Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat xx. Capittel.

A.1

DEn wijn maeckt ^a† loose lieden, ende stercken dranck maeckt ^b wildt, wie daer lust toe heeft, die wordt nemmermeer wijs.

a† an. bespotters.

b Dat is, Asotia illa, Ephe. 5.b.18. Suypet v niet vol wijns, daer een onordentlick ofte wildt wesen wt volghet etc.

2

^c Het verschricken des Konincks, is als het brullen eens iongen Leeuwen: wie hem vertoornet, die sondicht teghen zijn leuen,

c Prouer. 19.b.12. ende 24.c.21.

3

Het is den manne een eere, van twiste blijuen: daerenteghen die gheerne twisten, die zijn altemael dwasen.

4

Om der koude wille, wil de ^d luye niet ploeghen: so moet hy oock in den Oogste bedelen, ende niets verkrijghen.

d Dat zijn Predickers ende Regenten, die haer beuolen ampt niet redelicken drijuen, ende vreesen aenuechtinghe, of haet etc. Sulcke zijn vele Huyshouders.

5

Den raedt in der herten eens mans, is als diepe wateren: doch een verstandich man kant mercken, wat hy meynt.

6

Vele menschen worden ^e vroom geroemt: doch wie wil vinden eenen, die oprechtelick vroom zy?

e Want de huychelie oft gheueynstheyt is groot, ooc onder den goeden wercken. Men houdt menighen voor boose, ende menighen voor goet, dienmen beyden onrecht doet: daer om vertrouwet op den menschen niet.

7

^f Een rechtueerdich mensche, die in syner vromicheyt wandelt, diens kinderen sal het wel gaen na hem.

f Psalm. 37.c.26. Tob. 14.b.18.

8

Een Koninck die op den stoele sitt te richten, verstroyt alle quaedt met synen ooghen.

9

^g Wie kan segghen, Ick ben reyn in myner herten? ende louter van myner sonde?

g 1.Reg. 8.e.46. 2.Para. 6.d.36. 1.Ioan. 1.a.8.

B.10

^h Menigherley ghewichte ende mate, is alle beyde den Heere eenen grouwel.

h Prouer. 11.a.1. ende 16.b.11. ende 20.c.23.

11

ⁱ Ooc kentmen eenen iongen aen synen doen, oft hy vroom ende redelick worden wil.

i Ionck gewent, oudt ghedaen. Prouer. 22.a.6.

12

Een hoorende oore, ende siende ooge, die maket de Heere alle beyde.

13

Hebt den slaep niet lief, dat du niet arm wordest: laet dyne oogen wacker zijn, so saltu broots ghenoech hebben.

14

^k Quaedt, quaedt, spreecktmen, wanneermen het heeft: doch wanneert wech is, so prijstmen het dan.

k Dat is, Watmen heeft, dies wordtmen verdrietich, ende wil hebben, dat niet tegenwoordich ofte voorhanden is.

15

Daer is goudt ende vele peerlen, doch eenen vernuftighen mondt, is een edel kleynoodt.

16

^l Neemt dien zijn kleedt, die voor eenen anderen borghe wordt, ende pandt hem, om des onbekenden wille.

l Prouer. 6.a.1. ende 27.b.13.

17

Het ^m ghestolen broodt smaeckt yeghelicken wel: doch daerna sal hem den mondt vol zandtsteenen worden.

m Dat is, Met leugen ende onrecht verworuen.

18

ⁿ Aenslaghen bestaen, wanneermense met rade voert: ende krijch salmen met vernuft voeren.

n Prouer. 24.a.6.

19

Weest met dien onuerwerret, die heymlicheyt openbaert, ende met den achterklapper, ende met den valschen mondt.

C.20

^o Wie synen vader ende syner moeder vloect, diens keerse sal wtgebluscht worden midden int duystere.

o Exod. 21.b.17. Leuit. 20.a.9. ende 21.a.9. Deut. 27.b.16. Matth. 15.a.4.

21

^p Het erue, daermen met den eersten seer na ^q haest, sal ten laetsten niet gheseghent zijn.

p Prouer. 28.c.20. 2.Sam. 15.a.1.

q Dat is, Haestighen koopet. Als de kinderen doen, die gheerne hare ouders ende vrienden doot saghen. Item, Die anderlieden goet, met eenen schijne tot hen brenghen, teghen het tiende Ghebodt. Exempel zijn, Absolom, Brutus, etc.

22

^r Spreeckt niet, Ick wil het quade vergelden: verwacht des Heeren, die sal dy helpen.

r Matth. 5.a.5. Prouer. 17.b.13. Rom. 12.b.17.

23

^s Menigerley gewichte is den Heere eenen grouwel, ende een valsche waghe is niet goedt.

s Prouer. 20.b.10.

24

^t Eens yeghelicken ganghen komen van den Heere: welcker mensche verstaet synen wech?

t Ierem. 10.c.23.

[fol. 208v]

25

Het is den mensche eenen strick, het ^u Heylige lasteren, ende daerna met gheloften om gaen.

u Dat is, Gods Name, Woordt, dienst, etc. ende geuen dan aelmissen, bidden, vasten etc. Du heylige S. Martin, sy offeren dy eenen penninck, ende stelen dy een peerdt.

26

Een wijs Koninck verstroyt de Godloosen, ende brenghet het radt ouer hen.

27

De ^x luchte des Heeren is des menschen adem, die gaet door het gantsche herte.

x keersse. Dat is, Gods troost ende ghenadige wille.

28

Goedertieren ende warachtich zijn, bewaert den Koninck, ende synen stoel wort door goedicheyt beuesticht.

29

Der Ionghelinghen sterckte is haren prijs, ende grauwe hayren is der ouden cieragie.

30

^y Men moet den boosen weeren met harder straffe, ende met ernstelicke slaghen, diemen voelet.

y Dat is, Boose worden niet met woorden, maer met slaghen ghebetert: Laxa imperia et anarchia is niet nutte.