Biblia dat is, de gantsche Heylighe Schrift, grondelick ende trouvvelick verduydtschet, Met verklaringhe duysterer woorden, redenen ende spreucken [etc.] (Deux-Aes bijbel)

Dat vi. Capittel.

1. Salomo seghent het volck, 4. danckt den Heere, dat hy zijn belofte Dauid synen vader ghehouden hebbe, 14. ende bidt God, dat die, so in synen Tempel bidden, van hem verhoort werden.

A.1

DOe sprack Salomo: ^a De Heere heeft ghesproken, te woonen int doncker.

a 1.Regum 8.b.12

2

Ick hebbe (tis waer,) een huys ghebouwet dy ter Wooninghe, daer du eewichlick woonest.

3

Ende de Koninck keerde zijn aensicht, ende seghende de gantsche Ghemeynte Israels: want de gantsch Ghemeynte stondt,

4

Ende hy sprack: Gheloeft zy de Heere de God Israels, die door synen mont, mynen vader ghesproken, ende met syner hant veruult heeft, doe hy seyde:

5

^b Sindt dier tijt, dat ick mijn volck wt Egypten landt gheleydt hebbe, en hebbe ick gheen stadt verkoren in allen stammen Israels, een huys te bouwen, dat mynen Naem aldaer ware, ende en hebbe oock gheenen man verkoren, dat hy een Vorst ware ouer mijn volck Israel:

b 2.Samu. 7.a.6. 1.Regum. 8.b.16. 1.Para. 17.a.5.

6

^c Doch Ierusalem hebbe ick ^d verkoren, dat mynen Naem daer zy, ende Dauid hebbe ick verkoren, dat hy ouer mijn volck Israel zy.

c 2.Para. 7.b.11.

d Merct hier, hoe dat alle dinck wt Gods beuel, gheschieden moet: op dat ymmers niemant wt eygener aendacht, Godsdiensten aenrichte. Want Salomo roemet hier beyde de stadt Ierusalem, ende den persoon Dauids, also dat sy beyde van God verkoren zijn.

7

Ende doe het mijn vader in den sin hadde, een huys te bouwen den Name des Heeren des Gods Israels,

8

Sprack de Heere tot mynen vader Dauid: Du hebst wel gedaen, dat du in den sinne hebst, mynen Name een huys te bouwen:

9

Doch du en salt dat huys niet bouwen, maer dijn sone, die wt dynen lendenen komen sal, die sal mynen Naem een huys bouwen.

B.10

So heeft nu de Heere zijn woordt ^e beuesticht, dat hy ghesproken heeft: want ick ben opghekomen in mijns vaders Dauids stede, ende sitte op den Stoel Israels, als de Heere ghesproken heeft: ende hebbe een huys ghebouwet, den Name des Heeren des Gods Israels:

e Of, stadtgrijpich ghemaeckt

11

Ende hebbe daer in gheset de Arcke, daer het Verbont des Heeren in is, dat hy met den kinderen Israels ghemaeckt heeft.

12

Ende hy tradt voor den Altaer des Heeren, voor der gantscher Ghemeynten Israels, ende streckte syne handen wt.

[fol. 146r]

13

Want Salomo hadde eenen metalen ^f† ketel ghemaeckt, ende gheset in het schrenckwerck, vijf ellen lanck ende breet, ende dry ellen hooch: aen denseluen tradt hy, ende viel neder op zijn knyen, voor der gantscher Ghemeynten Israels, ende streckte wt syne handen na den Hemel,

f† and. Kantzelstoel,

14

Ende sprack: ⁺ Heere God Israels, daer en is gheen God dy gelijck, noch in den Hemel noch op Aerden: die du houdest het Verbont ende barmherticheyt dynen knechten, die voor dy wandelen van gantscher herten.

+ Salomons gebet tot God. 1.Regum 8.c.22. 2.Macha. 2.a.8.

15

Du hebst ghehouden dynen knecht Dauid mynen vader, wat du hem ghesproken hebst: met dynen monde hebstu het ghesproken, ende met dyner hant hebstu het veruult, als het heden ten daghe staet.

16

Nu Heere God Israels, houdt dynen knecht Dauid mynen vader, wat du hem ghesproken hebst, ende gheseydt: Het en sal dy niet ontbreken aen eenen manne voor my, die op den Stoel Israels sitte: doch so verre, als dyne kinderen haren wech bewaren, dat sy wandelen in myne Wet, ghelijck als du voor my ghewandelt hebst.

17

Nu Heere God Israels, ^g laet dijn woordt waer worden, dat du dynen knecht Dauid ghesproken hebst.

g Nu laet du Salomo dijn woordt oock waer worden, dat du God ghesproken hebst, te wandelen in syne Wet: anders so sal het moeyte hebben.

18

Want meynstu oock, dat God by den menschen op Aerden woone: ^h siet, den Hemel ende aller Hemelen Hemel, en kan dy niet ^i† versorgen: hoe soude het dan het huys doen, dat ick gebouwet hebbe?

h Esaie. 66.a.1. Ierem. 23.c.24. Actuum 7.e.49.

i† and. begrijpen,

19

Keert dy dannoch, Heere mijn God, tot den gebede dijns knechts, ende tot synen smeecken, dat du verhoorest het bidden ende beden, dat dijn knecht voor dy doet.

C.20

Dat dyne ooghen open zijn ouer dit huys, dach ende nacht, ouer de stede, daer dat du dynen Naem henen te setten, gesproken hebst, dat du hoorest het ghebet, dat dijn knecht aen deser stede doen sal.

21

So hoore nu het smeecken dijns knechts ende dijns volcks Israels, dat sy bidden sullen aen dese stede: hoore het doch van der stede dyner wooninghe van den Hemel: ende wanneer du het hoorest, so woudestu doch ghenadich zijn.

22

Wanneer yemant teghen synen naesten sondighen sal, ⁺ ende hem werdt eenen Eedt opgheleyt, dien hy sweeren sal, ende den Eedt koemt voor dynen Altaer in desen huyse:

+ Eedt doen. 1.Regum 8.d.31. Exodi 22.a.8.

23

So woudestu doch hooren van den Hemel, ende dynen knecht recht doen: dat du den godloosen vergheldest, ende gheuest synen wech op synen kop, ende den rechtueerdighen recht doest, ende gheuest hem na syner gherechticheydt.

24

^k Wanneer dijn volck Israel, voor syne vyanden gheslaghen wert, dewijle dat sy aen dy ghesondicht hebben, ende bekeeren hen, ende bekennen dynen Name, bidden ende smeecken voor dy in desen huyse:

k Deute. 30.a.1. Baruc 2.b.14.

25

So woudestu doch hooren van den Hemel, ende ghenadich zijn der sonde dijns volcks Israels, ende hen weder in het landt brenghen, dat du hen ende haren vaderen, ghegheuen hebst.

26

Wanneer den Hemel toeghesloten werdt, ⁺ dat het niet reghent, dewijle dat sy aen dy ghesondicht hebben, ende bidden aen deser stede, ende bekennen dynen Name, ende bekeeren hen van haren sonden, dewijle dat duse verootmoedicht hebst:

+ Ghebreck aen reghen. 1.Regum 17.a.1. Iacobi 5.b.17.

27

So woudestu doch hooren in den Hemel, ende ghenadich zijn den sonden dyner knechten, ende dijns volcks Israels, dat du hen den goeden wech leerest, daer sy in wandelen sullen: ende reghenen latest op dijn lant, dat du dynen volcke ghegheuen hebst te besitten.

28

Wanneer eenen dieren tijdt in den lande wert oft pestilencie, ⁺ oft dorheyt, ^l† brandt, sprinckhanen, rupsen: ^m oft wanneer zijn vyandt in den lande zijn poorten beleghert, oft ergens een plaghe oft kranckheyt:

+ Dieren tijdt ende andere plagen. 2.Para. 20.a.9.

l† And. vruchtverderf, bleeckeyt, meeldouw, brander.

m 2.Paral. 12.a.2.

29

Wie dan bidt oft smeeckt van ⁿ allerley menschen, ende van allen dynen volcke Israels, so yemant zijn plaghe oft smerte voelet, ende syne handen wtbreydet tot desen huyse:

n Esaie 56.a.7.

D.30

So woudestu doch hooren van den Hemel, van der stede ^o dyner wooninghe, ende genadich zijn, ende yegelicken geuen, na alle syne wegen, als du zijn herte bekennest (want du ^p alleen bekenst het herte der menschen kinderen:)

o Matth. 5.d.34. ende 23.c.22.

p 1.Paral. 29.a.9. Ierem. 17.b.10. Psalm. 7.b.10. Apocal. 2.c.23.

31

Op dat sy dy vreesen, ende wandelen in dynen weghen alle daghe, so langhe als sy leuen, op den lande, dat du onsen vaderen ghegheuen hebst.

32

Wanneer oock yemandt vreemts, ⁺ die niet van dynen volcke Israels en is, koemt wt verren landen, om dijns grooten Naems, ende machtigher hant, ende wtghereckten arms wille, ende bidt tot desen huyse:

+ Den Tempel te Ierusalem een bedehuys aller volcken. Esaie. 56.a.7. Ioannis 12.c.20.

33

So woudestu doch hooren van den Hemel, van der stede dijner wooninghe, ende doen alles dat, daer hy dy om aenroept: op dat alle volcken op Aerden, dynen Naem bekennen, ende dy vreesen, ghelijck als dijn volck Israel, ende beuinden, dat dit huys, dat ick ghebouwet hebbe, na dynen Name ghenoemt zy.

34

Wanneer dijn volck wttreckt in den strijdt, ⁺ teghen syne vyanden, des weechs, dien duse henen senden salt, ende tot dy bidden ^q teghen den weghe na deser stadt, die du verkoren hebst, ende tot den huyse, dat ick dynen Name ghebouwet hebbe:

+ Strijdt. Deute. 6.

q Danie. 6.b.10.

35

So woudestu doch haer ghebet ende smeecken hooren van den Hemel, ⁺ ende hen tot haren rechte helpen.

+ Wanneer het volck gheuanghen wech geuoert etc.

36

Wanneer sy aen dy sondigen sullen, (^r na denmael daer gheen mensche en is, die niet en sondicht,) ende du ouer hen toornich werst, ende geeftse voor haren vyanden, dat syse geuancklick wech voeren, in een verre oft na lant:

r 1.Reg. 8.e.46. Prouer. 20.a.9. Eccles. 7.c.20. 1.Ioannis 1.a.8.

37

^s Ende sy hen in haren herten bekeeren in den lande, daer sy gheuancklick in zijn, ende bekeeren hen, ende smeecken dy in den lande harer geuanckenisse, ende segghen: Wy hebben ghesondicht, misdaen ende godloos gheweest:

s Deuter. 30.a.2.

38

Ende hen also van gantscher herten, ende van gantscher zielen tot dy bekeeren, in den lande harer gheuanckenisse, daermense geuancklick houdt: ende sy bidden ^t teghen den wech na haren lande, dat du haren vaderen ghegheuen hebst, ende tot der stadt, die du verkoren hebst, ende tot den huyse, dat ick dynen Naem ghebouwet hebbe:

t Danie. 6.b.10.

39

^u So woudestu doch haer ghebet ende smeecken hooren van den Hemel, van der stede dyner wooninghe, ende hen tot haren recht helpen, ende dynen volcke ghenadich zijn, dat aen dy gesondicht heeft.

u Amos 9.a.6.

E.40

So laet nu mijn God, dyne oogen open zijn, ende dyne ooren opmercken, op het ghebet aen deser stede.

41

^x So maeckt dy nu op, Heere God, tot dyner ruste du ende de Arcke dyner macht: laet dyne Priesters, Heere God, met Heyl bekleedt worden, ende dyne Heylighen hen verblijden, ouer den goeden.

x Psalm. 132.a.8. Numer. 10.d.35. Iosue 3.b.14. ende 6.a.6. 1.Samue. 5.a.7.

[fol. 146v]

42

De Heere God en wende niet wech, het aensicht dijns Ghesalfden, ghedenckt aen de barmherticheyt, dynen knechte Dauid toegheseyt.