijuen in der dooden Gemeynte.

m Of, bijster gaet

17

ⁿ Wie gheerne in wellust leeft, die sal kommer lijden: ^o ende wie wijn ende olye lief heeft, die wordt niet rijcke.

n Prouer. 23.c.21.

o Syrac. 19.a.5.

18

^p De Godloose moet voor den rechtueerdighen ghegeuen worden, ende de verachter voor de oprechtighen.

p Prouerb. 11.a.8.

19

^q Het is beter in eenen woesten lande woonen, als by eenen twistighen ende toornighen wijue.

q Prouerb. 21.a.9. ende 25.c.24. Syrac. 25.c.23.

C.20

In den huyse des wijsen, is eenen lieflicken schatt ende olye: daerenteghen een dwaes verslemt het.

21

^r Wie der barmherticheyt ende goedicheyt na iaget, die vindt het leuen, barmherticheyt ende eere.

r Matth. 5.a.7.

22

Een wijs man gewinnet de stadt der ^s stercken, ende stortet hare macht door hare sekerheyt.

s Dat is, Die hen op gewelt verlaten ende seker zijn, daer en is geen geluck by. Ghelijck Babilon, Roma, etc.

23

^t Wie synen mondt ende tonghe bewaert, die bewaert syne ziele voor angste.

t Prouer. 12.b.13. ende 13.a.3.

24

Die stout ende vermeten is, ^u heet een loos mensche, die in toorne stoutheyt bewijset.

u Dat is, Hy krijcht eenen sulcken schentlicken Name, ende nemmermeer en wort een loflick, eerlick man daer wt: want syne vermetenheyt, dat is, zijn trotzen, pochen ende stoutheyt, maeckt hem by yeghelicken verhoont

25

^x De luye sterft ouer syne wenschen: want syne handen wouden niets doen.

x luye, Dat is, eer hy wat redelics doet, koemt ouer hem de doot. Dat zijn versuymlicke Predickers, Reghenten, Huysheeren, die willen den Hemel, eere ende goeder hebben, ende doch niets arbeyden noch lijden.

26

Hy wenscht wel daechlicks: daerenteghen de rechtueerdighe gheeft, ende verseyt niets.

27

^y Der Godloosen offer is eenen grouwel: want sy worden in sonden gheoffert.

y Prouer. 15.a.5. Iesa. 1.b.13. Iere. 7.c.20. Syrac. 34.c.21.

28

^z Een leughenachtighe ghetuyghe sal omkomen: daerentegen wie ghehoor gheeft, dien laet men oock alle tijdt wederom spreken.

z Deut. 19.b.19. Prouer. 19.a.5. Susan. 1.g.62.

29

De Godloose varet met den koppe door: daerenteghen wie oprechtich is, diens wech sal bestaen.

D.30

Daer helpet gheen wijsheyt, gheen verstant, gheenen raedt, ^a teghen den Heere.

a Iesa. 8.a.9. ende 46.b.10.11.

31

^b De peerden worden wel ten strijdtdaghe bereydet, doch de ouerwinninghe koemt van den Heere.

b Psalm. 33.b.17.